Της Ζαφειρίας Πολυχρονιάδου,
~ My name is Mulan! I did it to save my father! ~
Πρόκειται για μία από τις πιο αγαπημένες ιστορίες μικρών και μεγάλων, η ιστορία μιας νεαρής κοπέλας, της Μουλάν, η οποία, για να σώσει τον πατέρα της και να τιμήσει την οικογένειά της, αποφασίζει να μεταμφιεστεί σε άντρα και να διαπρέψει στο πεδίο της μάχης.
Χουά Μουλάν. Στην κινέζικη γλώσσα το “Χουά” σημαίνει «λουλούδι» και το “Μουλάν” «μανόλια» και αυτή αποτελεί την επικρατούσα θεωρία σχετικά με την ετυμολογία του ονόματός της.
Υπάρχουν αρκετές παραλλαγές του μύθου της Μουλάν, αλλά όλες διαθέτουν τον ίδιο κορμό, με τη Μουλάν να μεταμφιέζεται σε άντρα στρατιώτη, παίρνοντας τη θέση του γέρου πατέρα της κατά τη γενική επιστράτευση και να θριαμβεύει στο πεδίο της μάχης.
«Η μπαλάντα της Μουλάν» ή αλλιώς το «Τραγούδι της Μουλάν» αποτελεί μία μελοποιημένη και ποιητική φόρμα, ένα λαϊκό τραγούδι που εξιστορεί τον μύθο και την ιστορία της Χουά Μουλάν. Η αρχική και πρωτότυπη μορφή του τραγουδιού δεν έχει ανιχνευτεί, ενώ το παλαιότερο σωζόμενο κείμενο του τραγουδιού της Μουλάν εντοπίζεται σε μία συλλογή βιβλίων και τραγουδιών ενός μοναχού Κινέζου, με την ονομασία «Μουσικά Αρχεία Παλαιών και Νέων». Κατά τον 11ο ή 12ο αιώνα, το κείμενο ενσωματώνεται σε μία ανθολογία, που εμπεριείχε, αρχικά, διοικητικά αυτοκρατορικά κείμενα και αργότερα κείμενα μουσικά, ποιητικά, ψυχαγωγικά και θρησκευτικά και ονομαζόταν “Music Bureau”.
«Η Μουλάν αναστενάζει στον αργαλειό της. Ο αυτοκράτορας της Κίνας κινητοποιεί το στρατό και ο πατέρας της αναφέρεται σε καθεμία από τις ειδοποιήσεις για τη στρατολόγηση. Ο πατέρας της είναι μεγάλος και ο μικρότερος αδελφός της είναι απλώς παιδί, οπότε αποφασίζει να πάρει τη θέση του πατέρα της. Αγοράζει ένα καλό άλογο από την ανατολική αγορά, αποχαιρετά τους γονείς της το πρωί και το βράδυ στρατοπεδεύει στον Κίτρινο Ποταμό. Το πρωί, φεύγει από τον Κίτρινο Ποταμό για το Μαύρο Βουνό […]».
Ένα πρωινό, ενώ η Μουλάν μαζί με άλλες κοπέλες του χωριού πλένουν στο ποτάμι ρούχα, καταφθάνει ο αξιωματικός του στρατού της Κίνας, για να ανακοινώσει πως, λόγω επιδρομών από νομάδες, ο αυτοκράτορας ζητά γενική επιστράτευση των ανδρών της χώρας, ένας εκ των οποίων θα είναι και ο ηλικιωμένος πατέρας της Μουλάν. Μόλις ο αξιωματικός φθάνει στο σπίτι της οικογένειας της Μουλάν, αντί για τον πατέρα της, αντικρύζει τον μεγαλύτερο «γιό» της οικογένειας, ο οποίος δεν είναι άλλος από τη Μουλάν μεταμφιεσμένη σε άνδρα στρατιώτη.
Προκειμένου να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητά της, η Μουλάν αποφεύγει τους υπόλοιπους στρατιώτες και επιλέγει να πραγματοποιεί τις νυχτερινές βάρδιες. Ένας νεαρός αξιωματικός, ο Τζιν Γιονγκ, γίνεται στενός φίλος της Μουλάν για τα επόμενα δέκα χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων η Μουλάν καταφέρνει, χάρη στις δεινές στρατιωτικές της ικανότητες, να ανέλθει στη θέση του στρατηγού.
Όμως, κατά τη διάρκεια μίας μάχης, η Μουλάν τραυματίζεται πολύ σοβαρά και αποσύρεται στο σπίτι της Χαν Μέι μέχρι να αναρρώσει. Εκεί, λόγω της ερωτικής εξομολόγησης της Χαν Μέι προς τον «νεαρό στρατιώτη», η Μουλάν αναγκάζεται να εκμυστηρευτεί και σε εκείνη και στον Τζιν Γιονγκ την πραγματική της ταυτότητα. Μετά από αυτή την αποκάλυψη ο Τζιν Γιονγκ αποκαλύπτει τον έρωτα του για εκείνη και η Μουλάν τού υπόσχεται πως μόλις τελειώσει ο πόλεμος θα παντρευτούν.
Αργότερα, κατά τη διάρκεια μιας άλλης μάχης, η Μουλάν κινδυνεύει να τραυματιστεί θανάσιμα και την τελευταία στιγμή επεμβαίνει ο Τζιν Γιονγκ, με αποτέλεσμα να αφήσει την τελευταία του πνοή στο πεδίο της μάχης. Το γεγονός αυτό χαράσσεται στην καρδιά της Μουλάν και παρόλη την ισοπέδωση των εχθρικών δυνάμεων δεν επικρατεί νικητήριο κλίμα. Η Μουλάν επιστρέφει στο πεδίο της μάχης, ντυμένη όμως, με γυναικεία ρούχα, για να προσφέρει θυσία στους πεσούντες της μάχης και έτσι αποκαλύπτεται εν τέλει η πραγματική της ταυτότητα στους στρατιώτες της, οι οποίοι όχι μόνο δεν την επικρίνουν, αλλά συνεχίζουν να την σέβονται και να την εκτιμούν, ιδιαιτέρως αφού έμαθαν για την ιστορία της.
Όταν η ιστορία της Μουλάν φτάνει στα αυτιά του αυτοκράτορα, αυτός συγκινείται και της προσφέρει μία θέση στην αυτοκρατορική αυλή, την οποία αυτή αρνείται και αποφασίζει να επιστρέψει στο πατρικό της και στην οικογένειά της.
Η Μπαλάντα της Μουλάν ολοκληρώνεται με τους εξής στίχους:
Τα πόδια του αρσενικού λαγού έχουν νεύρο,
Τα μάτια του θηλυκού λαγού κοιτάζουν γύρω γύρω.
Όταν όμως οι δύο λαγοί τρέχουν μαζί,
Κανείς δεν μπορεί να πει ποιος είναι ο θηλυκός και ποιος ο αρσενικός!
Η ιστορία της Μουλάν, κατά πάσα πιθανότητα, συνετέθη κατά τον 6ο μ.Χ. αιώνα, την περίοδο της Δυναστείας των Βόρειων Γουέι, της πιο μακροχρόνιας και πανίσχυρης από τις βόρειες δυναστείες της Κίνας. Μέχρι και το 439 μ.Χ. η δυναστεία κατάφερε να ενσωματώσει στα εδάφη της και άλλες περιοχές, ενοποιώντας την Κίνα, υπερασπιζόμενη παράλληλα και τις εδαφικές της κτήσεις έναντι επιδρομών από νομάδες Μογγολικής καταγωγής στα βόρεια της δυναστείας.
Βέβαια, η ανασύνθεση και ο προσδιορισμός του ιστορικού πλαισίου της Μουλάν μπορεί να γίνει μόνο κατά προσέγγιση, αφού η ιστορικότητα της ίδιας της Μουλάν δε μπορεί να υποστηριχθεί και αποδειχθεί με ακρίβεια, καθώς το όνομα της δεν εντοπίζεται στην συλλεκτική βιογραφική συλλογή θαυμαστών γυναικών εκείνης της δυναστείας με τίτλο «Παραδειγματικές Γυναίκες». Αυτό που είναι όμως, σίγουρο είναι η δημοτικότητα του μύθου της Μουλάν στο λαό της Κίνας και η εξέχουσα θέση που κατέχει στην κινεζική λαογραφία, αφού διδάσκεται και στα σχολεία.
Αργότερα, κατά το 1593, ο Xu Wei, από τους σημαντικότερους Κινέζους ζωγράφους, συγγραφείς και δραματουργούς, μεταποιεί την Μπαλάντα της Μουλάν σε θεατρικό κείμενο με την ονομασία “The Female Mulan” ή “The Heroine Mulan Goes To War In The Father’s Place”, στο οποίο χρησιμοποιείται το μοτίβο του γάμου. Δύο αιώνες αργότερα, η Μπαλάντα της Μουλάν ενσωματώνεται σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα του Chu Renhuo.
Οι πρώτες κινηματογραφικές μεταφορές του μύθου της Μουλάν σημειώνονται τη δεκαετία του 1920 και 1930 από κινέζικες παραγωγές, με την πιο επιτυχημένη και εμπορική από όλες να είναι αυτή του 1939, “Mulan Joins The Army”, γυρισμένη ως μιούζικαλ.
Διεθνή αναγνωρισιμότητα στην ιστορία της Μουλάν δίνει η μεταφορά του μύθου στη κινηματογραφική οθόνη από την παραγωγή ταινιών Disney, το 1998. Τέσσερα χρόνια πριν, μία ομάδα καλλιτεχνών της εταιρείας επισκέπτεται την Κίνα, για να μελετήσει τη λαογραφία και τους τοπικούς μύθους και να εμπνευστεί για τη δημιουργία της επόμενης ταινίας κινουμένων σχεδίων. Ο Κρις Σάντερς, γνωστός από τον «Βασιλιά των Λιονταριών», επιμελείται το σενάριο και την προσαρμογή του μύθου για την ταινία και προβαίνει σε αρκετές αλλαγές, όπως η προσθήκη του Μούσου και του γρύλου. Αναμφισβήτητα, μία επική ταινία περιπέτειας που αναβιώνει με τον καλύτερο τρόπο την ιστορία της Μουλάν, τα τοπία και την κουλτούρα της Κίνας και αγγίζει ζητήματα όπως η παράδοση, η οικογένεια, η αυτοθυσία και η τιμή. Το 2004 κυκλοφορεί από την Disney η συνέχεια της πρώτης ταινίας «Μουλάν», η οποία αποδεικνύεται μία αποτυχία μιας και οι κριτικές που δέχεται είναι το λιγότερο αποκαρδιωτικές.
Το 2020, η Disney προχωρεί στην live-action μεταφορά του μύθου, κάτι που επιθυμούσε από το 2010, αλλά τα γυρίσματα άρχισαν το 2018. Η ταινία δεν αγγίζει την επιτυχία της πρώτης, λόγω των διαφόρων αλλαγών που πραγματοποιήθηκαν στο σενάριο της ταινίας, και λαμβάνει αρνητικές κριτικές για τη σκηνοθεσία της. Ακολουθούν πολλά ηλεκτρονικά παιχνίδια με θέμα τη Μουλάν ως πολεμίστρια, αλλά και σειρές κινέζικης παραγωγής.
Η Μουλάν μάς συντροφεύει στα σπίτια μας και μας εμπνέει. Αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για κάθε μικρό κορίτσι, ένα ατίθασο πνεύμα που θυσιάζεται για τον πατέρα της και τιμά με τον πιο σπουδαίο τρόπο την οικογένειά της, προάγοντας αξίες, όπως η επιμονή, η σκληρή δουλειά και η πίστη στις δυνάμεις μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η “Μπαλάντα της Μουλάν”. Το κινέζικο τραγούδι για την κόρη που μεταμφιέστηκε σε άντρα και πολέμησε δέκα χρόνια στη θέση του πατέρα της. Έγινε στρατηγός, ερωτεύτηκε, αλλά η Ντίσνεϊ αγνόησε το τραγικό τέλος, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η ιστορία της Μουλάν: Μύθος ή πραγματικότητα;, umano.gr, διαθέσιμο εδώ
- Hua Mulan, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Wei dynasty, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- Mulan: The Legend Through History, worldhistory.org, διαθέσιμο εδώ
- “Mulan II”, cinemablend.com, διαθέσιμο εδώ
- From Legend To Life. The Making of Mulan, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
