Της Κατερίνας Γκόσντεν,
Είκοσι πέντε χρόνια μετά τον πρόωρο θάνατό της η Diana, πριγκίπισσα της Ουαλίας, συνεχίζει να αγγίζει τις καρδιές των ανθρώπων, όχι μόνο στη Βρετανία, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ζωή της, ο ταραχώδης γάμος της με τον πρίγκιπα Κάρολο, οι εσωτερικές ανησυχίες της και οι συνωμοσίες γύρω από το ατύχημα που της στοίχησε τη ζωή, αναπαράγονται ανελλιπώς σε ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, ντοκιμαντέρ και αφιερώματα μέχρι και σήμερα. Όσο ήταν μέλος της βασιλικής οικογένειας της Βρετανίας, οι φιλανθρωπικές δράσεις της και ο ιδιαίτερος τρόπος, με τον οποίο συναναστρεφόταν με τους ανθρώπους που γνώριζε, είχαν ως αποτέλεσμα να χαρακτηριστεί ως «η πριγκίπισσα των ανθρώπων». Για πολλούς Βρετανούς η Νταϊάνα καλωσόρισε μία νέα εποχή για τη μοναρχία και η προσωπικότητά της εξομάλυνε τις απόψεις πολλών για αυτόν τον πολύ αμφιλεγόμενο, ίσως απαρχαιωμένο, θεσμό.
Η Diana Frances Spencer γεννήθηκε την 1η Ιουλίου 1961 στο Park House, ένα σπίτι που νοίκιαζε η οικογένεια Spencer στο κτήμα της Βασίλισσας Ελισάβετ Β΄ στο Sandringham. Η οικογένειά της αποτελούσε μέλος της βρετανικής αριστοκρατίας και το 1975 η Diana θα αποκτήσει τον τίτλο της Λαίδης. Μεγαλώνοντας σε κοντινή απόσταση από μέλη της βασιλικής οικογένειας, οι συναναστροφές της θα οδηγήσουν, αργότερα, στη σχέση της με τον μελλοντικό της σύντροφο, τον πρίγκιπα Κάρολο. Τελειώνοντας την εκπαίδευσή της στην Αγγλία, η Diana θα λάβει επιπλέον μόρφωση στο Ινστιτούτο Alpin Videmanette στην Ελβετία, ως προετοιμασία για «ένταξη» στην κοινωνία ως μέλος της ανώτερης τάξης με τα απαραίτητα πολιτισμικά προσόντα και εθιμοτυπίες. Όταν επέστρεψε στην Αγγλία, όμως, εργάστηκε ως βοηθός νηπιαγωγού και αυτή θα ήταν η τελευταία εργασία της πριν τον γάμο της με τον διάδοχο του αγγλικού θρόνου.
Η Diana γνώρισε τον πρίγκιπα Κάρολο για πρώτη φορά το 1977, όταν ήταν μονάχα 16 ετών, ενώ εκείνος σχεδόν 30. Με τον ερχομό της δεκαετίας του 1980, ο Κάρολος και η Νταϊάνα έρχονται όλο και πιο κοντά και τον Σεπτέμβριο του 1980 η σχέση τους είναι επίσημη. Η αντίδραση του κοινού σε αυτήν την είδηση ήταν τεράστια. Με δεδομένο ότι ο πρίγκιπας Κάρολος θα γινόταν βασιλιάς κάποια μέρα και μέχρι τότε δεν είχε μία σταθερή επίσημη σχέση, η οποία θα εξασφάλιζε και τους απογόνους, απαραίτητους για τη διαιώνιση της βασιλικής οικογένειας, η εμφάνιση της Diana προκάλεσε μια θύελλα ειδήσεων για αυτό το πολυσυζητημένο γεγονός.
Τον Φεβρουάριο του 1981, το ζευγάρι ανακοινώνει στο κοινό τον αρραβώνα του, όταν η Diana ήταν μόλις 19 ετών. Η τελετή έλαβε χώρα στις 29 Ιουλίου 1981 και υπολογίζεται πως περίπου 750.000.000 τηλεθεατές παρακολούθησαν την «παραμυθένια» αυτή ένωση, ενώ σύντομα θα αποκτήσουν δύο παιδιά, τον πρίγκιπα William το 1982 και τον πρίγκιπα Harry το 1984. Η εμφάνιση της Νταϊάνα με το νυφικό, που την έκανε να μοιάζει σαν πριγκίπισσα από ένα παραμύθι, μάγεψε τον κόσμο και ίσως πολλούς η παρακολούθηση ενός τέτοιου «εξωπραγματικού» γάμου τους βοήθησε να ξεχάσουν τα δεινά και την πραγματικότητα και να πιστέψουν σε αυτό το παραμύθι.
Οι φωτογραφίες του ζευγαριού στο Balmoral λίγους μήνες μετά τον γάμο τους έδειξαν μια Diana που ήταν ντροπαλή και αγνή, που δεν επιθυμούσε το φως της δημοσιότητας. Σύντομα, οι παπαράτσι της Αγγλίας είχαν ως σκοπό να τραβήξουν όσες περισσότερες φωτογραφίες της μελλοντικής πριγκίπισσας μπορούσαν και από αυτό ακριβώς ξεκίνησε το μεγάλο κυνήγι της Diana από δημοσιογράφους και παπαράτσι. Από τη στιγμή που πρωτοεμφανίστηκε στη βασιλική σκηνή μέχρι και τον θάνατό της την ακολουθούν παντού και πάντοτε. Η εικόνα της ντροπαλής Diana γίνεται κυρίαρχη και τα ΜΜΕ της δίνουν το όνομα «Shy Di», διαμορφώνοντας, έτσι, ένα συγκεκριμένο αφήγημα γύρω από αυτήν. Έχει ενδιαφέρον το γεγονός πως πολλές φορές η αριστοκρατική της καταγωγή υπολειπόταν ή αγνοούνταν για χάρη αυτού, ενώ τονιζόταν πως ήταν νέα, παρθένα, αγνή, και «κοινή θνητή», εφόσον δούλευε και, επομένως, το καλύτερο «πακέτο» για τον μελλοντικό βασιλιά της Αγγλίας και σίγουρα ένα καλό πρότυπο και ένα βήμα προς τον εκσυγχρονισμό για τη βασιλική οικογένεια.
Φαινομενικά η σχέση τους έμοιαζε γερή μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν μια πληθώρα σκανδάλων και φημών διαβρώνει την εικόνα της σχέσης τους. Το 1992 ανακοινώνεται πως το ζευγάρι βρίσκεται πια σε διάσταση και το 1996 αποφασίζεται το διαζύγιό τους. Ο ταραχώδης γάμος τους και όλες οι λεπτομέρειές του έχουν καλυφθεί από δεκάδες ντοκιμαντέρ, ταινίες, τηλεοπτικές σειρές και βιβλία, ακόμα και από την ίδια την Diana με το Diana: Her True Story του Andrew Morton, με τον οποίο συνεργάστηκε, για να μοιραστεί την εμπειρία της με τον κόσμο. Κατά την περίοδο κατάρρευσης του γάμου τους στη δημόσια σκηνή, όπου το κάθε βήμα του ζευγαριού μεγιστοποιούνταν, οι δημοσιογράφοι αναφέρονταν σε αυτήν ως τον «πόλεμο των Wales’», παρομοιάζοντας τη σχέση τους με πεδίο μάχης.
Παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε η Diana, η κληρονομιά της ήταν η φιλανθρωπία της και όσο και αν αναπαράγεται η προσωπική της ζωή, οι άνθρωποι πάντα θυμούνται τις καλές προθέσεις της και το πώς τους έκανε να νιώσουν, όταν τη γνώρισαν. Η Diana βοήθησε δυναμικά στο να εκλείψει το στίγμα που υπήρχε γύρω από τον ιό του HIV, όταν έδωσε χειραψία σε έναν ασθενή σε μια εποχή που θεωρούνταν πως η νόσος μεταδιδόταν και μέσω του αγγίγματος. Επιπλέον, τους τελευταίους μήνες της ζωής της ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το ζήτημα των ναρκών ξηράς, που υπάρχουν σε διάφορες περιοχές του κόσμου και αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για την ασφάλεια των κατοίκων αυτών των περιοχών. Τον Ιανουάριο του 1997, επισκέπτεται την Ανγκόλα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου της χώρας. Οι φωτογραφίες της πορείας της σε μια ζώνη γεμάτη ενεργές νάρκες έκαναν τον γύρο του κόσμου, ενώ λίγες εβδομάδες πριν τον θάνατό της, τον Αύγουστο του 1997, επισκέπτεται τη Βοσνία, που είχε κι αυτή μεγάλο πρόβλημα με την ασφαλή απενεργοποίηση των ναρκών κάτω από τη γη.
Ο τραγικός θάνατός της σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στις 31 Αυγούστου 1997 στο Παρίσι προκάλεσε σοκ στους Βρετανούς πολίτες, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Πολλοί είναι σήμερα που ισχυρίζονται πως μπορούν να θυμηθούν ακριβώς τι έκαναν, όταν έμαθαν για τον θάνατό της, ο οποίος έχει χαραχθεί στη συλλογική μνήμη και προκάλεσε κύματα μαζικής υστερίας στην Αγγλία. Τις μέρες αμέσως μετά τον θάνατό της, άνθρωποι άφησαν αμέτρητα λουλούδια, κάρτες, δώρα και αφιερώσεις έξω από το Παλάτι του Kensington, όπου διέμενε η Diana. Η κηδεία της αναμεταδόθηκε τηλεοπτικά σε περίπου 250.000.000 τηλεθεατές και μεγάλες οθόνες στήθηκαν σε πάρκα του Λονδίνου, για να μπορέσει ο τεράστιος αριθμός των θρηνούντων να παρακολουθήσει την τελετή. Οι κάμερες που ήταν εκεί έδειχναν έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων να κλαίνε και να ουρλιάζουν για ένα άτομο, που ίσως να μην είχαν γνωρίσει ποτέ.
Σε τι οφείλεται αυτή η τόσο έντονη αντίδραση στον θάνατο ενός πρώην μέλους της βασιλικής οικογένειας; Η επίδραση της «πιο φωτογραφισμένης γυναίκας στον κόσμο» είναι ίσως ανεξήγητη. Αρκετοί είναι αυτοί που μιλούσαν και μιλούν για εκείνη σαν να τη γνώριζαν προσωπικά, σαν να ήταν φίλη τους. Έχουν περάσει 25 χρόνια σχεδόν από τον θάνατό της και μέσα σε αυτά τα χρόνια η ζωή της έχει αναπαραχθεί σε ταινίες, όπως το Diana (2013) και πιο πρόσφατα το Spencer (2021), σε σειρές, όπως το The Crown, και σε αμέτρητα ντοκιμαντέρ. Ίσως από τα πιο ενδιαφέροντα και αποκαλυπτικά, το Diana: In Her Own Words, όπου χρησιμοποιήθηκαν οι ηχογραφήσεις που έδωσε η Diana στον δημοσιογράφο Andrew Morton για το βιβλίο του (1992). Ωστόσο, η πληθώρα αναπαραστάσεων μας κάνει να αναρωτιόμαστε, εάν οι αναπαραγωγές αυτές είναι ουσιαστικές πια ή έχουν ως στόχο την εκμετάλλευση της ζωής της με στόχο απλά και μόνο τη δημιουργία εντυπώσεων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Britannica.com, Diana, princess of Wales. Διαθέσιμο εδώ.
- Haynes, Suyin (2019), Prince Harry Is Honoring His Mother’s Work in Angola. Here’s What to Know About Princess Diana’s Landmines Walk, Time. Διαθέσιμο εδώ.
- Taylor, Elise (2020), A timeline of Prince Charles and Princess Diana’s tumultuous, tragic relationship, Vogue India. Διαθέσιμο εδώ.
