Της Σοφίας Πεχλιβανίδου,
Σκέφτομαι πολλές φορές -στο παρελθόν με προβλημάτιζε περισσότερο- ότι γεννιόμαστε και μεγαλώνουμε σε έναν κόσμο και μια κοινωνία οργανωμένη με τέτοιο τρόπο, ώστε να θεωρούμε προορισμό και σκοπό ζωής να βρούμε τον ιδανικό σύντροφο, για να κάνουμε σχέση. Θεωρούσαμε -και θεωρούμε εν πολλοίς ακόμη- ότι η ζωή ολοκληρώνεται και η ύπαρξή μας αποκτά νόημα, όταν συνάπτουμε σχέση και βρίσκουμε ανθρώπους να αγαπάμε και να μας αγαπούν εξίσου. Αν το καλοσκεφτείτε, οι γονείς μας μεγάλωσαν έτσι και πολλοί από τη δική μου γενιά μεγαλώνουν, έχοντας στο μυαλό τους την ερώτηση «Πότε θα φτιάξω τη ζωή μου;» η μετάφραση της οποίας είναι «Πότε θα βρω άντρα ή γυναίκα να ζήσω μαζί του ή μαζί της;».
Ενστικτωδώς, ως όντα επιδιώκουμε τη σύναψη σχέσεων, με στόχο την αναπαραγωγή και τη διασφάλιση της συνέχισης της ζωής, όπως όλα τα πλάσματα στη φύση. Εντούτοις, ως όντα έχοντα λογική και συνείδηση, οφείλουμε στους εαυτούς μας να επαναπροσδιορίσουμε τα στοιχεία εκείνα που κάνουν τη ζωή μας να έχει όντως νόημα. Κι αν υποθέσουμε ότι πράγματι η εύρεση συντρόφου και η δημιουργία οικογένειας νοηματοδοτεί τη ζωή μας, τότε πώς μπορούμε να επιλέξουμε τον σωστό άνθρωπο για αυτόν το ρόλο; Και αν τον επιλέξουμε, μπορούμε όντως να τον κρατήσουμε; Και αν τον κρατήσουμε και μετά διαπιστώσουμε ότι δεν ήταν αυτός ή αυτή ο άνθρωπος που θέλαμε; Πρόκειται για ερωτήματα που προκύπτουν και συχνά μας πανικοβάλλουν όσο μεγαλώνουμε και βλέπουμε τον εαυτό μας να μένει ανικανοποίητος στο πέρασμα του χρόνου και της αλλαγής συντρόφων.
Όμως, οι σχέσεις, όπως και οι άνθρωποι ως μονάδες, περνούν από φάσεις, αλλάζουν, ωριμάζουν και μαθαίνουν τον εαυτό τους μέσα από τους άλλους, μέσα από κάθε έναν ή μία που περνά από τη ζωή μας κι αφήνουν τα σημάδια τους επάνω μας. Τις φάσεις αυτές με όλες τις αλλαγές που συντελούνται στις σχέσεις μεταξύ ανθρώπων διακωμωδεί ο Γιώργος Ηλιόπουλος στη θεατρική παράσταση «Πώς να καταστρέψετε τη ζωή σας» που παίζεται για όγδοη και τελευταία χρονιά, σε σενάριο του ίδιου και σκηνοθεσία της Βασιλικής Ανδρίτσου. Αν και ο τίτλος δεν με προδιέθετε για το τι θα δω επί σκηνής, καθώς θεωρούσα ότι δεν πρόκειται για ερωτική ιστορία, ο Ηλιόπουλος σε περίπου δύο ώρες εξαιρετικού μονολόγου παρουσιάζει κάθε στοιχείο της σχέσης του από την πρώτη γνωριμία έως το τέλος της, από την πρώτη ματιά και τη σκέψη ότι βρήκε τη γυναίκα της ζωής του μέχρι τον χωρισμό, τα τελευταία λόγια και τον οριστικό αποχαιρετισμό. Λέγοντας αστεία οδηγεί τον θεατή στη συνειδητοποίηση ότι καμία σχέση, όσο έρωτα και θυελλώδη συναισθήματα κι αν περιλαμβάνει, δεν μπορεί να πετύχει και να έχει διάρκεια στον χρόνο, αν δεν είναι συναισθηματικά ώριμοι και έτοιμοι να διαχειριστούν τις αλλαγές της ζωής τους οι σχετιζόμενοι άνθρωποι.
Ένα μοναδικά έξυπνο one-man show προκαλεί τους θεατές να ταυτιστούν με την ιστορία, να γελάσουν μέχρι δακρύων, να συγκινηθούν, να προβληματιστούν, να εντοπίσουν τις ομοιότητές τους με τον πρωταγωνιστή ή με τη γυναίκα που τον έκανε να παραδεχτεί ότι κατέστρεψε τη ζωή του, αντιλαμβανόμενος ότι την ευθύνη για αυτή την καταστροφή την προκάλεσε μόνος του, με τις επιλογές του, τη συμπεριφορά του και όσα φοβήθηκε να εκφράσει με ειλικρίνεια στη σύντροφό του. Η ερμηνεία του Ηλιόπουλου στο συγκεκριμένο θεατρικό έργο και η ικανότητά του να γελάει, να ειρωνεύεται και το επόμενο λεπτό να συγκινείται, να ερωτεύεται και να κλαίει, αποτελεί την αποτύπωση όλου του φάσματος συναισθημάτων που διέπει τις σχέσεις των ανθρώπων.
Σε ένα γεμάτο θέατρο, λοιπόν, είμαι βέβαιη ότι ο κάθε θεατής κάτι πήρε και σίγουρα κάτι άφησε φεύγοντας. Πήρε το ανάλαφρο γέλιο του πρωταγωνιστή, τη διακωμώδηση των στοιχείων εκείνων που μας κάνουν να διασκεδάζουμε με τον/την σύντροφό μας, τα ευτράπελα που μας δίνουν χαρά, τα μικρά που μας φαίνονται ασήμαντα και τελικά είναι τα σημαντικότερα πράγματα που έχουμε να θυμόμαστε στο τέλος της κάθε ημέρας και μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι μπορούμε κοιτώνας τον άνθρωπο που αγαπάμε να κατακτήσουμε κάθε γωνιά του κόσμου, ή έστω του προσωπικού μικρόκοσμου που ονειρευόμαστε. Το μεγαλύτερο όφελος, όμως, παρακολουθώντας την εν λόγω παράσταση είναι αυτό που άφησε ο καθένας και η καθεμιά μας φεύγοντας: μια προσωπική ιστορία. Αφήσαμε εκείνη την ιστορία που είπαμε ότι ξεπεράσαμε και τελικά μας πονάει ακόμα και ίσως θα μας πονάει λίγο για πάντα, διότι όπως είπε ο πρωταγωνιστής για τη δική του ιστορία: «Μπορεί να σε έχασα, αλλά πάντα θα σε ευχαριστώ για όσα έμαθα».
Και τελικά πάντα αυτό που κρατάμε στο τέλος της παράστασης, αλλά και στο τέλος κάθε σχέσης που συνάπτουμε, είναι τα μαθήματα. Ανεξάρτητα από το ποιος έφταιξε, τι συνέβη, τι ειπώθηκε, ποιος επέλεξε το τέλος της σχέσης, στην καληνύχτα εκείνη που λέμε κάθε βράδυ σε όποιον πέρασε από τη ζωή μας κάπου κρύβουμε το πιο μεγάλο «ευχαριστώ» για ό,τι μάθαμε, για όλα εκείνα τα μικρά ή μεγάλα μαθήματα που μας έδειξαν τι θέλουμε, τι μας λείπει, ποιοι είμαστε, τι αντέχουμε, τι απορρίπτουμε και κυρίως για το ότι αναγκαζόμαστε να αποδεχτούμε κάποια στιγμή ότι μοναδικός υπαίτιος για ό,τι συμβαίνει στη ζωή μας είναι οι επιλογές μας. Δεν ξέρω αν ο πρωταγωνιστής στην ιστορία της παράστασης κατέστρεψε πράγματι τη ζωή του, ξέρω, όμως, με βεβαιότητα ότι ήταν επιλογή του, επωμίστηκε το βάρος της ευθύνης, έμαθε από αυτήν και προχώρησε γιατί δεν είχε τίποτε άλλο να κάνει.
Μπορεί, επομένως, για κάποιους το «Πώς να καταστρέψετε τη ζωή σας» να ήταν μια κωμωδία που αναφερόταν απλώς στη δυσκολία των ανθρωπίνων σχέσεων, στα αστεία, στα όμορφα και στα άσχημα συμβάντα που απαρτίζουν αυτό που αποκαλούμε σχέση. Για μένα ήταν η αφορμή να σκεφτώ τις δικές μου ιστορίες και η επιτυχία της παράστασης συμπυκνώνεται ακριβώς εκεί: στο «ευχαριστώ για όσα έμαθα», που οφείλουμε στους ανθρώπους που πέρασαν και περνούν από τη ζωή μας και μας οδηγούν κάθε φορά λίγο πιο κοντά στον πραγματικό εαυτό μας, φανερώνοντας κάθε τόσο κι ένα ακόμη μικρό του κομμάτι. Ίσως, το τέλος της σχέσης να πονάει, όμως, επουλώνοντας πληγές και βλέποντας τα σημάδια επάνω μας γινόμαστε οι δυνατότερες εκδοχές του εαυτού μας και αυτό είναι το συναρπαστικό της ύπαρξης!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πώς να καταστρέψετε τη ζωή σας, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Πώς να καταστρέψετε τη ζωή σας, theatromania.gr, διαθέσιμο εδώ.
