Του Γιώργου Κοσματόπουλου,
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο αντίκτυπος αυτού στην οικονομία φουντώνει τα σενάρια πρόωρων εκλογών. Η λογική που τα διέπει αφορά την πρόθεση του Κυριάκου Μητσοτάκη να καταφύγει στη λαϊκή ετυμηγορία, που – κατά πάσα πιθανότητα – θα οδηγήσει στην εκλογική του αναβάπτιση στη θέση του Πρωθυπουργού, προτού οι συνέπειες της ενεργειακής κρίσης προκαλέσουν μεγάλη φθορά στην Κυβέρνηση της ΝΔ.
Η διεθνής αύξηση του ενεργειακού κόστους έχει προκαλέσει ανατιμήσεις όχι μόνο των καυσίμων και των συναφών προϊόντων, αλλά και πλήθους ειδών πρώτης ανάγκης, με κορωνίδα τα είδη βασικής διατροφής. Οι όποιες κυβερνητικές παρεμβάσεις έχουν ανακοινωθεί μέχρι στιγμής δε φαντάζουν ικανές να περιορίσουν θεαματικά την οικονομική επιβάρυνση του μέσου ελληνικού νοικοκυριού και της μέσης ελληνικής επιχείρησης. Τόσο εξαιτίας των περιορισμένων δυνατοτήτων του κρατικού προϋπολογισμού όσο και εξαιτίας της φιλοσοφίας που διέπει το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο. Ο πόλεμος που βρίσκεται σε εξέλιξη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έρχεται να επιδεινώσει έτι περαιτέρω την κατάσταση παγκοσμίως, με τις εκατέρωθεν κυρώσεις Δυτικών και Ρώσων να προκαλούν νέες, σοβαρές αναταράξεις στην παγκόσμια οικονομία, με την αβεβαιότητα να αποτελεί τη μόνη σταθερά. Δε θα πρέπει, δε, να λησμονούμε ότι η πανδημία είναι ακόμη παρούσα, όσο και αν οι εξελίξεις στο πολεμικό μέτωπο την έχουν αποκαθηλώσει από την πρωτοκαθεδρία της επικαιρότητας.
Δεν είναι, επομένως, παράλογο, ο Πρωθυπουργός να επιχειρήσει την προσφυγή στις κάλπες πριν τη συνταγματική λήξη της θητείας του. Στόχος η ανάσχεση της αναπόφευκτης πολιτικής φθοράς, που συνεπάγεται η έξαρση της ακρίβειας. Με το σενάριο της επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης να είναι επικρατέστερο από αυτό της βελτίωσης, η προοπτική των πρόωρων εκλογών μοιάζει, σε πολλούς, με μονόδρομο. Κρίσιμο, άλλωστε, είναι και το γεγονός ότι η νέα αυτή κρίση πλήττει καίρια την κοινωνική μερίδα, η οποία στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές ήταν αυτή που κατάστησε τον Κ. Μητσοτάκη τον πρώτο επικεφαλής αυτοδύναμης κυβέρνησης από το 2011, και η οποία δεν είναι άλλη από τη μεσαία τάξη. Είναι αυτή η οποία δημιουργήθηκε από το ΠΑΣΟΚ και στην πλειοψηφία της το ακολουθούσε μεταπολιτευτικά, μέχρι που το τιμώρησε για τη βίαιη καταβαράθρωση του βιοτικού της επιπέδου διά των οριζοντίων περικοπών, αλλά κυρίως εξαιτίας της υπερφορολόγησης.
Λόγω πανικού, οργής αλλά και κακομαθημένου χαρακτήρα, εμπιστεύθηκε τον ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να γλιτώσει τον ΕΝΦΙΑ και το «mail Χαρδούβελη», αλλά είδε τον Αλέξη Τσίπρα και τους συνεργάτες του να βγάζουν επάνω της όλα τα συμπλέγματα που περιλαμβάνει η διαχρονική πολιτική τους συγκρότηση, επιδεικνύοντας με μίσος τη βίαιη προλεταριοποίησή της. Με απογοήτευση και τιμωρητική διάθεση στήριξε, λοιπόν, μαζικά τον Κ. Μητσοτάκη. Εν μέρει δικαιώθηκε, σε σχέση πάντα με τη λαίλαπα ΣΥΡΙΖΑ, αλλά πλέον οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές και η Ελληνική Κυβέρνηση μοιραία έπεται αυτών.
Μπορεί οι διαστάσεις του φαινομένου να είναι πλανητικής κλίμακας, πλην όμως, ο μέσος Έλληνας πολίτης που αδυνατεί να πληρώσει τον λογαριασμό του ρεύματος, να θερμάνει το σπίτι του, να κινήσει το αυτοκίνητό του, να ψωνίσει για την οικογένειά του, δεν πρόκειται να αναζητήσει ευθύνες για την επιδείνωση του βιοτικού του επιπέδου ούτε από τον Πούτιν, ούτε από τους ενεργειακούς κολοσσούς, ούτε από κάποιον άλλον εξωτερικό παράγοντα. Η δυσφορία του θα στραφεί έναντι της εθνικής του κυβερνήσεως. Το γεγονός δε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει απαξιωμένος στα μάτια της κοινής γνώμης και ανίκανος να αποτελέσει σοβαρή εναλλακτική δύναμη εξουσίας δε μπορεί να καθησυχάζει τη ΝΔ. Τούτο, διότι ο στόχος της δεν είναι μόνο η κατάταξή της σε πρώτο κοινοβουλευτικό κόμμα. Το μεγάλο της στοίχημα είναι, αφού «κάψει» την αναλογική Τσίπρα στις πρώτες εκλογές, να επιτύχει να αναδειχθεί εκ νέου αυτοδύναμη κυβέρνηση. Το γεγονός ότι οι ψήφοι που χάνει δεν οδηγούνται στην πλειοψηφία τους στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δε σημαίνει ότι δεν αποτελούν ζημία. Μία πύρρειος νίκη, με τη ΝΔ να κερδίζει τις εκλογές, με μικρή διαφορά ή/και χωρίς αυτοδυναμία, θα αποτελούσε τεράστια αποτυχία.
Την ίδια στιγμή, η αντιπολίτευση, μείζων και ελάσσων, φαίνεται να έχει πειστεί ότι η παρούσα Βουλή θα ολοκληρώσει πρόωρα τον βίο της. Το κατά πόσον αυτό εξυπηρετεί τα συμφέροντα των κομμάτων που την απαρτίζουν ελέγχεται. Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητεί μετ’ επιτάσεως εκλογές το τελευταίο διάστημα. Ουδείς, όμως, εχέφρων και στοιχειωδώς ρεαλιστής δε μπορεί να υποστηρίξει σοβαρά ότι αν το αίτημά του ικανοποιούνταν, θα οδηγούσε στη νίκη του. Η βεβιασμένη αυτοπεποίθηση του Αλ. Τσίπρα ότι ηγείται του πρώτου κόμματος στην κοινωνία αυτήν τη στιγμή, μόνο θυμηδία προκαλεί. Ορισμένοι αμφιβάλλουν, άλλωστε, και για το κατά πόσον θα εξασφαλίσει άνετα τη δεύτερη θέση. Το μόνο στο οποίο μπορεί να επενδύσει αυτή τη στιγμή είναι στην ενδεχόμενη αδυναμία του Μητσοτάκη να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία της Βουλής μετά από διπλές κάλπες. Η κατάσταση που θα δημιουργηθεί θα είναι περίπλοκη, αλλά ούτως ή άλλως ο ΣΥΡΙΖΑ και ο αρχηγός του αναπτύχθηκαν πολιτικά μέσα σε ακραίες έως ανώμαλες συνθήκες και μόνο μέσω αυτών μπορούν να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Το ΠΑΣΟΚ, από την άλλη πλευρά, δείχνει να παγιώνεται σε ένα διψήφιο ποσοστό της τάξεως του 14-15%. Σίγουρα ατενίζει το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, με τους πλέον οπτιμιστές να ομιλούν ακόμη και για ντέρμπι με τον ΣΥΡΙΖΑ για τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης της χώρας. Ακόμη δεν έχει ολοκληρώσει τις εσωτερικές του διεργασίες, που συνίστανται στην αντικατάσταση των διορισμένων κομματικών τοπικών οργάνων από εκλεγμένα, στη διεξαγωγή συνεδρίου και στην εκλογή νέων κεντρικών οργάνων και στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του, συμπεριλαμβανομένης και της διευθέτησης του «ονοματολογικού» του ζητήματος, μιας και το ΠΑΣΟΚ επανήλθε άτυπα στη μαρκίζα μαζί με το Κίνημα Αλλαγής, που ως όνομα πνέει τα λοίσθια, πέντε μόλις χρόνια μετά την ίδρυσή του. Το γεγονός ότι έχουν εκκινήσει οι διαδικασίες συγκρότησης ψηφοδελτίων δείχνει εκλογική ετοιμότητα, είναι, όμως, γεγονός ότι θα το ευνοούσε η μετάθεση των εκλογών σε έναν χρονικό ορίζοντα πέραν του θέρους του 2022, προκειμένου να έχει ολοκληρώσει τις οργανωτικές του αλλαγές και να έχει επωφεληθεί έτι περαιτέρω από τη φθορά της ΝΔ και τη βαλτωμένη θέση του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι γεγονός ότι σε περίπτωση που τελικώς μείνει στην τρίτη θέση, θα πιεστεί ιδιαίτερα τόσο στις επαναληπτικές εκλογές όσο και στο ενδεχόμενο που αυτές δε δώσουν στη χώρα αυτοδύναμη μονοκομματική κυβέρνηση.
Τα υπόλοιπα κοινοβουλευτικά κόμματα παρακολουθούν τις εξελίξεις υπό το πρίσμα της ταυτότητάς τους και της συγκυρίας: Το ΚΚΕ βρίσκεται πάντα σε ετοιμότητα, διαθέτοντας έναν αξιόπιστο μηχανισμό, ικανό να το διατηρήσει στα γνώριμα λημέρια του 5-6%. ΜεΡΑ25 και Ελληνική Λύση περιμένουν να επωφεληθούν από τη φθορά ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ αντιστοίχως. Το ζήτημα, όμως, είναι ότι η «αντισυστημική» ψήφος αποτελεί, μετά την κατάρρευση των αντιμνημονιακών ψευδαισθήσεων, εκλογική συμπεριφορά περιορισμένης επενδυτικής απόδοσης.
Με τούτα και με εκείνα, πιθανότατα θα οδηγηθούμε στις κάλπες εντός του 2022. Είναι το επικρατέστερο σενάριο, βάσει λογικής και συνυπολογίζοντας τα διαχρονικά διδάγματα της μεταπολιτευτικής ιστορίας. Το αν θα είναι και προς όφελος της χώρας, μένει να φανεί…
