Του Ελευθέριου Χονδρού,
Έχουν περάσει σχεδόν δύο εβδομάδες από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την επίθεσή της στην Ουκρανία, στερώντας τη ζωή από εκατοντάδες ανθρώπους και εκτοπίζοντας περισσότερα από 2 εκατομμύρια κόσμο από την πατρίδα του. Εκτός από τη δημιουργία ανθρωπιστικής κρίσης, οι ενέργειες του Ρώσου Προέδρου, Vladimir Putin, στην Ουκρανία έθεσαν, επίσης, τις εξωτερικές πολιτικές των χωρών στο επίκεντρο.
Ενώ ορισμένες χώρες, όπως η Γερμανία, έχουν αλλάξει εντελώς την αμυντική και ενεργειακή τους πολιτική για να επιπλήξουν τη Ρωσία και να εξασφαλίσουν τα ευρωπαϊκά σύνορα, άλλες χώρες, όπως η Ινδία, συνεχίζουν να διατηρούν μια σχετικά περιοριστική στάση απέναντι στην παλιά φίλη Ρωσία. Αλλά, αφού η ρωσική εισβολή έπληξε την Ινδία, με τη δολοφονία ενός Ινδού φοιτητή στην πόλη Χάρκοβο της Ουκρανίας, και εκατοντάδες Ινδοί φοιτητές ακόμα να περιμένουν την εκκένωση, ο Πρωθυπουργός της Ινδίας, Narendra Modi, δέχεται πίεση να καταδικάσει τις ενέργειες της Ρωσίας. Την περασμένη εβδομάδα, ο Chidambaram, Ινδός βουλευτής από το αντιπολιτευόμενο κόμμα του Κογκρέσου, έγραψε στο Twitter: «Η κυβέρνηση της Ινδίας θα πρέπει να σταματήσει τη λεκτική εξισορρόπηση και να απαιτήσει αυστηρά από τη Ρωσία να σταματήσει αμέσως τους βομβαρδισμούς βασικών πόλεων στην Ουκρανία».
Εν τω μεταξύ, ο Mondi είχε συνομιλίες τόσο με τον Putin όσο και με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας, Volodymyr Zelensky, και ζήτησε την άμεση παύση της βίας. Ωστόσο, στην παγκόσμια σκηνή, η Ινδία έχει απέχει, μέχρι στιγμής, από την καταδίκη των ενεργειών της Ρωσίας στα Ηνωμένα Έθνη και επανέλαβε μόνο τη «δέσμευση στις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, στο διεθνές δίκαιο και τον σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών».
Η εξισορροπητική πράξη της Ινδίας για τον κατευνασμό τόσο της Ρωσίας όσο και της Δύσης στην κρίση της Ουκρανίας έχει αιχμαλωτίσει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με δημοσιεύματα ινδικών ΜΜΕ την περασμένη εβδομάδα, οι απεσταλμένοι της Ε.Ε., μαζί με τον απεσταλμένο της Ουκρανίας στο Νέο Δελχί, συναντήθηκαν με ανώτερους αξιωματούχους του ινδικού Υπουργείου Εξωτερικών, πριν από μια ψηφοφορία ορόσημο στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, και προέτρεψαν την Ινδία να υιοθετήσει μια ισχυρότερη θέση για τη σύγκρουση. Ο Γάλλος Πρόεδρος Emmanuel Macron είχε, επίσης, διαβουλεύσεις με τον Mondi για το θέμα. Η Γαλλία ασκεί, επί του παρόντος, την προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. και ένας προορατικός Macron έχει τακτικές συνομιλίες με ηγέτες της Ε.Ε. και παγκόσμιους ηγέτες για την αποκλιμάκωση της κρίσης. Μετά την κλήση του Macron με τον Mondi, μια δήλωση που δόθηκε στη δημοσιότητα από τη γαλλική πρεσβεία στην Ινδία ανέφερε ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να «διασφαλίσουν ανεμπόδιστη ανθρωπιστική πρόσβαση» στην Ουκρανία και να συντονιστούν για την αντιμετώπιση της κρίσης στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Τα τελευταία χρόνια, η Ινδία ενισχύει τους δεσμούς με την Ε.Ε. για να αποκρούσει τις απειλές από την Κίνα. Στο πρόσφατο Φόρουμ Ινδο-Ειρηνικού, οι Υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. και ο Ινδός Υπουργός Εξωτερικών, Subrahmanyam Jaishankar, συμφώνησαν να εμβαθύνουν τις σχέσεις ασφαλείας, συντονίζοντας τη θαλάσσια παρουσία στον Ινδικό Ωκεανό και ενισχύοντας την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Η Garima Mohan, συνεργάτης του Προγράμματος Ασίας του Γερμανικού Ταμείου Marshall των Ηνωμένων Πολιτειών, λέει ότι, ενώ οι δεσμοί Ευρώπης-Ινδίας έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο τα τελευταία χρόνια, η Ινδία μπορεί να χρειαστεί να επαναξιολογήσει τη στάση της για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. «Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που εργάζονται με την Ινδία είναι απογοητευμένοι, αλλά σίγουρα κατανοούν τη θέση της». Ο Anil Trigunayat, πρώην πρέσβης της Ινδίας στη Μάλτα μοιράστηκε παρόμοια άποψη. «Η Ε.Ε. κατανοεί τη θέση της Ινδίας και τη στρατηγική της αυτονομία. Η θέση της Ινδίας στον Ινδο-Ειρηνικό είναι κρίσιμη», είπε. Τόνισε, ωστόσο, πως η σινο-ρωσική εγγύτητα μπορεί να έχει ορισμένες επιπτώσεις για την Ινδία.
Η Μόσχα εκτίμησε την επιφυλακτική θέση του Νέου Δελχί για την κρίση της Ουκρανίας, με την Ινδία να μην περιλαμβάνεται στη λίστα με τις «μη φιλικές χώρες» που καταρτίστηκε από το Κρεμλίνο, μετά από μια σειρά κυρώσεων που επιβλήθηκαν από την Ε.Ε., τις Η.Π.Α. και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, η στάση της Ινδίας έναντι της Ρωσίας για τον πόλεμο της Ουκρανίας δεν είναι νέα. Ακόμη και το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, η Ινδία είχε διατηρήσει ουδετερότητα στον ΟΗΕ. Ο Michael Kugelman, ανώτερος συνεργάτης για τη Νότια Ασία στο Wilson Center στην Ουάσιγκτον DC, λέει ότι η στάση της Ινδίας είναι συνέπεια της ειδικής σχέσης της με τη Ρωσία. Αναφέρει ότι το Νέο Δελχί θεωρούσε από καιρό τη Μόσχα ως τον πιο αξιόπιστο και έμπιστο συνεργάτη του, μια αντίληψη που διαμορφώθηκε από πολλές δεκαετίες φιλίας, που χρονολογείται από τα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Ο Vivek Mishra, συνεργάτης στο Observer Research Foundation (ORF) στο Νέο Δελχί, λέει ότι η διπλωματική θέση της Ινδίας για την Ουκρανία θα μπορούσε να είναι επωφελής και ότι υπήρξε μια «βαθμολογική ωριμότητα» στη στρατηγική αυτονομία της Ινδίας. Υπογραμμίζει πως η εξωτερική πολιτική της Ινδίας έχει εξελιχθεί από τη μη ευθυγράμμιση στην υιοθέτηση της στρατηγικής αυτονομίας στις πολιτικές άμυνας και ασφάλειας. Αυτή η κρίση έδειξε ακριβώς αυτό, με την Ινδία να συζητά την κρίση με την Ε.Ε. και τις Η.Π.Α., να απέχει από τη σύγκρουση στον ΟΗΕ και να συνομιλεί με τη Ρωσία, αλλά και την Ουκρανία.
Η πίεση της Ε.Ε. είναι απίθανο να επηρεάσει την εξωτερική πολιτική της Ινδίας. Η ουσία της αρχής της στρατηγικής αυτονομίας της Ινδίας είναι ότι δεν θα υποχωρήσει στην πίεση από μεγάλες δυνάμεις να πάρουν μια συγκεκριμένη θέση ή να ευθυγραμμιστούν με ένα συγκεκριμένο στρατόπεδο. Ο Kugelman είπε ότι η Ινδία λαμβάνει αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής «με τους δικούς της όρους» και δεν μπορούν να κάνουν πολλά άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των στενότερων εταίρων της, για να το αλλάξουν αυτό. «Αλλά, εάν ο Putin επεκτείνει την εισβολή του σε ένα έδαφος του ΝΑΤΟ, όλα τα στοιχήματα θα ήταν άκυρα και σε εκείνο το σημείο η Ινδία, πιθανότατα, δεν θα είχε άλλη επιλογή από το να βγει και να καταδικάσει αυτό που θα ήταν ουσιαστικά ένας νέος παγκόσμιος πόλεμος».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Wilson Smart Take: Why is India Not Criticizing Russia over Ukraine?”, wilsoncenter.com, διαθέσιμο εδώ
- “What India’s position on Russia-Ukraine war means for its EU ties”, aljazeera.com, διαθέσιμο εδώ
