Του Χαράλαμπου Νικολαΐδη,
Έχουμε έντονα συνδέσει τον θρησκευτικό τρόμο με δύο ταινίες που κατάφεραν με τη σκηνοθετική μαεστρία τους να συνδυάσουν δύο επιφανειακά αταίριαστα πλαίσια, της θρησκείας και του τρόμου. Οι ταινίες «Ο Εξορκιστής» και «Το Μωρό της Ρόζμαρι» αποτελούν αυτά τα δύο πρώιμα παραδείγματα και οι απαιτήσεις για δημιουργία ενός ανάλογου αποτελέσματος είναι υψηλές. Απαιτήσεις που φαίνεται να καλύπτει και να ξεπερνά ίσως ο Ντάρεν Αρονόφσκι στο έργο του “Mother” (2017). Σε αυτό το έργο, οι βιβλικές αναφορές λειτουργούν ως έμπνευση για τον σκηνοθέτη που μοιάζει να θέλει να καταρρίψει ό,τι θεωρείται γνωστό ως τώρα. Το “Mother” αποτελεί μια πολύ συνοπτική περίληψη της Βίβλου, εστιάζοντας στους βασικούς άξονες των δύο ιερών Βιβλίων, δηλαδή, της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης με κάποιες παρεμβάσεις, εισάγοντας νατουραλιστικά στοιχεία ως εξήγηση στους συμβολισμούς που υπάρχουν στα δύο παραπάνω Ιερά Βιβλία.
H ταινία γυρίστηκε το 2017 από τον Ντάρεν Αρονόφσκι. Πρωταγωνιστούν: Τζένιφερ Λόρενς, Χαβιέ Μπαρδέμ, Μισέλ Φάιφερ και Εντ Χάρις. Ένα ανδρόγυνο ζει σε ένα μεγάλο σπίτι στην εξοχή. Η διαφορά ηλικίας μεταξύ του άντρα, που επαγγέλλεται ποιητής, με τη νεαρή σύζυγό του είναι αισθητή. Η γαλήνη που κυριαρχεί στο σπίτι τους θα καταστραφεί, όταν φτάσει ένας απρόσμενος επισκέπτης.
Τα πρώτα λεπτά της ταινίας φαντάζουν ειδυλλιακά, με ένα ερωτευμένο ζευγάρι μακριά από τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Η άφιξη του ηλικιωμένου άντρα, ιατρού στο επάγγελμα, διώχνει την ηρεμία και τη γαλήνη από τη νεαρή κοπέλα αλλά όχι από τον σύζυγό της. Η παραβίαση του προσωπικού της χώρου είναι το κομβικό σημείο εξέλιξης όλης της πλοκής, αφού δίνεται έντονη έμφαση στην ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας από αυτή την κίνηση. Βασικό χαρακτηριστικό της σκηνοθετικής πινελιάς στο Αρονόφσκι είναι η εμπιστοσύνη που παρέχει στον θεατή. Ο ίδιος δεν υποτιμά τη νοημοσύνη του θεατή στο ελάχιστο. Καθώς από ένα μικρό πλάνο, που φαίνεται το κόψιμο στα πλευρά του ηλικιωμένου επισκέπτη, μας προϊδεάζει ότι πρόκειται για τον Αδάμ. Ο προϊδεασμός αυτός γίνεται βεβαίωση όταν καταφθάνει στο σπίτι η γυναίκα του ηλικιωμένου άντρα, που παρουσιάζεται αλαζονική, αλλά και επιθετική προς την κοπέλα, και πρόκειται για την Εύα.
Η ακολουθία των βασικών αξόνων των Ιερών Βιβλίων φέρνουν στο σπίτι τα δύο παιδιά των Πρωτόπλαστων. Η συνέχεια είναι γνωστή. Η ευτυχία της κοπέλας καταστρέφεται ολοκληρωτικά, καθώς ο Κάιν δολοφονεί τον Άβελ μέσα στο ίδιο της το σπίτι. Ο κόσμος που θα δεχτεί ο ποιητής στο σπίτι ως συμπαράσταση στους Πρωτόπλαστους για τον χαμό του Άβελ, παρά την άρνηση της κοπέλας θα δημιουργήσει ρήξη μεταξύ του ζευγαριού. Η ένταση του ζευγαριού θα οδηγηθεί σε μία σκηνή πάθους και έτσι η νεαρή κοπέλα θα μείνει έγκυος. Η εγκυμοσύνη θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τον ποιητή, με αποτέλεσμα να γράψει το ομορφότερο ποίημα που είχε γράψει ποτέ. Η προαναφερθείσα εμπιστοσύνη του Αρονόφσκι συνεχίζεται, καθώς καταλαβαίνουμε ότι ο ποιητής είναι ο Θεός της εβραϊκής θρησκείας, ο «ποιητής του Κόσμου».
Η μεγάλη επιτυχία του ποιήματος θα φέρει ορδές ανθρώπων στο σπίτι, για να δουν από κοντά τον Θεό τους. Ο Αρονόφσκι σε αυτό το σημείο απομακρύνεται από τη Βίβλο και παραθέτει ιστορικά στοιχεία, κάνοντας λόγο για τις δολοφονίες και τις επιπτώσεις τους, που πραγματοποιήθηκαν στο όνομα του χριστιανισμού. Βλέπουμε στο σπίτι βάναυσους ιερείς με παγανιστικά στοιχεία να μη διστάζουν να σκοτώσουν στο όνομα του Θεού τους. Η λατρεία των ανθρώπων δίνει μεγάλη ευχαρίστηση στον Ποιητή. Κατά τη διάρκεια δολοφονιών και καταστροφών μέσα στο σπίτι, γεννιέται το παιδί των πρωταγωνιστών σε ένα κατεστραμμένο ξύλινο δωμάτιο που είναι μια σαφέστατη αναφορά της φάτνης μέσα στην οποία ήρθε στον κόσμο το θείο Βρέφος. Η αναφορά σε αυτό το γεγονός ενισχύεται όλο και περισσότερο από τον Αρονόφσκι, καθώς με τη γέννηση του παιδιού επικρατεί ηρεμία στο σπίτι και η πιστοί που αναμένουν καρτερικά, για να δουν τον Υιό του Θεού, του στέλνουν δώρα. Όμως, η έλλειψη εμπιστοσύνης που διακατέχει τη νεαρή Μητέρα για το πρόσωπο του συζύγου της, για την ασφάλεια του γιού της, οδηγεί τον Θεό να αρπάξει το παιδί από την αγκαλιά της Μάνας του χωρίς αυτή να το καταλάβει.
Οι επόμενες σκηνές είναι εφιαλτικές. Διότι πραγματοποιείται λήψη σώματος και αίματος Χριστού από τους αλλόφρονες, ψυχωτικούς και φανατικούς πιστούς, στην κυριολεξία. Εδώ πέρα συγκρούεται η βασική υπόσταση του Χριστιανισμού για συγχώρεση με τα ανθρώπινα συναισθήματα και ένστικτα, διότι συνεχώς ο Θεός παρακαλεί τη μητέρα να συγχωρήσει τους δολοφόνους του Παιδιού της. Η απάντηση, βεβαία, είναι αρνητική, αλλά και καταστρεπτική για τους υπόλοιπους, αλλά και για την ίδια.
Καταλήγοντας, αυτό που η ταινία “Mother” καταφέρνει μέσα στο χρονικό πλαίσιο των δύο ωρών, είναι να συμπεριλάβει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά μιας καλής ταινίας τρόμου σε ένα καλά λανθάνον αλληγορικό πλαίσιο. Σκηνές που σοκάρουν, που ξαφνιάζουν τον θεατή και συχνά ίσως τον αφήνουν εκτεθειμένο στις σκέψεις του. Χαρακτήρες αρχικά ανώνυμοι που στις ενθυμήσεις μας αποκτούν σάρκα και οστά εμπνευσμένα από τα ιερά χριστιανικά βιβλία. Ένας σκηνοθέτης που με σκωπτική διάθεση καταφέρνει να χτυπήσει καλά τα έως τώρα παραδεδομένα, και εντελώς γνωστά, και τελικά ένα έργο που για όλα τα παραπάνω μπορούμε τόσο δυναμικά να το εντάξουμε στην κατηγορία των καλύτερων ταινιών τρόμου.
