Του Μιχάλη Κακούρου,
Τις τελευταίες εβδομάδες, τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στην εισβολή της Ρωσίας στα ουκρανικά εδάφη. Πρόκειται για μια κίνηση κατακριτέα από την πλειοψηφία της διεθνούς κοινότητας και, για πολλούς, η αρχή μιας ραγδαία εξελισσόμενης ανθρωπιστικής κρίσης. Ήδη γίνεται λόγος για χιλιάδες νεκρούς, τραυματίες και πρόσφυγες, ενώ παράλληλα, οι υλικές καταστροφές είναι ανυπολόγιστης αξίας. Ωστόσο, πέρα από το κομμάτι του ανθρωπισμού, τεράστιας σημασίας φαίνεται να είναι και ο αντίκτυπος της ρωσικής εισβολής σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως. Ένα μάλλον ανορθόδοξο και απροσδόκητο επακόλουθο αυτής της εισβολής είναι η επανέναρξη διπλωματικής επικοινωνίας των Η.Π.Α. με την κυβέρνηση Maduro στη Βενεζουέλα! Πώς, όμως, συσχετίζονται τα παραπάνω;
Αμέσως μετά την επίθεση των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Η.Π,Α., η Ιαπωνία και πολλά ακόμη κράτη και διεθνείς οργανισμοί, κατέκριναν τη Ρωσία και προχώρησαν σε ευρείας κλίμακας κυρώσεις. Οι κυρώσεις αυτές έλαβαν σε μεγάλο βαθμό τη μορφή παγώματος ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό ή και απαγορεύσεων εισαγωγών και εξαγωγών ορισμένων αγαθών από και προς τη Ρωσία, έχοντας ως στόχο την άσκηση οικονομικής πίεσης στη χώρα. Αντίστοιχα, η Ρωσία απάντησε με δικές της κυρώσεις απέναντι σε αυτά τα κράτη, κυρίως συμβολικής αξίας και όχι ιδιαίτερα επιδραστικές στις οικονομίες τους.
Αυτός ο οικονομικός πόλεμος που έχει ξεκινήσει τις τελευταίες ημέρες έχει δραματικές επιπτώσεις κατά κύριο λόγο στον ενεργειακό τομέα, καθώς η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός φυσικού αερίου και ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου παγκοσμίως. Ως φυσικό επακόλουθο της τεταμένης κατάστασης και της ανασφάλειας για την επόμενη μέρα, οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου εκτοξεύθηκαν κατακόρυφα, προκαλώντας οικονομικά προβλήματα παγκόσμιας κλίμακας, Η οικονομία των Η.Π.Α. είναι μια από τις οικονομίες που αναμένεται να αντιμετωπίσει και η ίδια πρόβλημα από τις κυρώσεις που έχει θέσει, καθώς το 8% του πετρελαίου της χώρας εισάγεται από τη Ρωσία. Συνεπώς, η κυβέρνηση Biden έχει αρχίσει ήδη να αναζητά τρόπους αντικατάστασης του προκληθέντος «κενού» στην αγορά πετρελαίου, ακόμα και στο πρόσωπο του άλλοτε «εχθρού» των Η.Π.Α., Nicolas Maduro.
Ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας ανέφερε σε συνέντευξή του στο κρατικό κανάλι της χώρας, ότι στις 5 Μαρτίου συναντήθηκε στο Καράκας με μια διπλωματική αντιπροσωπεία των Η.Π.Α. και συζήτησαν, ως επί το πλείστον, θέματα αναφορικά με την «ενεργειακή ασφάλεια», με φόντο πάντα τις εξελίξεις στην Ουκρανία. «Είχαμε μια συνάντηση, την οποία θα μπορούσα να περιγράψω ως εγκάρδια, γεμάτη σεβασμό, πολύ διπλωματική», αναφέρει ο Maduro. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή είναι η πρώτη διπλωματική επαφή σε υψηλό κυβερνητικό επίπεδο μετά τη διακοπή των σχέσεων ανάμεσα στις Η.Π.Α. και τη Βενεζουέλα τον Ιανουάριο του 2019. Οι Η.Π.Α. τότε κατηγορούσαν τον Maduro για νοθεία στις εκλογές και αναγνώρισαν ως μόνο νόμιμο Πρόεδρο τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Juan Guaidó. Επιπλέον, η κυβέρνηση Trump είχε προχωρήσει σε ασφυκτικές πιέσεις και κυρώσεις εναντίον της Βενεζουέλας, που ενέτειναν την οικονομική κρίση και τον πληθωρισμό που μάστιζε και ακόμα μαστίζει τη χώρα. Ανάμεσα σε αυτές τις κυρώσεις περιλαμβάνεται και η απαγόρευση εισαγωγής στις Η.Π.Α. πετρελαίου προερχόμενου από τη Βενεζουέλα, που παραμένει μέχρι σήμερα.
Στο εσωτερικό των Η.Π.Α., αυτή η διπλωματική αποστολή δημιούργησε έντονες αντιδράσεις, καθώς αρκετά μέλη του Κογκρέσου απορρίπτουν οποιαδήποτε συνεννόηση με την κυβέρνηση Maduro, επιχειρηματολογώντας ότι ο ίδιος οφείλει να λογοδοτήσει για πιθανά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στις διαδηλώσεις του 2017 και πως έτσι οι Η.Π.Α. θα μονιμοποιήσουν την ανθρωπιστική κρίση που λαμβάνει χώρα στη Βενεζουέλα τα τελευταία χρόνια. Από την άλλη πλευρά, εντός του Κογκρέσου υπάρχουν και αισιόδοξες ματιές, αφού η επίσκεψη στη Βενεζουέλα αποτέλεσε εφαλτήριο για την απελευθέρωση δύο Αμερικανών πολιτών που είχαν φυλακιστεί από την κυβέρνηση Maduro με κατηγορίες περί τρομοκρατίας.
Με βάση τα παραπάνω, μπορούν να εξαχθούν αρκετά συμπεράσματα. Αυτή η πρώτη διπλωματική προσέγγιση Η.Π.Α. και Βενεζουέλας, δηλαδή η ενδεχόμενη αναθέρμανση των μεταξύ τους σχέσεων, μπορεί να πάρει διάφορες τροπές. Οι Η.Π.Α., μπροστά στον κίνδυνο μιας νέας πετρελαϊκής κρίσης, αναζητούν εκ των προτέρων σανίδες σωτηρίας. Τα πετρελαϊκά αποθέματα της Βενεζουέλας είναι ικανά όχι μόνο να γεμίσουν το κενό της αμερικανικής αγοράς, αλλά και να διατηρήσουν μια σχετική σταθερότητα στις ήδη καλπάζουσες τιμές της ενέργειας.
Παρόλα αυτά, ένα τέτοιο εγχείρημα φαντάζει με τα τωρινά δεδομένα αρκετά δύσκολο για τις Η.Π.Α., καθότι ο Maduro ανήκει στους ελάχιστους ηγέτες κρατών οι οποίοι στηρίζουν ανοιχτά τον Πρόεδρο Putin, ακόμα και μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Επιπλέον, δεν πρέπει να παραβλέψουμε και τις ισχυρές εσωτερικές αντιδράσεις στο Κογκρέσο των Η.Π.Α., πράγμα που από μόνο του μπορεί να λειτουργήσει ως αποτρεπτικός παράγοντας συνεννόησης με την κυβέρνηση Maduro. Μπορεί το ιδιαίτερα φιλόδοξο διπλωματικό σχέδιο του State Department να μην καταφέρει αντιστροφή των συμμαχιών και περαιτέρω απομόνωση της Ρωσίας, μπορεί ωστόσο να σημάνει την αρχή μιας νέας περιόδου επικοινωνίας και συνεργασίας ανάμεσα σε Η.Π.Α. και Βενεζουέλα, με θετικά απότοκα για ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Venezuela’s Nicolas Maduro, US confirm talks amid Russia crisis, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Venezuela’s Maduro shows interest in better Venezuela, U.S. relations, NBC News, διαθέσιμο εδώ
- War in Ukraine: West hits Russia with oil bans and gas curbs, BBC News, διαθέσιμο εδώ
- Biden Bans Imports of Russian Oil, Natural Gas, The Wall Street Journal, διαθέσιμο εδώ
- Venezuela releases two Americans in effort to improve relations amid energy crisis, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
