Της Μαριάννας Τέλλη,
Θάνατος, σεξουαλικότητα, βία και παρακμή αποτελούν κεντρικά θέματα που απασχολούν την ιαπωνική τέχνη εδώ και αιώνες. Από τη shunga και τις βίαιες ιστορικές αναπαραστάσεις του Τσουκιόκα Γιοσιτόσι και του Ουταγκάουα Κουνιγιόσι, μέχρι το ευρέως γνωστό «Όνειρο της γυναίκας του ψαρά» του Χοκουσάι, είναι πρόδηλη η γοητεία του γκροτέσκου στην ιαπωνική κοινωνία, είτε πρόκειται για το παρελθόν είτε για το παρόν. Εξερευνώντας αυτήν τη θεματική κατηγορία της ιαπωνικής τέχνης, μπορούμε να ξεχωρίσουμε τον Τακάτο Γιαμαμότο, έναν καλλιτέχνη που χρησιμοποιεί την παραπάνω θεματολογία με έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα και πρωτότυπο τρόπο.
Μετά από μία επαγγελματική αφετηρία στην εμπορική εικονογράφηση (αναπτύσσοντας διαφημίσεις για την εταιρεία Fujitsu), ο Γιαμαμότο γρήγορα αποφάσισε να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στη ζωγραφική και τις οπτικές τέχνες. Βέβαια, το παρελθόν του στον εμπορικό χώρο δεν άφησε τον ίδιο τόσο εύκολα, αφού η έντονα στυλιζαρισμένη «ποπ» τέχνη τον ακολούθησε και κατά την ενασχόλησή του με την παραδοσιακή τεχνική ζωγραφικής και ξυλογραφίας «ukiyio-e», οδηγώντας τον στη δημιουργία ενός νέου και μοναδικού στυλ τέχνης, το οποίο ονόμασε «heisei estheticism».
Αυτό το είδος τέχνης βρίσκεται στο σταυροδρόμι μεταξύ της παραδοσιακής ιαπωνικής «ukiyio-e» και του γοτθικού ρομαντισμού, ενώ παράλληλα θυμίζει τις αφίσες με διαφημιστικό περιεχόμενο της αρ νουβό. Θεματικά, η τέχνη του Γιαμαμότο ανήκει στην κατηγορία του ero guro, μαζί με τον Τόσιο Σαέκι, ενός καλλιτεχνικού είδους που εστιάζει στον ερωτισμό, τη σεξουαλική διαφθορά και την παρακμή. Τα έργα του ero guro αγγίζουν ταυτόχρονα το ερωτικό, αλλά και το φρικιαστικό, δημιουργώντας body horror που θα ζήλευε ο David Cronenberg.
Τα έργα του είναι πολύπλοκες απεικονίσεις της ανθρώπινης κατάστασης σε μη φυσικές συνθήκες. Ο θάνατος, η ύπαρξη και η μεταμόρφωση παρουσιάζονται με μια φιλοσοφική προσέγγιση, καθώς τα καλλιτεχνικά υποκείμενα τοποθετούνται στο κέντρο της σελίδας και μέσα σε έναν αόριστο χωροχρόνο. Οι σκοτεινές και εφιαλτικές εικόνες εμφανίζονται ήρεμες, σχεδόν αγγελικές, σαν χαρακτήρες από κλασικά παραμύθια. Η τέχνη του Γιαμαμότο μπορεί να ασχολείται συχνά με σκληρά θέματα, αλλά τα εξερευνά με μια λεπτότητα, και αυτή είναι που παρασύρει τον θεατή, ώστε να φτάνει σε σημείο που δεν μπορεί παρά να εκτιμήσει τις συχνά φρικιαστικές εικόνες. Η συνεχής αντιπαράθεση μεταξύ ερωτισμού και φρίκης με αυτόν τον τρόπο μαγνητίζει κάθε θεατή.
Μία από τις ιδιαιτερότητες του Γιαμαμότο είναι η προσβασιμότητα των έργων του προς το ευρύ κοινό, άλλο ένα κατάλοιπο από τα χρόνια που έδρασε ως εμπορικός εικονογράφος. Αντί των εκθέσεων έργων μεγάλης κλίμακας, ο Γιαμαμότο προτιμάει την έκδοση βιβλίων, σε προσιτές τιμές, τα οποία εμπεριέχουν πληθώρα έργων του με ένα κοινό θέμα, θυμίζοντας τους καλλιτέχνες manga. Με την έκδοση των σχεδόν ιδίας μορφής βιβλίων εδώ και χρόνια, κατάφερε να δημιουργήσει μια εκπληκτική συλλογή. Κάθε βιβλίο προβάλλει το έργο του Γιαμαμότο ύστερα από μια συγκεκριμένη περίοδο προσωπικής καλλιτεχνικής εξερεύνησης και διερεύνησης μιας καινούργιας και κάθε φορά διαφορετικής θεματικής.
Μέσα από την πολλαπλή αλληλεπίδραση του ονειρικού και του μακάβριου, τον συνδυασμό παραδοσιακού και σύγχρονου, καθώς και την ανάμειξη υψηλής τέχνης και λαϊκής ποπ αρτ, ο Τακάτο Γιαμαμότο, καταφέρνει να προσελκύσει τον κάθε θεατή μέσα στον κόσμο του μυαλού του, προκαλώντας τον να παρασυρθεί από τις διαφορετικές καταστάσεις της ύπαρξης και να δει την αντανάκλασή του σε κάθε έργο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Takato Yamamoto, wikiart.org, διαθέσιμο εδώ
- Ero Guro, l’art de mêler le macabre et l’erotique, lepetitjournal.com, διαθέσιμο εδώ
