Της Λαμπρινής Μπάντου,
Ενόψει των οικονομικών επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία στη χώρα μας και, συγκεκριμένα, λόγω των ανατιμήσεων, η Κυβέρνηση μίλησε για μείωση του ΕΝΦΙΑ, αλλά και για ψήφιση νέου νομοσχεδίου αναφορικά με το «πάγωμα» 3.000 ακινήτων πρώτης κατοικίας για τους δανειολήπτες που επηρεάζονται περισσότερο από τις ανατιμήσεις, δημιουργώντας, έτσι, ένα δίχτυ προστασίας γι’ αυτούς.
Πρώτα απ’ όλα, να αναφέρουμε ότι πλειστηριασμός είναι η δέσμευση ακινήτων από τράπεζες ή άλλους εγγυητές, στην περίπτωση που ο δανειολήπτης έχει πάρει στεγαστικό δάνειο και δε μπορεί να το εξοφλήσει. Το πάγωμα, λοιπόν, των πλειστηριασμών είναι μια διαδικασία για την προστασία των δανειοληπτών. Δηλαδή, όσοι δεν αποπληρώνουν το στεγαστικό δάνειο, δεν κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους από πλειστηριασμό.
Στο νομοσχέδιο για τους πλειστηριασμούς προβλέπεται κρατική επιδότηση 70-120 ευρώ στα ευάλωτα νοικοκυριά, ανάλογα της σύνθεσής τους, ώστε να ανασταλεί η διαδικασία πλειστηριασμού των κατοικιών τους για 15 μήνες, δηλαδή, μέχρι την ίδρυση του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, όπως προβλέπεται στον Ν.4738/2020 (Α’ 207) στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 1023/2019, ο οποίος θα τους εξασφαλίσει το δικαίωμα στέγασης στο σπίτι τους έναντι ενοικίου. Με άλλα λόγια, μέχρι τη σύσταση του ανωτέρου Φορέα, ενεργοποιείται το «Ενδιάμεσο Πρόγραμμα Συνεισφοράς Δημοσίου για τη στήριξη ευάλωτων οφειλετών», στόχος του οποίου είναι η αποτροπή πλειστηριασμών και εξώσεων πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών, που έχουν χρέη στους πιστωτές. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα μεταβατικό ενδιάμεσο καθεστώς προστασίας των ευάλωτων νοικοκυριών.
Πιο αναλυτικά, στη διάρκεια των 15 μηνών ο ευάλωτος δανειολήπτης θα καταβάλει δόση-μίσθωμα, που θα καθοριστεί σε ετήσια βάση στο 5% της αξίας του ακινήτου, με το κράτος να επιδοτεί το νοικοκυριό με 70-210 ευρώ μηνιαίως. Με τη λήξη του προγράμματος αυτού, οι οφειλέτες που θα αδυνατούν να εξυπηρετήσουν μια μακροχρόνια και βιώσιμη ρύθμιση, θα πρέπει να απευθυνθούν στον ειδικό Φορέα του νόμου 4738/2020 για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας. Στη συνέχεια, ο Φορέας θα αποκτά την πρώτη κατοικία των συγκεκριμένων ευάλωτων οφειλετών και θα τους επαναμισθώνει για 12 έτη, δηλαδή, θα τους παρέχει μηνιαίο επίδομα στέγασης, όπου με το πέρας της δωδεκαετίας ο οφειλέτης έχει αποκλειστικό πρώτο προνόμιο επαναγοράς του ακινήτου, εφόσον έχει ανακάμψει οικονομικά. Κατά συνέπεια, το εν λόγω πρόγραμμα παρέχει τον απαιτούμενο χρόνο, ώστε να διασφαλιστεί η προστασία του δικαιώματος στέγασης των ευάλωτων νοικοκυριών.
Σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε ότι οι ευάλωτοι οφειλέτες είναι αυτοί που πληρούν τα εισοδηματικά, περιουσιακά και λοιπά κριτήρια που θεσπίστηκαν στο προνοιακό πρόγραμμα «Επίδομα Στέγασης» (ΚΥΑ 71670, ΦΕΚ 4500/Β/29-09-2021), δηλαδή, αυτοί των οποίων το συνολικό εισόδημα δεν υπερβαίνει τα 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος του νοικοκυριού και έως ποσού των 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού και, παράλληλα, η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας να μην υπερβαίνει τα 120.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως του ποσού των 180.000 ευρώ. Βέβαια, εφαρμόζεται το περιουσιακό όριο αναφορικά με τις καταθέσεις, ομόλογα, μετοχές, κ.λπ., το οποίο ισχύει για το «Επίδομα Στέγασης».
Αντίθετη γνώμη εκφράζει η αντιπολίτευση, καθώς θεωρεί ότι το «δίχτυ προστασίας» που δημιουργείται είναι εξαιρετικά μικρό και αφήνει εκτός προστασίας δεκάδες χιλιάδες πολίτες, που απειλούνται από την κρίση. Χαρακτηρίζει τον πρωθυπουργό ως «αρνητή της πραγματικότητας», καθώς θεωρεί ότι δε μπορεί να κάνει αναφορά μόνο σε 3.000 ευάλωτους δανειολήπτες από τη στιγμή που υπάρχουν 435.110 δάνεια συνολικού ύψους 31,44 δις. ευρώ, των οποίων το μεγαλύτερο μέρος αφορούν σε «κόκκινα δάνεια» με υποθήκη την πρώτη κατοικία. Τονίζει ότι η Κυβέρνηση Μητσοτάκη δε θέλει να αντιμετωπίσει τα μεγάλα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας και να κατανοήσει την έκταση του προβλήματος που αντιμετωπίζουν οι δανειολήπτες, οι οποίοι δεν έχουν καμία προστασία απέναντι στις εκβιαστικές πρακτικές και απειλές για εκποίηση της κατοικίας τους.
Αναφορικά με τον ΕΝΦΙΑ, λόγω της αναπροσαρμογής των τιμών εκκίνησης αντικειμενικού προσδιορισμού αξίας ακινήτων, όπως εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου 2022, θεσπίζεται νέος. Συγκεκριμένα, προβλέπονται μεγάλες ελαφρύνσεις, καθώς οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα καταβάλλουν παραπάνω από 30% λιγότερο φόρο για τα ακίνητά τους σε σχέση με αυτό που πλήρωναν το 2019, ενώ μεγαλύτερη θα είναι η ελάφρυνση για όλους όσοι κατοικούν σε ζώνες χαμηλής και μέσης τιμής. Μια μικρή αύξηση θα παρατηρηθεί σε μικρή μειοψηφία ιδιοκτητών σε περιοχές υψηλής αξίας. Με την τροποποίηση, λοιπόν, του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου για τον ΕΝΦΙΑ προβλέπονται τα ακόλουθα:
-Μείωση του φόρου ακόμα και για ακίνητα σε ζώνες στις οποίες αυξήθηκαν οι τιμές
-Κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου για τα φυσικά πρόσωπα (και για τα νομικά πρόσωπα) και ενσωμάτωση στον κύριο φόρο
-Διόρθωση στρεβλώσεων και αδικιών του παρελθόντος για έναν πιο ορθολογικό, αναλογικό και δίκαιο φόρο
Ενδεικτικά:
-Αναπροσαρμόζονται συντελεστές και κλιμάκια υπολογισμού του κυρίου φόρου κτισμάτων και οικοπέδων, δηλαδή, μειώνονται συντελεστές και ενοποιούνται κλιμάκια.
-Χορηγείται εφεξής σε μόνιμη βάση η μείωση του φόρου με βάση τη συνολική αξία της περιουσίας.
-Αυξάνονται σημαντικά οι συντελεστές έκπτωσης του φόρου των φυσικών προσώπων για τη μικρομεσαία ιδιοκτησία.
-Διευκολύνονται οι φορολογούμενοι στην αποπληρωμή του φόρου, καθώς παρέχεται η δυνατότητα πληρωμής αυτού σε 10 ισόποσες μηνιαίες δόσεις.
Επαγωγικά, με το νομοσχέδιο για τον ΕΝΦΙΑ, προβλέπεται η μείωσή του για τα φυσικά πρόσωπα και κυρίως για εκείνα που διαθέτουν ακίνητα, που εντάσσονται σε χαμηλές και μεσαίες τιμές ζώνης, παρά τη γενικότερη αύξηση των τιμών. Η πολιτική αυτή σκοπεύει στο να μειώσει τα έξοδα των νοικοκυριών και να αυξήσει τη δυνατότητά τους να αμυνθούν απέναντι στο κύμα ακρίβειας που τα απειλεί. Αναφερόμενος στο «πάγωμα» των πλειστηριασμών, ο Πρωθυπουργός δήλωσε: «Είναι μια πολιτική με στόχο την απορρόφηση των ανατιμήσεων και την προστασία του εισοδήματος, μια πολιτική ελάφρυνσης από τα βάρη που προκαλούν οι φόροι και οι εισφορές του παρελθόντος». Το βασικό, λοιπόν, όφελος για τους ευάλωτους οφειλέτες είναι η αποφυγή μέτρων των πιστωτών, όπως κατασχέσεις, πλειστηριασμοί και εξώσεις, πρακτική η οποία επιτυγχάνεται μέσα από το ενδιάμεσο πρόγραμμα προστασίας ευάλωτων νοικοκυριών. Η λήψη μέτρων για την οικονομική στήριξη των ευάλωτων οφειλετών είναι καταλυτικής σημασίας για την κοινωνική συνοχή και κατ’ επέκταση για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας των μηχανισμών κοινωνικής πρόνοιας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Παγώνουν» οι πλειστηριασμοί 3.000 ακινήτων ευάλωτων δανειοληπτών, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ και «πάγωμα» σε 3.000 πλειστηριασμούς ακινήτων – Όλες οι αποφάσεις του υπουργικού συμβουλίου, parapolitikia.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΣΥΡΙΖΑ / Αρνητής της πραγματικότητας για τους πλειστηριασμούς ο Μητσοτάκης, avgi.gr, διαθέσιμο εδώ
