Της Ανθής Ντόλα,
Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος αποτελεί τη νέα μεγάλη πληγή της Ευρώπης και κλονίζει την παγκόσμια κοινωνική, οικονομική και ενεργειακή ισορροπία. Οι σχέσεις της Ρωσίας με τα περισσότερα κράτη του κόσμου, και ιδιαίτερα της ευρωπαϊκής ηπείρου, έχουν επιδεινωθεί σε μεγάλο βαθμό. Τι συμβαίνει, όμως, με τα κράτη της βαλκανικής χερσονήσου; Η πλειονότητα των βαλκανικών κρατών είχαν ιδιαίτερα καλές σχέσεις με τη «μητέρα» Ρωσία για πολλά χρόνια μέχρι και σήμερα. Μία από αυτές είναι η γειτονική μας Βουλγαρία.
Για τη Βουλγαρία, η Ρωσία ήταν πάντοτε η ισχυρή δύναμη που βρισκόταν στο πλευρό της. Η 3η Μαρτίου είναι εθνική γιορτή της Βουλγαρίας, λόγω της ανεξαρτησίας από τον οθωμανικό ζυγό, χάρη στη βοήθεια των Ρώσων. Η ημέρα σηματοδοτεί την έναρξη ενός στενού δεσμού μεταξύ Βουλγαρίας και Ρωσίας. Ενώ μετέπειτα, η άρρηκτη σχέση των κομμουνιστικών κομμάτων της τότε Λαϊκής Δημοκρατίας της Βουλγαρίας με το κομμουνιστικό κόμμα της ΕΣΣΔ αποτελεί άλλη μία απόδειξη της ύπαρξης στενών δεσμών και φιλικών σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών.
Τι γίνεται τώρα που η Ρωσία έχει εισβάλει στην Ουκρανία; Ποια είναι η στάση της «φίλης» Βουλγαρίας; Αυτή η τόσο κοντινή σύνδεση των δύο κρατών δεν αποτέλεσε εμπόδιο για τη βουλγαρική κυβέρνηση, η οποία από την αρχή καταδίκασε αυτή την εισβολή. Απόδειξη αποτελεί η καθαίρεση του Υπουργού Άμυνας, Stefan Yanev, από τον Βούλγαρο Πρωθυπουργό, Kiril Petkov. Αφορμή στάθηκε η ανάρτηση του πρώτου στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook για τον ρωσο-ουρανικό πόλεμο, τον οποίο χαρακτήρισε ως «επιχείρηση». Ο Βούλγαρος Πρωθυπουργός, σε ανακοίνωσή του, ανέφερε για το γεγονός πως «κανένας Υπουργός δεν έχει το δικαίωμα να έχει δική του εξωτερική πολιτική μέσω του Facebook και κανένας Υπουργός δεν γίνεται να αναφέρεται στα γεγονότα στην Ουκρανία ως κάτι διαφορετικό από πόλεμο». Ο Yanev, που είναι ανώτατος αξιωματικός του στρατού της Βουλγαρίας, είχε χαρακτηρίσει, μέσω ανάρτησης στο Facebook, το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας ως «επιχείρηση», μιμούμενος τα λεγόμενα του Vladimir Putin. Μάλιστα, τον προηγούμενο Δεκέμβριο, στο Facebook, είχε ταχθεί πάλι κατά της στάθμευσης δυνάμεων του ΝΑΤΟ στη Βουλγαρία και, επίσης, τον Ιανουάριο τόνισε σε εκπροσώπους του ξένου τύπου ότι η σύρραξη στην Ουκρανία θα απειλούσε τα βουλγαρικά συμφέροντα.
Από αυτό το γεγονός προκύπτουν δύο σημαντικές πληροφορίες. Αρχικά, πως η νέα κυβέρνηση της Βουλγαρίας έχει μία ξεκάθαρη θέση κατά του πολέμου στην Ουκρανίας και σε ένα δεύτερο επίπεδο πως υπάρχει εμφανέστατο εσωτερικό ρήγμα στη βουλγαρική Βουλή. Με την έναρξη της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία γίνεται όλο και πιο δύσκολο για τον Βούλγαρο Πρωθυπουργό να διαχειριστεί τις εντάσεις μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων, οι οποίοι έχουν χωριστεί στα δύο: από τη μία υπάρχουν οι φιλορώσοι σοσιαλιστές και από την άλλη οι φιλοδυτικοί μεταρρυθμιστές. Οι φιλορώσοι σοσιαλιστές ψήφισαν κατά των κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας και κατά της απαγόρευσης των ρωσικών κρατικών μέσων ενημέρωσης, RT και Sputnik, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Την ίδια φιλορωσική στάση έχουν και οι εθνικιστές τη Βουλγαρίας, το υπερεθνικό Κόμμα της Αναγέννησης, το οποίο εκφράζει κάποιες θέσεις που βρίσκουν ανταπόκριση από μία μερίδα του βουλγαρικού λαού. Επιπλέον, ο μηχανισμός ασφαλείας έχει ρωσόφιλη κατεύθυνση. Παράδειγμα αποτελεί ένας Βούλγαρος στρατιωτικός που συνελήφθη να κατασκοπεύει υπέρ τη Ρωσίας και είχε στρατολογηθεί από τη ρωσική πρεσβεία στη Σόφια. Το σημαντικότερο, όμως, είναι πως οι ίδιοι οι Βούλγαροι πολίτες συμπαθούν τη Ρωσία, αλλά και τον Ρώσο ηγέτη Vladimir Putin, με αποτέλεσμα η κατάσταση για τη βουλγαρική κυβέρνηση να είναι δυσκολότερη.
Σύμφωνα με σφυγμομέτρηση του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων, Alfa Research, περίπου το 50% του βουλγαρικού πληθυσμού είχε θετική γνώμη για τον Πρόεδρο της Ρωσίας στις αρχές του 2022. Στις αρχές Φεβρουαρίου, μόλις, το 40% των Βουλγάρων έβλεπαν θετικά την ένταξη της χώρας τους στο ΝΑΤΟ, και μόνο το 28% ήταν υπέρ ευρύτερης νατοϊκής εμπλοκής της χώρας, εν όψει του επικείμενου πολέμου. Η εισβολή τη Ρωσίας στην Ουκρανία φαίνεται να επηρέασε τον τρόπο που βλέπει τη χώρα μεγάλο μέρος του βουλγαρικού λαού, καθώς, τρεις ημέρες μετά την επίθεση, τα ποσοστά συμπάθειας για τον Putin έπεσαν στο 32%, σύμφωνα πάντα με την Alfa Research.
Για μία χώρα σαν τη Βουλγαρία, ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί μία πολιτική πρόκληση. Η κυβέρνηση καλείται να ισορροπήσει μεταξύ δύο ομάδων και να μπορέσει να κρατήσει τη βουλγαρική Βουλή ενωμένη και να περιορίσει οποιαδήποτε παρεκτροπή των κομμάτων ή αντιπαλότητα, η οποία μπορεί να τινάξει την πολιτική σκηνή της χώρα στον αέρα. Η αναγνώριση του ρωσο-ουκρανικού πολέμου από όλες τις πλευρές είναι μία σημαντική αρχή για τη χώρα, αλλά από εκεί και πέρα η κυβέρνηση του Petkov πρέπει να βρει τη «χρυσή τομή», σύμφωνα με την οποία θα υπάρξουν όσο το δυνατόν μικρότερες απώλειες και δυσαρεστήσεις. Για την κυβέρνηση Petkov ίσως αυτή είναι η πραγματική ευκαιρία να δείξει την πολιτική ισχύ της, αλλά και να αποδείξει πως αποτελεί μία νέα ειρηνευτική δύναμη στα Βαλκάνια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Βουλγαρία: Ανάμεσα στη Δύση και τη Μόσχα», dw.com, διαθέσιμο εδώ
- «Βουλγαρία: Καθαιρείται ο υπ. Αμυνας γιατί χαρακτήρισε «επιχείρηση» τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία», iefimerida.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Πόλεμος στην Ουκρανία: Γιατί η Βουλγαρία καθαιρεί τον υπ. Άμυνας», athensvoice.gr, διαθέσιμο εδώ
