Της Βιβής Καπογιαννάτου,
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας είναι η διαρκής ενημέρωση για την εξέλιξη του πολέμου. Σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, λοιπόν, αντιλαμβανόμαστε όλο και περισσότερο την ανάγκη για έγκυρες πηγές πληροφόρησης. Τι συμβαίνει, όμως, όταν το αγαθό της ενημέρωσης μετατρέπεται σε όπλο προπαγάνδας και αποπροσανατολισμού;
Τις τελευταίες μέρες —και όχι μόνο— τα ρωσικά ΜΜΕ καθοδηγούνται και ελέγχονται πλήρως από τη ρωσική κυβέρνηση, δημιουργώντας μια «παράλληλη πραγματικότητα» και βυθίζοντας τον ρωσικό λαό, για μία ακόμη φορά, στην άγνοια. Το φαινόμενο της απόκρυψης πληροφοριών δεν είναι πρωτόγνωρο και στη συγκεκριμένη περίπτωση ξεκινάει από την απαγόρευση της χρήσης των όρων «πόλεμος» και «εισβολή». Οι κινήσεις-προθέσεις της Ρωσίας κρύβονται πίσω από την ονομασία «Ειδική Επιχείρηση Απελευθέρωσης», η οποία, σύμφωνα με τους τηλεοπτικούς σταθμούς, έχει στόχο την αποστρατικοποίηση στρατιωτικών υποδομών και την υπεράσπιση των λαϊκών δημοκρατιών. Είναι ωστόσο φανερό πως τόσο η ονομασία όσο και οι στόχοι που προβάλλονται δεν αληθεύουν, αλλά δημιουργούν μια εικόνα που προστατεύει την στάση της Ρωσίας.
Παράλληλα, από τις καθημερινές ενημερωτικές εκπομπές δεν λείπουν οι «Ιστορικοί Παραλληλισμοί» ανάμεσα στον αγώνα της Σοβιετικής Ένωσης ενάντια στη Ναζιστική Γερμανία και στη σημερινή «Ειδική Επιχείρηση» της Ρωσίας στην Ουκρανία. Χαρακτηριστικά, ο παρουσιαστής μίας εκπομπής στο Rossiya λέει: «Οι τακτικές των εθνικιστών που χρησιμοποιούν τα παιδιά για να θωρακιστούν δεν έχουν αλλάξει από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο» και σε αυτήν την περίπτωση γίνεται μια προσπάθεια ηρωοποίησης της δράσης της κυβέρνησης. Γνωστή συνταγή προπαγάνδας είναι και ο αήττητος χαρακτήρας των ρωσικών επιχειρήσεων, οι οποίες χαρακτηρίζονται πάντα «Επιτυχημένες», αν και στην πραγματικότητα ελάχιστοι γνωρίζουν τα αληθινά νούμερα των νεκρών ανάμεσα σε Ρώσους και Ουκρανούς στρατιώτες. Με το φόρτο των ειδήσεων να βαραίνει καθημερινά, η κυβέρνηση, στην προσπάθειά της να καταπνίξει τις «ψευδείς» ειδήσεις που κυκλοφορούν στο ουκρανικό διαδίκτυο, εγκαινιάζει νέο site, όπου «θα δημοσιεύονται μόνο αληθινές ειδήσεις».
Η επιρροή της Ρωσίας δεν σταματάει, όμως, σε τηλεοπτικούς σταθμούς, αφού, σύμφωνα με το BBC, η Roskomnadzor, ρυθμιστική αρχή των ΜΜΕ στη Ρωσία, διατάζει το TikTok να αφαιρέσει στρατιωτικό και πολιτικό περιεχόμενο στις προτάσεις του προς τους ανηλίκους χρήστες με την αιτιολογία ότι «στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό το υλικό έχει έντονο αντιρωσικό χαρακτήρα». Ζητά από την Google να διαγράψει τις ψευδείς πληροφορίες, όσον αφορά τις απώλειες που αναφέρεται να έχει ο ρωσικός στρατός. Μάλιστα, το πρακτορείο Reuters αναφέρει ότι έχει επιβληθεί, εκ νέου, επιβράδυνση στις ταχύτητες φόρτωσης του Twitter, λόγω «ψευδών αναφορών για την ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Μόσχας.
Είναι σημαντικό, επίσης, να αναφερθεί πως ανεξάρτητοι και φιλελεύθεροι φορείς ενημέρωσης έχουν περιοριστεί σημαντικά, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη μετάδοση της εκπομπής του BBC και του Radio Liberty που χρηματοδοτούνται από το Αμερικανικό Κογκρέσο, καθώς και του τηλεοπτικού σταθμού της Deutsche Welle. Καθησυχαστικό είναι, παράλληλα, το γεγονός ότι οι νέοι επιλέγουν να ενημερώνονται και από άλλες ανεξάρτητες πηγές, έχοντας, έτσι, τη δυνατότητα να αξιολογήσουν την κατάσταση κριτικά.
Απέναντι στη ρωσική κυβέρνηση και στον τρόπο που διαχειρίζεται τα μέσα ενημέρωσης βρίσκονται οι “Anonymous”, οι οποίοι κήρυξαν «Κυβερνοπόλεμο», ως απάντηση στη ρωσική εισβολή. Συγκεκριμένα, «χάκαραν» ΜΜΕ της Ρωσίας, προβάλλοντας εικόνες από τους καταστροφικούς βομβαρδισμούς της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ανάμεσά τους βρίσκονται σημαντικοί τηλεοπτικοί σταθμοί, όπως το Russia 24, το First Channel και το Moscow 24, καθώς και τα ρωσικά streaming Wink και Ivi.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Ukraine: Watching the war on Russian TV-a whole different story”, bbc.com, διαθέσιμο εδώ
- «Πόλεμος στην Ουκρανία: Οι Anonymous «χάκαραν» ΜΜΕ στη Ρωσία και μετέδωσαν εικόνες από την αιματοχυσία», newsit.gr, διαθέσιμο εδώ
