Tης Κατερίνας Σακκούλα,
Σχεδόν 70 χρόνια έχουν περάσει από τον θάνατο του ανθρώπου, ο οποίος, μέσω της ανακάλυψής του, έθεσε τα θεμέλια για τη σύγχρονη φαρμακευτική. Φυσικά η προσφορά του δεν σταμάτησε σε αυτή την άκρως σημαντική ανακάλυψη. Η προσφορά του αυτή, μάλιστα, στη σύγχρονη επιστήμη είναι αυτή που τον κατέστησε και κάτοχο βραβείου Νόμπελ. Ο λόγος για τον Sir Alexander Fleming.
Ο Sir Alexander Fleming γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1881, σε μια αγροτική οικογένεια στη Σκωτία. Το περιβάλλον της νοτιοδυτικής Σκωτίας, στην οποία και μεγάλωσε, τον βοήθησε να αναπτύξει την παρατηρητικότητά του, καθώς και την αγάπη του για τη φυσική ομορφιά, από μια ιδιαίτερα πρώιμη ηλικία. Έκανε τα πρώτα του βήματα στην εκπαίδευση στη Σκωτία και μετά συνέχισε στο Λονδίνο, όπου και έμενε με ένα από τα μεγαλύτερα αδέρφια του.
Στα πρώτα του βήματα στο Λονδίνο ο Fleming είχε εγγραφεί στο Βασιλικό Πολυτεχνικό Ινστιτούτο, ενώ παράλληλα εργαζόταν και σε μία ναυτιλιακή εταιρία διανομών. Παρ’ όλα αυτά, τα τεχνικά επαγγέλματα φαίνεται να του κέντριζαν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον. Έτσι –και μετά την προτροπή του ήδη ιατρού αδερφού του– αποφασίζει να ακολουθήσει την ιατρική.
Το 1903, γίνεται δεκτός στην Ιατρική Σχολή του Saint Mary, από την οποία αποφοιτά 3 χρόνια αργότερα. Μετά την αποφοίτησή του παρέμεινε στο Saint Mary, όπου και για τα επόμενα χρόνια εργάζεται πλάι στην ερευνητική ομάδα του γνωστού βακτηριολόγου, Almroth Wright. Τότε είναι που αρχίζει να αναπτύσσεται και η αγάπη του για τη βακτηριολογία.
Κάνοντας ένα μικρό διάλειμμα από το ερευνητικό του έργο, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου –οπότε και κατατάχθηκε ως γιατρός του Βρετανικού στρατού–, επέστρεψε στη θέση του στο Saint Mary, όπου και ξεκινάει μια σειρά ανακαλύψεων.
Η πρώτη σε αυτή τη σειρά είναι η ανακάλυψη της λυσοζύμης. Η λυσοζύμη είναι ένα ένζυμο, το οποίο απαντάται σε ορισμένους ζωικούς ιστούς και τις εκκρίσεις τους. Στον άνθρωπο η λυσοζύμη υπάρχει στα δάκρυα και στο σάλιο. Ανακάλυψε, παράλληλα, την αντιβιοτική δράση του ενζύμου, δηλαδή την ικανότητά του να αναστέλλει τη δράση των βακτηρίων. Γι’ αυτό, άλλωστε, αργότερα κατατάχθηκε από επιστήμονες στους μηχανισμούς μη ειδικής άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπου.
Η μεγάλη ανακάλυψη του Sir Alexander Fleming έγινε, τυχαία, τον Σεπτέμβριου του 1928. Λίγο πριν καθαρίσει και αποστειρώσει ένα τρυβλίο που περιείχε βακτήρια σταφυλόκοκκου, παρατήρησε ότι δίπλα στις αποικίες των βακτηρίων υπήρχε μία μπλε μούχλα, η οποία δεν θα έπρεπε να βρίσκεται εκεί. Η συγκεκριμένη μούχλα φάνηκε να είναι ικανή να σκοτώσει τις αποικίες. Μέσα από μία σειρά πειραμάτων, και ύστερα από αρκετή έρευνα, αναγνώρισε τη δραστική ουσία της μούχλας ως την πενικιλίνη.
Η πενικιλίνη είναι γνωστή για την αντιβιοτική της δράση και ήταν το πρώτο από τη μεγάλη σειρά αντιβιοτικών που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Υπήρξε, επίσης, το εισιτήριο του Fleming για την κατάκτηση του Βραβείου Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής, το 1945.
Φυσικά, ο Sir Alexander Fleming δεν θα μπορούσε να είναι ο μοναδικός που έκανε αυτή την ανακάλυψη. Αυτόνομα, την πενικιλίνη «πέτυχαν» ο Αυστριακός παθολόγος Howard Walter Florey και ο γερμανόφωνος Βρετανός βιοχημικός Ernst Boris Chain. Έτσι, όλοι μαζί, το 1945, έγιναν κάτοχοι βραβείου Νόμπελ.
Ένα χρόνο μετά την βράβευσή του, ο Sir Alexander Fleming τιμάται με το τίτλο του ιππότη από τον Βασιλιά του Ηνωμένου Βασιλείου, Γεωργίο ΣΤ’. Την ίδια χρονιά αναγορεύεται σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ το 1951 γίνεται επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Περνάει το υπόλοιπο της ζωής του στην Αθήνα, πλάι στην Ελληνίδα γιατρό Αμαλία Κουτσούρη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αλεξάντερ Φλέμινγκ, Σαν Σήμερα, διαθέσιμο εδώ
- “Alexander Fleming”, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- “Sir Alexander Fleming”, The Nobel Prize, διαθέσιμο εδώ
