Του Δημήτρη Άγα,
Το εχθρικό κλίμα μεταξύ της Κίνας και της Ταϊβάν υφίσταται εδώ και πολλές δεκαετίες. Οι δύο χώρες βρίσκονται σε διαρκή αντιπαράθεση για το θέμα της ανεξαρτησίας της Ταϊβάν, χωρίς ακόμη να έχει εκδηλωθεί κάποια ένοπλη σύγκρουση. Τώρα, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι οι Κινέζοι θα παραδειγματιστούν από τον πόλεμο αυτόν και δεν θα αργήσουν να επιτεθούν στην Ταϊβάν, διαλύοντας έτσι τις όποιες ελπίδες των κατοίκων της για ανεξαρτησία. Πώς, όμως, ξεκίνησαν όλα και γιατί φτάσαμε στο σημείο αυτό;
Όλα άρχισαν το 1949, όταν στον κινεζικό εμφύλιο πόλεμο νικητήριο αναδείχθηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα με ηγέτη τον Mao Che Tung, δημιουργώντας τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας με έδρα το Πεκίνο. Από την άλλη, οι ηττημένοι εθνικιστές Kuomintang με ηγέτη τον Chiang Kai-shek κατέφυγαν στην Ταϊβάν μαζί με πάνω από ένα εκατομμύριο πολίτες, ιδρύοντας τη Δημοκρατία της Κίνας με έδρα την πρωτεύουσα Ταϊπέι. Αρχικά, η εθνικιστική κυβέρνηση της Ταϊπέι αναγνωρίστηκε σαν επίσημη κυβέρνηση της Κίνας από τον ΟΗΕ, παρ’ όλο που το 1950 η Κίνα μετρούσε περίπου 540 εκατομμύρια κατοίκους, ενώ η Ταϊβάν σχεδόν 8 εκατομμύρια. Καθώς τα χρόνια περνούσαν, πολλές χώρες άρχισαν να αποσύρουν την υποστήριξή τους προς την κυβέρνηση της Ταϊβάν εξαιτίας της πληθυσμιακής διαφοράς των δύο περιοχών, αλλά και επειδή ήταν προφανές ότι οι εθνικιστές δεν θα μπορούσαν να ξαναπάρουν την εξουσία στην Κίνα. Έτσι, οι χώρες άρχισαν να τάσσονται υπέρ της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και με τον τρόπο αυτόν ήρθε η αναγνώριση της κομμουνιστικής Κίνας από τον ΟΗΕ το 1971, η οποία σήμανε τη μη αναγνώριση της εθνικιστικής κυβέρνησης. Η αναγνώριση της Ταϊβάν κράτησε, επομένως, μόλις 22 χρόνια.
Σήμερα, μόλις 14 χώρες αναγνωρίζουν την Ταϊβάν, αριθμός που φυσικά δεν είναι αρκετός για να κερδίσει η χώρα την ανεξαρτησία της. Ακόμα και οι Η.Π.Α. δεν ανήκουν στα 14 αυτά κράτη, παρ’ όλο που ιστορικά διατηρούν πολύ καλές σχέσεις μαζί της και της παρέχουν στρατιωτικό εξοπλισμό. Επίσης, η πιο σημαντική προϋπόθεση για να θεωρηθεί ένα κράτος κυρίαρχο, είναι να αναγνωρίζεται από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ένα από τα οποία είναι η Κίνα, η οποία, φυσικά, δεν αναγνωρίζει την Ταϊβάν. Παρά τη διαρκή υποτίμηση που υφίσταται, η Ταϊβάν έχει συνάψει διπλωματικές σχέσεις με πολλές χώρες της Δύσης, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, οι Η.Π.Α., η Μεγάλη Βρετανία, αλλά και άλλες ισχυρές χώρες, όπως η Ρωσία και η Ιαπωνία. Επίσης, αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες στην Ασία και είναι μία από τις πιο δημοκρατικές χώρες στην ήπειρο αυτή, σύμφωνα με αξιολογήσεις.
Η Ταϊβάν θεωρείται πολύ σημαντική, επειδή βρίσκεται σε μια στρατηγικής σημασίας θέση, μεταξύ της Νότια Σινικής θάλασσας και της Ιαπωνίας. Εκτός αυτού, εκεί βρίσκεται η Taiwan Semiconductor Manufacturing Co Ltd, η οποία είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής τσιπ παγκοσμίως. Όσον αφορά στα εξοπλιστικά, η Ταϊβάν κατέχει βαλλιστικούς πυραύλους, πυραύλους κρουζ, πυραύλους αέρος-αέρος, αέρος-εδάφους, ενώ κατέχει και το σύστημα αεροπορικής άμυνας Patriot. Η Ταϊβάν δεν σταματάει εκεί, καθώς το σχέδιό της είναι να δαπανήσει εντός πενταετίας 240 δις δολάρια για να αναβαθμίσει το οπλοστάσιό της.
Αυτό που επιθυμεί η Κίνα είναι να υπάρξει μια ειρηνική πολιτική ενοποίηση με την Ταϊβάν, όπως συμβαίνει και με το Χονγκ Κονγκ και το Μακάο, καθώς η χώρα αποτελεί εθνικό έδαφος σύμφωνα με το Πεκίνο. Από την άλλη, στην Ταϊβάν υπάρχουν μεν μερικοί που υποστηρίζουν την άποψη των Κινέζων, η πλειοψηφία, ωστόσο, των κατοίκων τάσσεται αυστηρά υπέρ της ανεξαρτησίας της χώρας, η οποία πρέπει να χαράξει τη δική της ξεχωριστή πορεία. Απέναντι σε αυτές τις αντιδράσεις η Κίνα δεν μπορεί να κάτσει με τα χέρια σταυρωμένα και γι’ αυτό η σκέψη ακόμα και της στρατιωτικής επέμβασης στην Ταϊβάν είναι ένα από τα σενάρια που έχουν στο μυαλό τους οι Κινέζοι, ώστε να της επιβληθούν. Πολύ συχνά γίνονται υπερπτήσεις κινεζικών αεροσκαφών πάνω από την Ταϊβάν, με τις οποίες οι Κινέζοι δείχνουν τις διαθέσεις τους στους γείτονές τους.
Από την άλλη μεριά, οι Η.Π.Α. αντιδρούν στη συμπεριφορά της Κίνας και σπεύδουν να υπερασπιστούν τη σύμμαχό τους, την Ταϊβάν. Οι Η.Π.Α. και Ταϊβάν διατηρούν εδώ και πολλές δεκαετίες πολύ καλές σχέσεις, με συνεργασία σε διπλωματικό και σε στρατιωτικό επίπεδο, μεταξύ άλλων. Η συνεργασία αυτή ενοχλεί την Κίνα, η οποία θεωρεί την Ταϊβάν δικό της ζήτημα και κανενός άλλου. Οι Κινέζοι, επομένως, ενοχλούνται βλέποντας τις Η.Π.Α. να μπλέκονται στα πόδια τους και να επεμβαίνουν σε ένα ζήτημα που η Κίνα θεωρεί κυριαρχικό και είναι τόσο σημαντικό, ώστε να προκαλέσει την αποφασιστική αντίδρασή της. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι οι Κινέζοι αισθάνονται για την Ταϊβάν όπως αισθάνονται οι Ρώσοι για την Ουκρανία και γι’ αυτό δεν μπορούν να δεχτούν την αμερικανική παρέμβαση για περιφερειακά τους ζητήματα.
Παρ’ όλο που η Η.Π.Α. και η Κίνα βρίσκονται σε συνεχή σύγκρουση, καμία από τις δύο δεν επιθυμεί να οδηγηθούν σε ένοπλη σύρραξη, καθώς αφενός το οικονομικό και το πολιτικό κόστος θα ήταν μεγάλο για την Κίνα και αφετέρου οι Αμερικανοί δεν επιθυμούν να εμπλακούν και πάλι σε έναν πόλεμο που είναι τόσο μακριά τους και μάλιστα δίπλα στην αντίπαλό της, την Κίνα. Η συνταγή του Βιετνάμ και του Αφγανιστάν δεν ήταν επιτυχημένη και οι Αμερικανοί, σε μια προσπάθεια να μάθουν από τα λάθη τους, δεν θα εμπλακούν εύκολα σε μια τέτοια σύγκρουση στέλνοντας στρατεύματα σε περίπτωση εισβολής της Κίνας στην Ταϊβάν. Από την άλλη, όμως, το ερώτημα είναι εάν θα θελήσουν οι Αμερικανοί να διατηρήσουν τη φήμη του κακού συμμάχου που έχουν αποκτήσει μετά την προδοσία των συμμάχων τους σε Αφγανιστάν, Ουκρανία, αλλά και στο Κουρδικό.
Το τι μέλλει γενέσθαι είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό, καθώς ακόμα και η περίπτωση πολέμου στην Ταϊβάν με την εισβολή της Κίνας είναι ένα σενάριο που δεν πρέπει να αποκλειστεί. Η Ρωσία μας απέδειξε ότι ακόμα και στον 21ο αιώνα μπορεί να εκδηλωθεί μια τόσο μεγάλης κλίμακας πολεμική επιχείρηση, παρά τις πολλές αντίθετες προβλέψεις. Το πώς θα αντιδράσει η Ταϊβάν σε μια τέτοια περίπτωση, και κυρίως το ποια στάση θα κρατήσουν οι Η.Π.Α., θα φανεί στην πράξη. Το μόνο σίγουρο είναι ότι σε περίπτωση ενός θερμού επεισοδίου, η Κίνα με αεροπορικές επιθέσεις και επιβολή ναυτικού αποκλεισμού θα δυσκολέψει πολύ το έργο της σαφώς πιο αδύναμης Ταϊβάν, η οποία, χωρίς τη βοήθεια των Η.Π.Α., πιθανότατα θα υποταχτεί στην Κίνα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Countries That Recognize Taiwan 2022, worldpopulationreview.com, διαθέσιμο εδώ
- Taiwan overview, nti.org, διαθέσιμο εδώ
- Κούρσα εξοπλισμών στην Ασία: Γιατί οι χώρες «βαραίνουν» το οπλοστάσιό τους, Huffington Post, διαθέσιμο εδώ
