Της Αριάδνης-Παναγιώτας Φατσή,
Θα θέλατε να διαβάσετε Ιστορία; Αν δεν είναι στα άμεσα ερευνητικά σας ενδιαφέροντα, κατά πάσα πιθανότητα ήδη κοιτάτε αυτό που διαβάζετε με μισό μάτι — δώστε μου, όμως, την ευκαιρία να σας εξηγήσω τι εννοώ. Όλοι και όλες έχουμε ακούσει για τη σημασία των ιστορικών γεγονότων, τα οποία έχουν σχηματίσει τον κόσμο μας όπως τον γνωρίζουμε σήμερα. Όμως, είναι αλήθεια ότι αρκετοί δεν έχουν την όρεξη να μελετήσουν Ιστορία, όχι επειδή δεν ενδιαφέρονται για το αντικείμενό της, αλλά γιατί οι πηγές της είναι κάπως δύσκολες και στρυφνές για έναν άπειρο αναγνώστη. Σήμερα, λοιπόν, σας παρουσιάζω ένα βιβλίο που προσφέρει ακριβώς μια εναλλακτική πρόταση για τη μελέτη ορισμένων θεμελιωδών γεγονότων, που ο καθένας και η καθεμία μας πρέπει να ξέρει, ανεξαρτήτως επιστημονικού αντικειμένου.
Το βιβλίο τιτλοφορείται Η Ιστορία με μια ματιά και υπογράφεται από τη Σάντρα Λόρενς. Στα ελληνικά κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2021, από τις Εκδόσεις Ψυχογιός και σε μετάφραση Ειρήνης Παϊδούση, ενώ στην επιστημονική επιμέλεια της ελληνικής έκδοσης βρίσκεται η Κατερίνα Λελούδη. Το έργο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2020, με πρωτότυπο τίτλο Instant History, ο οποίος αποδίδει εξαιρετικά και το περιεχόμενο του εν λόγω έργου. Πριν, όμως, από όλα τα άλλα, ας γνωρίσουμε τη συγγραφέα. Η Σάντρα Λόρενς είναι ιδιαίτερα γνωστή για την καριέρα της στη βρετανική δημοσιογραφία. Έχει γράψει για τις πιο γνωστές και δημοφιλείς εφημερίδες ευρείας κυκλοφορίας στην Αγγλία, όπως οι The Daily, Guardian, Sunday Telegraph και The Times. Ασχολείται ιδιαίτερα με την Ιστορία, καθώς συμμετέχει στη συντακτική ομάδα για το περιοδικό History Revealed και συνεργάζεται με το British Heritage σε θέματα βρετανικής ιστορίας.
Η συγγραφέας, όπως αναφέρει στην εισαγωγή του βιβλίου, θεωρεί πως η Ιστορία δεν είναι μόνο ένα αντικείμενο για απομνημόνευση, αλλά πολύ περισσότερο ένα δίκτυο γεγονότων και αποτελεσμάτων, με ακόμη και φαινομενικά άσχετα συμβάντα να επηρεάζουν την εξέλιξη των γεγονότων πολλούς αιώνες αργότερα. Στόχος του βιβλίου είναι μέσα από μια έξυπνη σελιδοποίηση, μικρά και ευσύνοπτα κείμενα και απλή, κατανοητή γλώσσα να φέρει τον καθένα σε επαφή με σημαντικές περιόδους, ανακαλύψεις, μάχες, προσωπικότητες, τέχνες και ό,τι άλλο έχει σημαδέψει την πορεία της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Τι, λοιπόν, θα πρέπει να προσδοκά κανείς να διαβάσει σε αυτό το βιβλίο; Μέσα από μικρές παραγράφους, ιδιαίτερα ευανάγνωστα infographics και μικρές ενότητες, που συχνά καταλαμβάνουν μόλις μια σελίδα, ο αναγνώστης περιηγείται στην εποχή των μεγάλων ανακαλύψεων, που επηρέασαν καθοριστικά την εξέλιξη της Ευρώπης και του κόσμου. Άλλες σελίδες του βιβλίου μάς γνωρίζουν τον κόσμο των Αζτέκων, μάς ταξιδεύουν νοερά σε σημαντικές μάχες, μάς δείχνουν τις εφευρέσεις που σηματοδότησαν τη μετάβαση του κόσμου στη βιομηχανική εποχή. Σε αυτό το ταξίδι, συνοδοί μας δεν είναι μόνο οι λέξεις, αλλά και προσωπικότητες όπως η Ελισάβετ Α’, ο Ριχάρδος Γ’ και η Μαίρη Α’, Βασίλισσα της Σκωτίας. Το βιβλίο ίσως επικεντρώνεται σε αρκετά μεγάλο βαθμό σε φιγούρες από τη Μεγάλη Βρετανία, καθώς εκεί ήταν και ο τόπος της πρώτης του έκδοσης, αλλά δεν αναλώνεται σε καμία περίπτωση σε αυτές. Ενδιαφέρον έχει ότι οι εξερευνητές, οι ιππότες, οι βασιλείς και οι Πάπες δεν είναι οι μόνοι πρωταγωνιστές αυτών των ιστοριών! Πολλά από τα ζητήματα που πραγματεύεται το βιβλίο αφορούν την κοινωνία, όπως η παρουσίαση της ψήφου για τις γυναίκες και των αγώνων που πραγματοποιήθηκαν για την κατοχύρωσή της. Τέλος, παρουσιάζονται και σημαντικές στιγμές από την καλλιτεχνική ιστορία, όπως η αγάπη για τους Beatles, που έφτασε στα όρια της φρενίτιδας την περίοδο της μεγαλύτερης ακμής τους. Όλα αυτά και πολλά ακόμη θα βρει κανείς στις σελίδες αυτού του ευχάριστου αλλά και γεμάτου γνώσεις έργου.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί από όλες τις ηλικιακές ομάδες, καθώς θα μπορούσε να γίνει κατανοητό και να εκτιμηθεί ιδιαίτερα ακόμη και από παιδιά ηλικίας Δημοτικού ή Γυμνασίου, αλλά θα μπορούσε το ίδιο ευχάριστα να διαβαστεί και από ενήλικες με εντελώς ερασιτεχνικό ενδιαφέρον για την Ιστορία. Ακόμη, όμως, και αν η Ιστορία είναι το επιστημονικό σας αντικείμενο, δεν έχετε τίποτα να χάσετε — αντιθέτως, η διάρθρωση του βιβλίου θα σας θυμίσει σημαντικές χρονολογίες, θα τονώσει τη μνήμη σας και θα σας δώσει άφθονες νέες ιδέες για τις μελλοντικές σας μελέτες. Το πόνημα της Lawrence αποτελεί ένα εγχειρίδιο που βάζει ένα στοίχημα: να κάνει τη μελέτη ενός δύσκολου αντικειμένου κατάλληλη για ένα ευρύ κοινό, αρκετά ελαφριά για να μην κουράζει, αλλά χωρίς καμία έκπτωση στην επιστημονική αρτιότητα.
Τελικά, τι λέτε; Θέλετε να διαβάσετε Ιστορία;
