Του Δημήτρη Πατσιαβά,
Μέσα στο θλιβερό κλίμα των ημερών, μετά την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία, τις απώλειες ανθρώπινων ζωών, τις εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων που εγκαταλείπουν την Ουκρανία ή κρύβονται σε καταφύγια, προκειμένου να επιζήσουν, εκτός από ένοπλες επιθέσεις, τις επιθέσεις από τη θάλασσα, τον αέρα και τις μάχες σώμα με σώμα, έχει λάβει χώρα και μία σειρά από κυβερνοεπιθέσεις, σε κρίσιμες υποδομές του ουκρανικού κράτους.
Ειδικότερα, ιστοσελίδες του ουκρανικού στρατού, της κυβέρνησης και των τραπεζών Privatbank και Oschadbank έχουν δεχθεί ηλεκτρονικά πλήγματα, ενώ παρόμοιες επιθέσεις συνέβησαν και στις 15 Φεβρουαρίου, όταν «χάκερς» χτύπησαν ιστότοπο του ουκρανικού Υπουργείου Άμυνας, καθώς και ιστοσελίδες τραπεζών, με τους Ουκρανούς να κατηγορούν τη Ρωσία για το σύνολο αυτών των επιθέσεων, ενώ αντίθετα η Μόσχα αρνήθηκε κάθε ανάμειξη.
Οι περισσότερες από τις κυβερνοεπιθέσεις αυτές είχαν τη μορφή “DoS” (Denial of Service), που έχουν ως στόχο υπολογιστές και συστήματα, ώστε να τα καταστήσουν ανίκανα να δεχτούν συνδέσεις και να εξυπηρετήσουν τους χρήστες. Οι χάκερς προκαλούν τεράστια κίνηση σε ιστοσελίδες και διακομιστές, με αποτέλεσμα να τους «βραχυκυκλώνουν» και να τους θέτουν εκτός λειτουργίας, προσωρινά, ενώ συνήθως δεν υποκλέπτουν δεδομένα. Οι πρακτικές συνέπειες των επιθέσεων αυτών είναι ότι προκαλούν προβλήματα στην καθημερινότητα των απλών πολιτών, των εταιρειών, των αξιωματούχων, προκαλώντας έτσι μια «παράλυση» του συστήματος. Παράλληλα, ανιχνεύθηκε και ένα κακόβουλο λογισμικό διαγραφής δεδομένων σε εκατοντάδες υπολογιστές στην Ουκρανία, ενώ επίσης, νωρίτερα τον Φεβρουάριο, πολλοί πολίτες δέχθηκαν ψεύτικα μηνύματα που ισχυρίζονταν ότι τα ATM είχαν τεθεί εκτός λειτουργίας, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ουρές στις τράπεζες και να προκληθεί πανικός.
Οι επιθέσεις αυτές φέρεται να αποτέλεσαν προπομπό της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, κάτι που έχει συμβεί και στο παρελθόν αρκετές φορές, χωρίς, ωστόσο, η ίδια η Ρωσία να έχει αποδεχτεί επίσημα την ευθύνη για αυτές.
Ως απάντηση στις κυβερνοεπιθέσεις κατά της Ουκρανίας, η διεθνής ομάδα χάκερς «Anonymous» ανέλαβε την ευθύνη για μία επίθεση στον ιστότοπο του ρωσικού τηλεοπτικού καναλιού RT, στοχεύοντας στη ρωσική κυβέρνηση, με αναπόφευκτες συνέπειες και στον ιδιωτικό τομέα, όπως αναφέρουν στη δήλωση τους στο Twitter.
Τη συνδρομή της στον «κυβερνοπόλεμο» αυτό, στο πλευρό της Ουκρανίας, ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει συγκροτήσει μία ομάδα από Ευρωπαίους ειδικούς, προκειμένου να βοηθήσει στις διαδικτυακές επιθέσεις που δέχεται η Ουκρανία και που πολλοί πιστεύουν πως θα δεχτεί και στο προσεχές χρονικό διάστημα. Η ομάδα αυτή ονομάστηκε «κυβερνο-ομάδα ταχείας αντίδρασης» (CRRT) και αποτελείται από 8-12 ειδικούς στον κυβερνοπόλεμο από τη Λιθουανία, την Κροατία, την Πολωνία, την Εσθονία, τη Ρουμανία και την Ολλανδία, οι οποίοι θα συνδράμουν είτε εξ αποστάσεως είτε επιτόπου.
Η ομάδα CRRT –η οποία αποτελεί πρωτοβουλία της Ε.Ε. για την εμβάθυνση της άμυνας και της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών– είναι εξοπλισμένη με ανεπτυγμένα εργαλεία στον κυβερνοχώρο που έχουν σχεδιαστεί για τον εντοπισμό, την αναγνώριση, τον μετριασμό των κυβερνοαπειλών και είναι σε θέση να αντιδρά σε διάφορα σενάρια και να αξιολογεί τις ευπάθειες των συστημάτων.
Οι κυβερνοεπιθέσεις έχουν αυξηθεί σημαντικά στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού, καθώς απαιτούν ελάχιστο χρόνο και κόστος, ενώ αντίθετα ο χρόνος που απαιτείται για τον εντοπισμό, την ταυτοποίηση και την αντιμετώπισή τους είναι μεγάλος. Οι εν λόγω διαδικτυακές επιθέσεις μπορεί να φαίνονται μικρές και ασήμαντες, μπορεί να προκαλέσουν, ωστόσο, μεγάλα πλήγματα στη λειτουργία ενός κράτους και των υπηρεσιών που προσφέρονται, ειδικά κατά τη διάρκεια ενός πολέμου, καθώς η κλίμακα των δεδομένων και των λειτουργιών που δέχονται επίθεση είναι σημαντικά μεγαλύτερη από μία απλή διαδικτυακή επίθεση στον υπολογιστή ενός απλού πολίτη. Φυσικά δεν μπορεί να συγκριθεί με μία ένοπλη σύρραξη, η οποία θα προκαλέσει την απώλεια χιλιάδων ανθρώπινων ζωών, παρ’ όλα αυτά είναι μια μορφή επίθεσης που επιλέγεται αρκετά συχνά, λόγω των πλεονεκτημάτων που αναφέρθηκαν ανωτέρω, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί και μία ανάγκη προστασίας των «τειχών» κάθε κράτους και κάθε υπηρεσίας, ώστε να αντιδρά ταχύτερα και αποτελεσματικότερα και να προστατεύει σημαντικά και ευαίσθητα στοιχεία της λειτουργίας του σε περίπτωση επίθεσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Κυβερνοεπιθέσεις: Το «αόρατο» όπλο του Πούτιν στον πόλεμο στην Ουκρανία – Δημιουργεί ειδική ομάδα η Ευρώπη», διαθέσιμο εδώ
- “Ukraine: EU deploys cyber rapid-response team”, διαθέσιμο εδώ
- «Ουκρανία: Καθημερινότητα πλέον οι κυβερνοεπιθέσεις – Με το βλέμμα στραμμένο στη Ρωσία», διαθέσιμο εδώ
