Της Δήμητρας Παναγιωτακοπούλου,
Η διαφύλαξη της υγείας του ανθρώπου είναι άκρως σημαντική, ανεξάρτητα από την ηλικία ή το φύλο του. Στατιστικά στοιχεία υποδεικνύουν, όμως, ότι οι άνδρες δεν λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπόψιν τους θέματα που αφορούν την υγεία τους. Στην πραγματικότητα, οι άνδρες είναι 24% λιγότερο πιθανό να επισκεφθούν έναν ιατρό για τακτικό έλεγχο και 22% περισσότερο πιθανό να παραμελήσουν εξετάσεις αίματος συγκριτικά με τις γυναίκες. Αυτός αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους για τον οποίο υποφέρουν από περισσότερα εμφράγματα, διανύοντας τη δεκαετία των 50. Η έγκαιρη ανίχνευση των συμπτωμάτων ορισμένων παθήσεων υγείας, όταν είναι πιο εύκολα θεραπεύσιμες, είναι ένας κρίσιμος παράγοντας που βοηθά τους άνδρες να παραμείνουν υγιείς. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η τακτική και έγκαιρη παρακολούθηση της υγείας που συνιστούν οι ιατροί ανήκει στη λίστα των υποχρεώσεων που κανείς άνδρας δεν πρέπει να αγνοήσει.
Αρχικά, κάθε άνδρας θα πρέπει να ελέγχει τακτικά την αρτηριακή του πίεση, καθώς οι υψηλές τιμές της αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιακές νόσους και σημαντικό κίνδυνο για άλλες σοβαρές παθήσεις υγείας. Επίσης, τακτικά θα πρέπει να ελέγχεται η χοληστερόλη αίματος για τους άνδρες άνω των 35 ετών, ενώ οι καπνιστές, οι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, οι διαβητικοί, όσοι έχουν ιστορικό καρδιοπάθειας, υψηλή αρτηριακή πίεση ή συγγενή που υπέστη καρδιακή ανακοπή πριν την ηλικία των 50 ετών, θα πρέπει να ελέγχουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα τους από την ηλικία των 20 ετών.
Οι άνδρες ηλικίας 65-75 ετών που έχουν καπνίσει στο παρελθόν θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο για ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής. Μια απεικονιστική εξέταση, όπως μια αξονική τομογραφία (CT), υπερηχογράφημα ή μαγνητική τομογραφία (MRI), μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό της παρουσίας, του μεγέθους και της έκτασης ενός αορτικού ανευρύσματος. Ο κύριος κίνδυνος αυτής της διόγκωσης είναι μια ρήξη που οδηγεί σε σοβαρή ή θανατηφόρα εσωτερική αιμορραγία.
Όλοι οι άνδρες θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο για καρκίνο του παχέος εντέρου ή του ορθού από την ηλικία των 50 ετών. Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου θα πρέπει να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση ακόμη νωρίτερα. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές εξετάσεις που μπορούν να βοηθήσουν στην ανίχνευσή του, με την κολονοσκόπηση, όμως, να παραμένει η ιδανικότερη.
Όσοι έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση ή λαμβάνουν φάρμακα για τον έλεγχο της υπέρτασής τους, θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο για διαβήτη (υψηλό σάκχαρο αίματος). Οποιοσδήποτε εμφανίζει συμπτώματα επίμονης και έντονης δίψας, συχνουρίας, απροσδόκητης απώλειας βάρους, αυξημένης πείνας και μυρμήγκιασμα στα χέρια ή τα πόδια θα πρέπει επίσης να επικοινωνήσει με τον γιατρό του ώστε να υποβληθεί σε εξέταση. Τον προτιμώμενο έλεγχο αποτελεί μια εξέταση αίματος που μετρά τον μέσο όρο του σακχάρου στο αίμα τους τελευταίους τρεις μήνες.
Οι συστάσεις σχετικά με τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του προστάτη, ιδιαίτερα τον προσυμπτωματικό έλεγχο PSA, ποικίλλουν ευρέως μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και δεν συστήνεται για το ευρύ κοινό. Οι ασθενείς που επιλέγουν τον προσυμπτωματικό έλεγχο συνήθως υποβάλλονται σε ψηφιακή ορθική εξέταση (DRE) –ο γιατρός εισάγει ένα δάχτυλο στο ορθό για να αισθανθεί εάν ο αδένας του προστάτη είναι διευρυμένος ή έχει εξογκώματα– ή σε δοκιμή ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) – η εξέταση PSA μετρά το επίπεδο στο αίμα μιας συγκεκριμένης πρωτεΐνης που παράγεται από τον προστάτη αδένα και μπορεί να είναι αυξημένη σε άνδρες με καρκίνο του προστάτη.
Σημαντικό είναι, επιπλέον, να μην παραβλέπεται η ψυχική υγεία. Εκτιμάται ότι έξι εκατομμύρια άνδρες υποφέρουν από κατάθλιψη κάθε χρόνο, και πολλοί από αυτούς υποβάλλονται σε ανεπαρκή διάγνωση και θεραπεία. Η σημαντική αλλαγή στην όρεξη ή στον ύπνο, η απώλεια ενδιαφέροντος για παλιότερα ευχάριστες δραστηριότητες, τα αισθήματα απελπισίας, αναξιότητας, ανησυχίας, ευερεθιστότητας, λύπης ή άγχους, η μειωμένη ενέργεια, τα ακατάλληλα συναισθήματα ενοχής και η δυσκολία συγκέντρωσης ή σκέψης είναι συμπτώματα που όταν παρατηρούνται για παραπάνω από δύο εβδομάδες συστήνεται η επίσκεψη σε έναν ειδικό.
Σε γενικές γραμμές, προτείνεται οι άνδρες στα 30 τους να υπόκεινται σε έναν ιατρικό έλεγχο ρουτίνας ανά δύο χρόνια, ενώ από την ηλικία των 40 και μετά κάθε χρόνο. Γιατί, όμως, οι άνδρες αποφεύγουν αυτούς τους ελέγχους; Σε ορισμένους απλώς δεν αρέσει να μιλούν για την υγεία τους, σύμφωνα με έρευνα — ακόμα και όταν επισκέπτονται γιατρό. Ένας στους πέντε παραδέχτηκε ότι δεν ήταν απόλυτα ειλικρινής με τους γιατρούς του, με τους συνήθεις λόγους να περιλάμβαναν την αμηχανία με τη συζήτηση ορισμένων ζητημάτων και την απροθυμία να αλλάξουν τη διατροφή ή τον τρόπο ζωής τους. Ορισμένοι δεν αναφέρουν κάποιο πρόβλημα υγείας επειδή δεν είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν μια κακή διάγνωση ή επειδή δεν θέλουν να κριθούν. Το ένα τέταρτο των ανδρών λένε ότι έχουν «αισθανθεί επίκριση» από τους γιατρούς τους.
Εξαιρετικά σημαντική κρίνεται η στήριξη και η προτροπή από το κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον του ανδρός, προκειμένου αυτός να επισκεφτεί κάποια δομή υγείας για την πραγματοποίηση ενός τυπικού ελέγχου. Ακόμα και αν κάποιος αισθάνεται απόλυτα υγιής, θα πρέπει να υποβάλλεται σε εξετάσεις έτσι ώστε να αξιολογείται ο κίνδυνος για μελλοντικά προβλήματα υγείας, να προλαμβάνεται ή να αντιμετωπίζεται άμεσα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Health screenings for men age 65 and older, medlineplus.gov. Διαθέσιμο εδώ
- Health checks for men, betterhealth.vic.gov.au. Διαθέσιμο εδώ
- C. Ianzito (2019), Why Men Don’t Go to the Doctor, aarp.org. Διαθέσιμο εδώ
- 10 Essential Health Screenings for Men, brighamhealthhub.org. Διαθέσιμο εδώ
- L. Richmond, Why men aren’t taking their health seriously, healthpartners.com. Διαθέσιμο εδώ
