Της Εμιλένας Πούπα,
Ανάμεσα στους ήρωες της Ελληνικής Μυθολογίας, γνωστός κυρίως για τη φημισμένη ιστορία σχετιζόμενη με το κεφάλι της Μέδουσας, ξεχωριστή θέση κατέχει ο Περσέας. Η ιστορία του ξεκινάει πριν καν γεννηθεί ο ίδιος, με τον χρησμό της Πυθίας προς τον βασιλιά του Άργους, Ακρίσιο, στον οποίο ανακοινώνει ότι θα σκοτωθεί από τον εγγονό του. Ενοχλημένος ο βασιλιάς και βαθιά στεναχωρημένος, κλείνει την κόρη του, Δανάη, σε ένα υπόγειο καταφύγιο, για να μην έχει καμία σχέση και καμία επαφή με άνδρα. Ο θεός Δίας, όμως, ανέτρεψε τα σχέδια του Ακρίσιου, αφού προηγουμένως είχε γοητευθεί από την ομορφιά της Δανάης, και με τη μορφή χρυσής βροχής την επισκέπτεται, με αποτέλεσμα να γεννηθεί ο Περσέας.
Αρχικά, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι το ίδιο το όνομα του Περσέα επιβεβαιώνει την προφητεία της Πυθίας. Το όνομά του προέρχεται από τον μέλλοντα του ρήματος «πέρθω» ή «πέρσω» και σημαίνει αυτός που «θα εκπορθήσει», δηλαδή ξεκάθαρα η ονοματοθεσία του επείχε θέση προφητικής αποκάλυψης σχετικά με το μέλλον του. Το ίδιο συμβαίνει και με τα ονόματα «Θησεύς» και «Ιάσων» που προέχονται αντίστοιχα από μέλλοντα χρόνο ρημάτων «τίθημι», που γίνεται «θήσω», και «ιάομαι», που γίνεται «ιάσομαι».
Εν συνεχεία της ιστορίας μας, αφού ο βασιλιάς Ακρίσιος δεν πρόλαβε τη γέννηση του Περσέα, μην πιστεύοντας, μάλιστα, ότι πατέρας είναι ο ίδιος ο θεός Δίας, αποφάσισε για άλλη μια φορά να προφυλάξει τον εαυτό του από την ίδια του την μοίρα. Έτσι, ξεφορτώθηκε την κόρη του Δανάη και τον εγγόνο του, κλείνοντάς τους σε ένα κιβώτιο, το οποίο, στη συνέχεια, έριξε στην θάλασσα. Οι δύο τους βρέθηκαν στις Κυκλάδες και τα κύματα τους ξέβρασαν στο νησί της Σερίφου. Εκεί σώθηκαν από έναν ψαρά, τον Δίκτυ, που ήταν αδερφός του βασιλιά του νησιού, Πολυδέκτη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, υπάρχουν δυο εκδοχές της ίδιας ιστορίας. Άλλοι λένε ότι ο Δίκτυς προσέφερε καταφύγιο σε μάνα και γιο, αφού είχαν μάθει προηγουμένως ότι ήταν συγγενείς, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι ο βασιλιάς Πολυδέκτης ανέλαβε τη φροντίδα τους, κάνοντας γυναίκα του τη Δανάη. Παρόλα αυτά, η πρώτη εκδοχή είναι η επικρατέστερη.
Ο Περσέας μεγαλώνοντας, λοιπόν, στη Σέριφο, έβλεπε την επιθυμία του επίμονου Πολυδέκτη να παντρευτεί τη μητέρα του, Δανάη, η οποία, όμως, συνεχώς αρνιόταν. Ο ερωτάς του για τη μητέρα του, Δανάη, έγινε η αφορμή να υποχρεωθεί ο Περσέας να εκπληρώσει έναν συγκεκριμένο άθλο. Ειδικότερα, σε ένα συμπόσιο που είχε πραγματοποιήσει ο βασιλιάς, στο οποίο οι καλεσμένοι έπρεπε να του προσφέρουν άλογα, ο Περσέας ανταποκρίθηκε σε αυτή τη προσταγή του Πολυδέκτη, ότι δε θα το έκανε, ακόμα και αν επρόκειτο για το κεφάλι της γοργόνας. Ο βασιλιάς δε δέχτηκε το άλογο του Περσέα και για να τον ξεφορτωθεί, ώστε να μπορέσει επιτέλους να παντρευτεί τη μητέρα του, τον πρόσταξε να φέρει το κεφάλι της γοργόνας, για το οποίο τόσο είχε καυχηθεί προηγουμένως.
Έτσι, ο Περσέας βρέθηκε σε δεινή θέση και αντιμέτωπος με έναν δύσκολο άθλο, τον οποίο, όμως, έπρεπε να εκπληρώσει για να σώσει την πολυαγαπημένη του μητέρα. Κλαίγοντας σε έναν βράχο, ο θεός Ερμής τον άκουσε και τον ενθάρρυνε, προσφέροντας τη βοήθειά του, αλλά και αυτή της θεάς Αθηνάς. Σύμφωνα, λοιπόν, με τον μύθο, επρόκειτο για τρεις γοργόνες, τη Σθεννώ, την Ευρυάλη και τη Μέδουσα, από τις οποίες μόνο η τελευταία ήταν θνητή. Αυτές οι τρεις αδερφές, μαζί με τις Γραίες, αποτελούσαν όλες κόρες του Φόρκυ και της Κητώς. Για να πλησιάσει κανείς τη Μέδουσα, έπρεπε να ήταν εφοδιασμένος με τα κατάλληλα εργαλεία. Αυτά ήταν η σκούφια, που θα τον έκανε αόρατο, τα φτερωτά σανδάλια, για να έχει πρόσβαση στον βράχο της γοργόνας και το μαγικό σακί, στο οποίο θα έβαζε μέσα το κομμένο κεφάλι της. Ωστόσο, αυτά δεν ήταν επαρκή από μόνα τους για να επιτευχθεί ο στόχος του Περσέα, καθώς έπρεπε, ακόμα, να τη σκοτώσει στον ύπνο της, ακριβώς για να μη μαρμαρώσει από το βλέμμα της Μέδουσας.
Τα παραπάνω βρίσκονταν στην κατοχή των Νυμφών και οι μόνες που ήταν ικανές να δείξουν στον Περσέα τον δρόμο προς τις Νύμφες, ήταν οι Γραίες. Σε αυτό το σημείο, ο Περσέας ζητάει τη βοήθεια των θεών, –Ερμή και Αθηνά–, οι οποίοι τον συμβούλεψαν να κλέψει από τις Γραίες το δόντι και το μάτι τους, ώστε να μπορέσει, στη συνέχεια, να τα δώσει πίσω με αντάλλαγμα την πολύτιμη πληροφορία που ζητούσε από αυτές. Με αυτόν τον τρόπο ο Περσέας ήρθε σε επαφή με τις Νύμφες, οι οποίες άκουσαν την ιστορία του και του προσέφεραν τα πολυπόθητα σύνεργα για να εκπληρώσει τον άθλο του. Το μόνο που έμενε ήταν να φτάσει στην άκρη του κόσμου και να βρει το καταφύγιο των τριών γοργόνων, για να σκοτώσει τη Μέδουσα.
Φτάνοντας ο Περσέας, έχοντας μαζί πάντα στο πλευρό του τον Ερμή και την Αθηνά, βρήκε τις τρεις γοργόνες κοιμισμένες. Το θέαμα που αντίκρυσε ήταν πρωτοφανές. Οι γοργόνες είχαν για μαλλιά φίδια, τα δόντια τους ήταν μυτερά σαν του αγριογούρουνου, τα χέρια τους ήταν χάλκινα και είχαν ακόμα χρυσές φτερούγες. Εξοπλισμένος με τα τρία του σύνεργα και έχοντας στο χέρι του ένα δρεπάνι, πλησίασε τη Μέδουσα και, βλέποντας το πρόσωπό της από την αντανάκλαση της ασπίδας του –κατά υπόδειξη της θεάς Αθηνάς–, την αποκεφάλισε και τοποθέτησε το κεφάλι της μέσα στο μαγικό σακί. Με βάση τον μύθο, μάλιστα, από τον κομμένο λαιμό της γοργόνας ξεπήδησαν ο Πήγασος, το φτερωτό άλογο, και ο πατέρας του τρικέφαλου Γηρυόνη, Χρυσάωρ. Επιπλέον, στη φυγή του, όπως λέγεται, μερικές σταγόνες αίμα από το κομμένο κεφάλι της Μέδουσας έπεσαν στην ήπειρο της Αφρικής, η οποία γέμισε άγρια θηρία.
Είναι ξεκάθαρο ότι η παρατιθέμενη ιστορία σαφώς εμπεριέχει μέσα της στοιχεία παραμυθιού. Αυτό συμβαίνει, γιατί από την αρχή μέχρι το τέλος της αφήγησης εντοπίζονται στοιχεία χαρακτηριστικά των παραμυθιών, όπως εμβληματικές περιγραφές τεράτων, σύνεργα και τρόποι επίτευξης μιας δοκιμασίας. Αυτό που γίνεται αντιληπτό από τους αναγνώστες είναι η προσπάθεια ενός μονάκριβου γιού να σώσει απεγνωσμένα τη μητέρα του και η εμπλοκή του σε ένα περίπλοκο ιστό από δύσκολες δοκιμασίες, οι οποίες χρειάζονται τη θεϊκή παρέμβαση για την επίτευξή τους. Σαν θύμα στην όλη ιστορία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η Μέδουσα. Χωρίς να κάνει κακό σε κανέναν, θανατώθηκε από τον Περσέα για να ευχαριστήσει τον βασιλιά της Σερίφου, ο οποίος ως αντάλλαγμα θα άφηνε ελεύθερη τη μητέρα του Περσέα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κακριδής, Ιωάννης (1986), Ελληνική Μυθολογία: Οι ήρωες, τόμ. Γ΄, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών
- Roman L. and Roman M. (2010), Encyclopedia of Greek and Roman Mythology, New York: Facts on File, Inc
- Λήμμα “Perseus”, από την Britannica Encyclopedia, διαθέσιμο ΕΔΩ
- «Η σημασία των ονομάτων των Ημίθεων Ηρώων», λήμμα από epam-patras.net, διαθέσιμο ΕΔΩ
