Της Δώρας Νικολάου,
Επιβάτες εμείς στην πορεία προς την τέχνη, «επιβάτες» και στον τίτλο της έκθεσης του Sean Scully, που φιλοξενείται αυτή τη στιγμή στο μουσείο Μπενάκη. Για κάθε φιλότεχνο και θαυμαστή του μοντερνισμού, του αφαιρετισμού και, φυσικά, του ίδιου του Ιρλανδού καλλιτέχνη, το μουσείο Μπενάκη στον χώρο της Πειραιώς 138, προσφέρει τη δυνατότητα να επιβιβαστούμε στη ξενάγησή μας ανάμεσα στην τελευταία έκθεση του δημιουργού. Δέκα χρόνια μετά από την τελευταία έκθεση του Scully στην Αθήνα, “Doric”/«Δωρικός Ρυθμός», επέστρεψε με μια συλλογή 103 έργων, τιτλοφορούμενα ως «Επιβάτης», μια αναδρομική έκθεση.
Για αρκετούς, ο Sean Scully αποτελεί σίγουρα έναν από τους πιο αξιόλογους εκπροσώπους της μοντέρνας και αφαιρετικής σκηνής. Με τη μακρά πορεία του σε Λονδίνο και ΗΠΑ, έχει δικαίως καθιερωθεί ως μια αντιπροσωπευτικότατη μορφή σύγχρονης τέχνης τόσο της Αμερικάνικης εξπρεσιονιστικής κουλτούρας, όσο και της ευρωπαϊκής. Με διαρκή εξέλιξη στον χώρο, παρατηρούμε τα πρότερα ογκώδη και μινιμαλιστικά έργα του ‘70, τα γνωστότερα και χαρακτηριστικότερα για τους περισσότερους, όσο και την πιο πρόσφατη δουλειά του με τη συλλογή “Madonna”, όπου και στρέφεται σε πιο προσωπικές και ανθρωποκεντρικές απεικονίσεις. Σιλουέτες που μας παραπέμπουν σε επιρροές από Matisse, ένας έντονος συναισθηματισμός γύρω από το ανθρώπινο στοιχείο και την επαφή, τα έργα του αυτά θα μας παρουσιάσουν μια πτυχή του πιο πνευματική από ποτέ.
Από την εποχή των γεωμετρικών δημιουργιών του, των κύβων και των συμμετρικών γραμμών του, διακρινόταν η πνευματικότητα στα έργα του καλλιτέχνη, αλλά, πλέον, σχεδόν ξεπερνάει την έντονη αποστασιοποίηση των παλιότερών του μοτίβων και επικαλείται τη μνήμη και το άγγιγμα, τους ορίζοντες, ως φόντο στις ανθρώπινες σχέσεις. Σημαντική μνεία στα μινιμαλιστικά έργα του που εκτίθενται, είναι τα παράθυρα. Κατά τον David Feher, επιμελητή της έκθεσης, «ανοίγει συχνά ένα παράθυρο, ένα άνοιγμα στο βάθος των έργων του, γεμίζοντάς το με τη μικρότερη εικόνα του ένθετου».
Το έργο μέσα στο έργο μπορεί να ερμηνευτεί ταυτόχρονα ως ένα σώμα, μια φιγούρα, ένα άνοιγμα και ένα παράθυρο». Αδύνατον, λοιπόν, να μη διακρίνουμε το βάθος των έργων του και την προοπτική της στοχαστικότητας, τα υπονοούμενα μηνύματα μέσα σε μηνύματα, πολλαπλές πτυχές πολλών έργων μέσα σε ένα μόνο. Δε λείπει, έτσι, ούτε από εκείνα, το τωρινό ανθρώπινο στοιχείο, απλώς εκφράζεται με μορφές αόρατης προοπτικής και «καθαρότητας». Από αυτής της περιόδου τα δημιουργήματα προέρχεται και ο τίτλος «Επιβάτης». Το ένθετο, ο επιβάτης που μεταφέρει τα στοιχεία του από το ένα καλλιτεχνικό όραμα στο άλλο. Η πολλαπλή αντίληψη της ίδιας σύνθεσης, σύμφωνα με τον ίδιο τον Scully.
Στην έκθεση θα έρθουμε, επίσης, αντιμέτωποι και με το δωρικό του έργο. Ωδή στην κλασική εποχή, την αντίληψη περί τάξης και καθορισμένης ορατότητας. Τόσο γνώριμα σε εμάς, με την ελληνική μας κουλτούρα και τα επί χρόνια διδάγματά μας.
Ο «Επιβάτης» πρόκειται για αυτό το είδος μοντέρνας τέχνης που δε συναντάμε όσο συχνά θα θέλαμε στην ελληνική μας καθημερινότητα, μια ευκαιρία περισυλλογής μπροστά από καλλιτεχνήματα πασίγνωστα και ευρέως αγαπητά. Ουσιαστικά, μάς παρουσιάζεται σαν μια πραγματική ευκαιρία να την παρακολουθήσουμε (δη για θαυμαστές του είδους), αλλά ακόμα και από τους απλούς λάτρεις της σύγχρονης και καλλιτεχνικής αισθητικής. Δύσκολα θα παραμείνει κανείς αδιάφορος μπροστά στο θέαμα είτε αποτελεί την αισθητική του επιλογή είτε όχι, εμπνέει έντονο θαυμασμό. Όσο κι αν είναι προτιμητέο ένα προηγούμενο ενδιαφέρον για το θέμα, μπορεί να αποτελέσει, ίσως, και μια ιδανική εισαγωγή σε αυτό. Μια πρώτη γνωριμία που θα φέρει τους επισκέπτες της σε επαφή με μια φρέσκια ιδιοσυγκρασία, ο πρόδρομος για την ευρύτερη, βαθιά απασχόληση και τον περαιτέρω συλλογισμό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Sean Scully: «Τίποτα δεν μπορεί να ξεπεράσει τη ζωγραφική!», lifo.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Sean Scully: Passenger. A Retrospective, thisisathens.org, διαθέσιμο εδώ.
- Σον Σκάλι – Επιβάτης: Aναδρομική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη, culturenow.gr, διαθέσιμο εδώ.
