Της Μαριλένας Παπαδημητροπούλου,
Η σαρκοείδωση είναι μια φλεγμονώδης νόσος που χαρακτηρίζεται από τον σχηματισμό μικροσκοπικών συλλογών φλεγμονωδών κυττάρων, τα γνωστά ως κοκκιώματα, σε ένα ή περισσότερα όργανα του ανθρώπινου σώματος. Φαίνεται να επηρεάζει τους πνεύμονες στο 90% περίπου των περιπτώσεων, αλλά μπορεί να επηρεάσει σχεδόν οποιοδήποτε όργανο του σώματος. Σύμφωνα με διάφορες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια, υπολογίζεται ότι ο επιπολασμός της νόσου στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής κυμαίνεται μεταξύ των 150.000 και 200.000 ατόμων, και σε παγκόσμια κλίμακα φαίνεται να συναντάται σε περίπου 1,2 εκατομμύρια άτομα.
Μέχρι στιγμής, η ακριβής αιτία της νόσου δεν είναι γνωστή, αλλά πιστεύεται πως προκύπτει από την ανταπόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού σε μια άγνωστη ουσία. Μολυσματικοί παράγοντες, χημικές ουσίες, σκόνη και μια πιθανή ανώμαλη αντίδραση στις πρωτεΐνες του ίδιου του σώματος μπορεί να ευθύνονται για το σχηματισμό των κοκκιωμάτων σε άτομα που είναι ήδη γενετικά επιρρεπή σε αυτήν. Η σαρκοείδωση μπορεί περιστασιακά να εμφανιστεί σε παραπάνω από ένα μέλος της ίδιας οικογένειας, αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις πως αποτελεί μια κληρονομική πάθηση.
Τα συμπτώματά της ποικίλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την περιοχή του σώματος που επηρεάζεται. Ορισμένοι αναπτύσσουν ξαφνικά συμπτώματα, τα οποία συνήθως υποχωρούν μέσα σε λίγους μήνες ή και χρόνια, ενώ η κατάσταση δεν επανέρχεται (οξεία σαρκοείδωση). Σε άλλες περιπτώσεις, τα συμπτώματα αναπτύσσονται σταδιακά και επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου (χρόνια σαρκοείδωση).
Στην αρχή, η νόσος θα εκδηλωθεί με μερικά γενικά συμπτώματα, όπως κόπωση, διογκωμένους λεμφαδένες, απώλεια βάρους, πόνο και πρήξιμο στις αρθρώσεις κ.ά. Στη συνέχεια, εάν έχουν προσβληθεί οι πνεύμονες, ο ασθενής θα εμφανίσει επίμονο ξηρό βήχα, δυσκολία στην αναπνοή, συριγμό και πόνο στο στήθος. Άλλα συνηθέστερα συμπτώματα είναι ο ερεθισμός στα μάτια και τα προβλήματα όρασης, η λιποθυμία, η κούραση, οι ακανόνιστοι ή γρήγοροι καρδιακοί παλμοί, ο πόνος στα οστά και ο πονοκέφαλος. Τα άτομα που πάσχουν από σαρκοείδωση αναφέρουν ότι η δυσκολία να συγκεντρωθούν και να θυμηθούν γεγονότα μπορεί, επίσης, να συμπεριληφθεί στα συμπτώματα.
Η σαρκοείδωση μπορεί να είναι δύσκολο να διαγνωστεί, επειδή συχνά παράγει λίγα σημεία και συμπτώματα στα αρχικά της στάδια και αυτά μπορεί να μιμούνται εκείνα άλλων διαταραχών. Οι διαγνωστικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στον αποκλεισμό άλλων ασθενειών και να καθορίσουν ποια συστήματα του σώματος μπορεί να επηρεαστούν από τη σαρκοείδωση. Εξετάσεις αίματος και ούρων, ακτινογραφία θώρακος, δοκιμές πνευμονικής λειτουργίας, ηλεκτροκαρδιογράφημα, οφθαλμολογική εξέταση και μαγνητική τομογραφία είναι μερικές από τις εξετάσεις που θα χρειαστεί να πραγματοποιηθούν.
Η παρουσίαση και η σοβαρότητα της νόσου ποικίλλει ευρέως μεταξύ των ασθενών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ασθένεια υποχωρεί από μόνη της. Σε άλλους, η ασθένεια μπορεί να μην εξελίσσεται κλινικά, αλλά τα άτομα να εξακολουθούν να υποφέρουν από ορισμένα συμπτώματα που προκαλούν την ποιότητα της ζωής τους. Οι υπόλοιποι ασθενείς –έως και το ένα τρίτο των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με τη νόσο– θα χρειαστούν μακροχρόνια θεραπεία. Εάν συνιστάται θεραπεία, χρησιμοποιούνται συνήθως δισκία στεροειδών. Αυτό βοηθά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη της βλάβης στα προσβεβλημένα όργανα, μειώνοντας τη φλεγμονή και αποτρέποντας τις ουλές. Τα φάρμακα αυτά, βέβαια, μπορεί να προκαλέσουν δυσάρεστες παρενέργειες, εάν ληφθούν σε υψηλές δόσεις.
Άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι τα λεγόμενα ανοσοκατασταλτικά, τα οποία βοηθούν στη βελτίωση των συμπτωμάτων, μειώνοντας τη δραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος. Τέλος, υπάρχουν ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της σαρκοείδωσης και συχνά μειώνουν τα συμπτώματα ή θεραπεύουν ένα συγκεκριμένο μέρος του σώματος, ανάλογα με το που έχει εκδηλωθεί η νόσος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Sarcoidosis, mayoclinic.org. Διαθέσιμο εδώ
- Sarcoidosis, nhs.uk. Διαθέσιμο εδώ
- Sarcoidosis Overview, my.clevelandclinic.org. Διαθέσιμο εδώ
- Learn About Sarcoidosis, lung.org. Διαθέσιμο εδώ
- What is Sarcoidosis?, stopsarcoidosis.org. Διαθέσιμο εδώ
