Της Φωτεινής Παπαγιαννοπούλου,
Όλα ξεκινούν από την ερώτηση «τι ομάδα είσαι;». Μια ερώτηση την οποία αν όχι όλοι, σίγουρα οι περισσότεροι την έχουμε ακούσει και έχουμε κληθεί να απαντήσουμε σε διάφορες ηλικιακές φάσεις. Ποιο όμως είναι το πρόβλημα σε μία τέτοια ερώτηση ολικής άγνοιας; Το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι σε αυτή την απορία, υπάρχει σωστή και λάθος απάντηση ανάλογα με την περίσταση. Για παράδειγμα, συχνά, από τη νηπιακή ηλικία όταν τίθεται αυτή η ερώτηση, συνοδεύεται και από τη φράση «ό,τι είναι ο μπαμπάς» ή «ό,τι είναι η μαμά».
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η προτίμηση του ατόμου σε κάποιον αθλητικό όμιλο είναι ετεροκαθοριζόμενη από «ισχυρότερους», δηλαδή είτε το οικογενειακό περιβάλλον, είτε από φόβο έναντι φανατικών οπαδών, είτε λόγω επιδράσεων της παρέας κτλ. Είναι κατανοητό και αποδεκτό ότι το άτομο δέχεται σε όλη του τη ζωή επιδράσεις, τις οποίες «φιλτράρει» και υιοθετεί κριτικά. Αυτό που μερικές φορές ξεπερνά τα όρια του αποδεκτού, είναι ο τρόπος επιβολής της προτίμησης του ατόμου από ξένο παράγοντα. Παραδείγματα τέτοιας επιβολής εντοπίζονται και εντός οικογενειακού κύκλου (πχ προβολή αναγκαιότητας ταύτισης των αθλητικών προτιμήσεων μεταξύ των μελών της οικογένειας, με εναλλακτική τη στέρηση παροχών), αλλά και εκτός, στην ευρύτερη κοινωνία, πάλι με την αναγκαιότητα ταύτισης των αθλητικών προτιμήσεων μεταξύ μιας μερίδας ανθρώπων, με εναλλακτική την υβριστική επίθεση, ή ακόμα και τη σωματική. Ενισχυτικά, στην εμφάνιση αυτών των αρνητικών φαινομένων λειτουργεί και η στάση ανοχής της Πολιτείας, που αντιμετωπίζει με επιείκεια ή και με αδιαφορία ανάλογα περιστατικά, ενώ είναι προφανές πως αν τιμωρούσε με μεγάλη αυστηρότητα κάθε τέτοιο ξέσπασμα βίας, θα είχε διαφοροποιηθεί εδώ και καιρό η συμπεριφορά των οπαδών.
Ο αθλητισμός είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο στο οποίο εμπλέκονται πολλές ομάδες ανθρώπων με διαφορετικές ιδιότητες. Όπως είναι οι ποδοσφαιριστές, οι προπονητές, οι παράγοντες, οι φίλαθλοι, οι δημοσιογράφοι κτλ. Επομένως είναι ένα πολυδιάστατο φαινόμενο με πολλές πτυχές και άρα, πολλές δυσκολίες στον τρόπο αντιμετώπισης και προσέγγισης του. Έτσι σαν ένα κοινωνικό φαινόμενο περιέχει συγκρούσεις και βία, στοιχεία που υπάρχουν σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η δομική βία έχει κοινωνικές ρίζες, αλλά δεν είναι μια μηχανιστική αντανάκλαση ευρύτερων κοινωνικών διαδικασιών. Η βία, εκτός από την συνήθη τακτική που υπήρχε διαχρονικά μέσα στα γήπεδα, δηλαδή τις συγκρούσεις οπαδών στις κερκίδες, τις ύβρεις, τις ρίψεις αντικειμένων και τις εισβολές στον αγωνιστικό χώρο, μεταφέρθηκε εκτός των γηπέδων, μέσα στις πόλεις, στους σταθμούς των τραίνων και των λεωφορείων, στα λιμάνια και στα αεροδρόμια.
Τα βίαια γεγονότα έτσι όπως αυτά καταγράφονται από τα ρεπορτάζ των εφημερίδων και από την Αστυνομία δείχνουν, μία μετάλλαξη της συμπεριφοράς των ταραξιών των γηπέδων που εκδηλώνονται με ρατσιστικά συνθήματα, με εκτεταμένη σωματική βία μακριά από τους αγωνιστικούς χώρους, την καταστροφή αυτοκινήτων και καταστημάτων, τα «ραντεβού θανάτου», τους αποκλεισμούς λιμανιών και σιδηροδρομικών γραμμών, τις επιθέσεις σε συνδέσμους φιλάθλων με βόμβες μολότοφ και με άλλους ισχυρούς εκρηκτικούς μηχανισμούς, που σε μερικές περιπτώσεις την εξιχνίαση ανέλαβε κλιμάκιο της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας, όπως στην περίπτωση της επίθεσης σε σύνδεσμο φίλων του Απόλλωνα Καλαμαριάς στις 4 Μαρτίου του 2011. Η επίθεση αυτή παρέπεμπε σε μεθόδους μαφιόζικων οργανώσεων και όχι σε επεισόδια μεταξύ οπαδών.
Οι επιθέσεις κουκουλοφόρων στους αθλητικούς χώρους, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, είναι σχετικά ένα καινούργιο φαινόμενο που έκανε αισθητή την εμφάνισή του στα γεγονότα της Σουρωτής στην Θεσσαλονίκη στις 7 Οκτωβρίου 2009 όταν στον αγώνα νέων Άρη-ΠΑΟΚ στα πλαίσια του Κυπέλλου Ερασιτεχνών της ΕΠΣΜ, 40 περίπου άτομα με κουκούλες και κράνη επιτέθηκαν με ξύλα, πέτρες, και λοστούς εναντίον των θεατών, των παιχτών και των συνοδών και χτύπησαν γονείς και παιδιά, μαχαίρωσαν τον προπονητή του Άρη και αποχώρισαν. Παρόμοιο περιστατικό συνέβη στις 2 Μαρτίου 2019, στο Παπαστράτειο κολυμβητήριο του Πειραιά στον αγώνα πόλο γυναικών μεταξύ Ολυμπιακού και Γλυφάδας, που διεξάγονταν μεταξύ συγγενών και φίλων, όταν εισέβαλαν 30 περίπου άτομα με κουκούλες και κράνη και χτυπούσαν με ρόπαλα αδιακρίτως τους πάντες.
Παράλληλα, με παραγγελία του Αθλητικού Εισαγγελέα Κώστα Σπυρόπουλου προς τις αρμόδιες αστυνομικές αρχές, ξεκίνησε έρευνα, στο πλαίσιο της οποίας θα διερευνηθεί αν έχουν τελεστεί και στην Αθήνα τυχόν αδικήματα αθλητικής βίας ή συναφών αυτής αξιόποινες πράξεις. Ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου, κ. Κοκκινάκης ζητά από τους εισαγγελείς με την αξιοποίηση όλων των νόμιμων μέσων να προχωρούν στην άμεση ταυτοποίηση των δραστών και αν μεν πρόκειται για πλημμελήματα να ακολουθείται η αυτόφωρη διαδικασία και να παραπέμπονται αμέσως στο εδώλιο, ενώ αν πρόκειται για οργανωμένο σχέδιο με περισσότερους δράστες να ερευνάται αν η αξιόποινη συμπεριφορά τους οδηγεί σε εγκληματική οργάνωση.
Επισημαίνει επίσης, ότι συνιστά επιβαρυντική περίσταση η διάπραξη ανάλογων αδικημάτων από τους δράστες στο παρελθόν, να μην αναστέλλεται η ποινή τους και να μην του δίνεται η δυνατότητα ούτε για παροχή κοινωφελούς εργασίας και να απαγορεύεται στους δράστες η παρακολούθηση αθλητικών εκδηλώσεων από δύο έως πέντε χρόνια. Τέλος, για την άμεση και παραδειγματική τιμωρία των υπαιτίων ο κ. Κοκκινάκης επισημαίνει ότι η εκδίκαση τέτοιων υποθέσεων θα πρέπει να γίνεται τάχιστα μέσα σε διάστημα τριάντα ημερών, ενώ η προθεσμία για την άσκηση έφεσης και η άσκηση έφεσης να μην αναστέλλουν την εκτέλεση της καταδικαστικής απόφασης.
Καταληκτικά, πρέπει ευκρινώς να τονισθεί η ανάγκη για την ισχυροποίηση του ορθού αθλητικού πνεύματος και την επιδίωξη επιτυχιών, που να βασίζονται καθαρά και μόνο στην προσωπική προσπάθεια, τα οποία μπορούν να ενισχύσουν και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης με τη στηλίτευση των φαινομένων διαφθοράς και εξαπάτησης. Αν λοιπόν, οι φορείς αγωγής και παιδείας, η Πολιτεία και τα Μ.Μ.Ε., επιδιώξουν συστηματικά την επιβράβευση των αθλητών που απορρίπτουν τη διαφθορά, τότε θα εδραιωθεί με τον καιρό ένα πιο ενάρετο πνεύμα στον αθλητισμό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Οπαδική βία στην Ελλάδα την περίοδο 2018-2019 | Γεγονότα και Στατιστική Ανάλυση, Διπλωματική Εργασία του Αναστάσιου Τσώνη, apothesis.eap.gr, διαθέσιμο εδώ
