Του Ιάσωνα Λαδέα,
Τη σημερινή εποχή, τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης είναι, σχεδόν αποκλειστικά, επικεντρωμένα στην εξέλιξη της πανδημίας, αλλά και στις επικείμενες προεδρικές εκλογές, οι οποίες αναμένεται να χρωματίσουν το πολιτικό προσκήνιο στη γαλλική επικράτεια. Σε ένα, λοιπόν, γενικότερο κλίμα κοινωνικού και πολιτικού αναβρασμού, η είδηση μίας νέας ισλαμικής τρομοκρατικής επίθεσης θέτει σε άμεσο κίνδυνο την προστασία της ανθρώπινης ζωής, καθώς και την εύρυθμη λειτουργία του Δημοκρατικού Πολιτεύματος. Η επικαιρότητα προσανατολίζεται γύρω από την Ophélie Meunier, μια Γαλλίδα δημοσιογράφο, η οποία βρίσκεται υπό αστυνομική προστασία, μετά από το ρεπορτάζ της για τον ισλαμισμό.
Πιο συγκεκριμένα, η Meunier δραστηριοποιείται επαγγελματικά, εδώ και αρκετά χρόνια, στον χώρο της τηλεόρασης, όπου απέκτησε τη δική της εκπομπή, με το όνομα «Zone Interdite», δηλαδή απαγορευμένη ζώνη, παρουσιάζοντας μια σειρά από ντοκιμαντέρ, σε ένα από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά κανάλια της χώρας. Το ντοκιμαντέρ, το οποίο προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων και εξόργισε την πλευρά των Ισλαμιστών, περιγράφει την επιρροή του Ισλάμ σε μία φτωχή πόλη της Βόρειας Γαλλίας, εν ονόματι Roubaix. Το ενδελεχές ρεπορτάζ που πραγματοποιήθηκε, έδωσε μία γεύση από την καθημερινότητα των κατοίκων της προαναφερθείσας περιοχής, υπογραμμίζοντας τον συντηρητικό τρόπο ζωής που τη χαρακτηρίζει.
Απώτερος σκοπός του ντοκιμαντέρ ήταν ανάδειξη του φαινομένου του φονταμενταλισμού, ήτοι της ακραίας και παρανοϊκής προσήλωσης στις θρησκευτικές αρχές. Ο πρόλογος της εκπομπής εστίασε σε ένα εστιατόριο, στο οποίο οι γυναίκες περιθωριοποιούνται και απομονώνονται για να δειπνήσουν σε ειδικές καμπίνες, μακριά από τον ανδρικό πληθυσμό. Στη συνέχεια, τα βλέμματα τράβηξε η επίσκεψη σε καταστήματα λιανικής πώλησης, στα οποία διάφορα λούτρινα παιχνίδια, που προορίζονται για μικρά παιδιά, πωλούνταν χωρίς πρόσωπο. Πράγματι, το Ισλάμ απαγορεύει την αναπαράσταση ανθρωπίνων χαρακτηριστικών, καθώς θεωρείται πως μόνο ο Αλλάχ έχει το δικαίωμα να κατασκευάσει ανθρώπινες μορφές, ακόμα και αν επρόκειτο για παιδικές κούκλες, οι οποίες θα διακοσμήσουν παιδικά δωμάτια, γεγονός που μας συστήνει στην ισλαμική πραγματικότητα και μας υποχρεώνει να βουτήξουμε βαθιά στην ακραία ισλαμική ιδεολογία από πολύ νωρίς.
Η Meunier, η οποία πρωταγωνιστούσε στην εξέλιξη του ρεπορτάζ, δέχθηκε απειλές που αντικατοπτρίζουν την πρωτοφανή σκληρότητα και τη βαναυσότητα που διέπει το ισλαμικό καθεστώς. Ο Αμίν Ελμπαχί, Μουσουλμάνος δικηγόρος και κάτοικος της περιοχής, βρέθηκε σε παρόμοιο καθεστώς προστασίας, μετά από τη δήλωσή του πως ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα έλαβε ένα σημαντικό ποσό κρατικής επιχορήγησης, με σκοπό να διδάξει μαθήματα σε παιδιά με δυσμενή οικονομική κατάσταση, αλλά στην πραγματικότητα, διέδιδε ισλαμικές πεποιθήσεις.
Η ισλαμική απειλή επιστρέφει, με αλματώδη βήματα, στις πρώτες θέσεις των δελτίων ειδήσεων, μετά τα αιματηρά γεγονότα του 2015. Οι αναμνήσεις και οι πληγές στη συνείδηση των Γάλλων πολιτών παραμένουν νωπές μέχρι σήμερα. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι στιγμάτισαν τη νύχτα της 13ης Νοέμβρη του 2015, παγώνοντας την παγκόσμια επικαιρότητα και προκαλώντας, παράλληλα, σοκ στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Ωστόσο, στην περίπτωση που εξετάζουμε, ταιριάζει καλύτερα η τζιχαντιστική επίθεση στα γραφεία του σατιρικού περιοδικού, «Charlie Hebdo», στο Παρίσι, την ίδια χρονιά, η οποία έδωσε ένα άδοξο και αποκαρδιωτικό τέλος στις ζωές 12 ανθρώπων της συντακτικής ομάδας του περιοδικού, βυθίζοντας σε πένθος τον γαλλικό και ευρωπαϊκό Τύπο. Ο λόγος της επίθεσης εντοπίζεται στην απεικόνιση και τη δημοσίευση, στο γαλλικό περιοδικό, γελοιογραφιών του Μωάμεθ. Το περιοδικό χρησιμοποίησε τα σατυρικά σκίτσα, με σκοπό να ασκήσει σφοδρή κριτική στο Ισλάμ, με ένα ιδιαίτερα καυστικό χιούμορ, το οποίο έμελλε να πυροδοτήσει την έκρηξη των Ισλαμιστών.
Αναμφίβολα, οι επιθέσεις στα γραφεία του Charlie Hebdo, καθώς και τα τελευταία γεγονότα, που θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή της Γαλλίδας δημοσιογράφου, αποτελούν ένα βαθύ πλήγμα στην ελευθερία της έκφρασης και στον δημοκρατικό χαρακτήρα των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Τα ΜΜΕ δεν αποτελούν τσιφλίκι του ισλαμικού καθεστώτος, στα οποία μπορεί να επιβληθεί το φαινόμενο της προπαγάνδας και της λογοκρισίας. Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε, πως η γνωστή δημοσιογράφος δεν εκτελούσε, κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ, το επάγγελμά της, αλλά ένα λειτούργημα. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για μία γυναίκα η οποία φώτισε, μέσα από το ρεπορτάζ της, τη σκοτεινή πλευρά της πόλης της Γαλλίας, στην οποία ανθίζει ο φονταμενταλισμός και ο συντηρητικός τρόπος ζωής, με αποτέλεσμα την απουσία κάθε στοιχείου του Δυτικού πολιτισμού.
Το ευρύτερο πλαίσιο, στο οποίο οφείλουμε να εξετάσουμε την είδηση, είναι η σχέση ανάμεσα στην ισλαμική νοοτροπία και τη δύναμη των ΜΜΕ. Οι δημοσιογράφοι έχουν βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο τρομοκρατικών επιθέσεων, μετά την προβολή, την ανάλυση και την προώθηση θέσεων, οι οποίες δε συνάδουν με τις κοινωνικές συμβάσεις και τον θρησκευτικό χαρακτήρα του ισλαμικού καθεστώτος. Πριν από, περίπου, μία δεκαετία, το ηλεκτρονικό περιοδικό της Αλ Κάιντα, της ένοπλης τρομοκρατικής οργάνωσης Ισλαμιστών, είχε δημοσιεύσει μια λίστα με ανθρώπους οι οποίοι προσέβαλαν το Ισλάμ και τον προφήτη Μωάμεθ και θα έπρεπε να τιμωρηθούν με θάνατο. Τα πιο δημοφιλή ονόματα ανήκαν σε σκιτσογράφους και δημοσιογράφους. Ενδεικτική είναι η περίπτωση του Kurt Westergaard, ο οποίος δημοσίευσε, μεταξύ άλλων, μία γελοιογραφία, στην οποία απεικονίζεται ο Μωάμεθ να φορά ένα τουρμπάνι, από το οποίο ξεπροβάλλει μία βόμβα. Κύμα αντιδράσεων ξέσπασε στο ισλαμικό στρατόπεδο, το οποίο, μέχρι και σήμερα, δεν έχει ξεχάσει την υπόθεση. Η ζωή του σκιτσογράφου δεν ήταν ποτέ πια η ίδια. Ο Westergaard συνοδεύεται καθημερινά για τις υποχρεώσεις του από περιπολικά, ενώ έχει αναγκαστεί να αλλάξει κατοικία εννέα φορές, μέσα σε λίγα χρόνια, καθώς το Ισλάμ κατακρίνει και απαγορεύει την προσωποποίηση του Αλλάχ και του Μωάμεθ.
Σε τελική ανάλυση, η Meunier βρίσκεται, την παρούσα χρονική στιγμή, υπό καθεστώς προστασίας, μετά την εκτενή ανάλυσή της για την επιρροή των ισλαμικών πεποιθήσεων σε μία φτωχή πόλη της Βόρειας Γαλλίας. Τόσο στη δική της περίπτωση όσο και στα προηγούμενα περιστατικά παρόμοιων καταστάσεων, ο κοινός παρονομαστής είναι η παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης και η καταπάτηση του θεσμού της δημοκρατίας. Στην ουσία, η δημοσίευση του ντοκιμαντέρ δεν είναι παρά μία νέα σελίδα στο κεφάλαιο καταπολέμησης του φαινομένου του φονταμενταλισμού και της διασφάλισης της εύρυθμης λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος, μέσα σε έναν πολυπολιτισμικό κόσμο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γαλλία: Κύμα συμπαράστασης σε δημοσιογράφο που απειλείται, έπειτα από ρεπορτάζ για τον ισλαμισμό, Kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Charlie Hebdo: Επτά χρόνια από την αιματηρή επίθεση, newsgr, διαθέσιμο εδώ
- Οι επικηρυγμένοι Δανοί δημοσιογράφοι και σκιτσογράφοι που απειλούνται με εκτέλεση από την Αλ Κάιντα. Η ζωή τους έγινε εφιάλτης, καθώς βρέθηκαν στη λίστα θανάτου για προσβολή του Ισλάμ και του Μωάμεθ, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
