Της Αριάδνης-Παναγιώτας Φατσή,
Η ελληνική μυθολογία είναι γεμάτη με ιστορίες που εξάπτουν τη φαντασία, αλλά έχουν μέσα τους και σημαντικά διδάγματα για τη ζωή μας. Πολλοί από εμάς θυμούνται να διαβάζουν μύθους ως παιδιά, ενώ οι διάφορες (άλλοτε επιτυχημένες και άλλοτε οριακά εξοργιστικές) κινηματογραφικές αποδόσεις της ελληνικής μυθολογίας, από την οσκαρική Τροία ως τον Ηρακλή της Disney, είναι γνωστές σε όλο τον κόσμο. Εσείς θυμάστε τους μύθους που διαβάσατε ως παιδιά; Όχι; Λοιπόν, αν θα θέλατε να τους θυμηθείτε και να αναπολήσετε τα παιδικά σας χρόνια, με έναν τρόπο, βέβαια, πιο φιλικό και στην ενήλικη πλέον ψυχοσύνθεσή σας, είστε στο σωστό μέρος. Συνεχίστε την ανάγνωση!
Το βιβλίο που σας παρουσιάζω σήμερα δεν είναι άλλο από το έργο του Βρετανού ηθοποιού και συγγραφέα Stephen Fry, Mythos, που πλέον κυκλοφορεί μεταφρασμένο στα ελληνικά ως Μύθος, από τις Εκδόσεις Πατάκη. Κι αν κάτι σας θυμίζει το όνομα, δεν κάνετε καθόλου λάθος. Ο Stephen Fry είναι γνωστός και στο ελληνικό κοινό, κυρίως από την υποκριτική του καριέρα, για την ερμηνεία του ως Gordon στην ταινία V for Vendetta, αλλά και τον αμίμητο στρατηγό Melchett στην κωμική σειρά “Blackadder”. Εκτός, όμως, από άνθρωπος του θεάματος, είναι και ένας ιδιαίτερα ταλαντούχος συγγραφέας, με αρκετούς ευπώλητους τίτλους στο ενεργητικό του.
Στο έργο αυτό, το οποίο αφιερώνει στον σύζυγό του, Elliott, ο Stephen Fry θυμάται πόσο καλός είναι στο να λέει ιστορίες — κάτι που σίγουρα θα έχετε παρατηρήσει, αν τον έχετε δει σε κάποια συνέντευξη ή εκπομπή. Και οι ιστορίες που αποφασίζει να μας πει είναι ιδιαίτερα γνωστές στο ελληνικό κοινό. Πρόκειται για μια αναδιήγηση πολλών ελληνικών μύθων, με το χαρακτηριστικό ύφος του γνωστού συγγραφέα. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι ο ίδιος αγαπά τον ελληνικό πολιτισμό, καθώς στο παρελθόν έχει κάνει μαθήματα ελληνικών, και συχνά εκφράζει την άποψη ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα έπρεπε να επιστρέψει τα γλυπτά του Παρθενώνα, ενώ τιμήθηκε, τον Απρίλιο του 2021, και με το παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα, μετά από απόφαση της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου.
Με ένα αμίμητο βρετανικό φλέγμα, το οποίο καταφέρνει να αποδώσει με επιδεξιότητα ο μεταφραστής Πέτρος Γεωργίου, καίτοι καθόλου εύκολο δεν είναι να αποτυπωθεί σε άλλη γλώσσα το ιδιαίτερο αυτό χιούμορ, ο Fry καταφέρνει να δώσει μια φρεσκάδα στις χιλιοειπωμένες αυτές ιστορίες. Το υλικό που είχε για να δουλέψει είναι σίγουρα άρτιο, καθώς αποτελεί εδώ και τουλάχιστον δύο χιλιετίες έμπνευση για πλήθος καλλιτεχνών, αλλά αξιοθαύμαστος είναι και ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας μάς κάνει να νομίζουμε πως διαβάζουμε κάτι εντελώς καινούργιο, διατηρώντας, όμως, άψογα την αρχική υπόθεση των μύθων.
Ποιους ήρωες, λοιπόν, των παιδικών μας βιβλίων και της αρχαίας ελληνικής γραμματείας θα ξανασυναντήσουμε σε αυτό το βιβλίο; Ο Fry μάς συστήνει από την αρχή τον μύθο της γέννησης της Αθηνάς, κατά τον οποίο η σοφή θεά ξεπηδά μέσα από το κεφάλι του Δία, το οποίο ο Ήφαιστος κατά κυριολεξία «ανοίγει» με μια λεπίδα, διότι ο πατέρας των θεών υποφέρει από πονοκεφάλους. Ο αναγνώστης διαβάζει μια γλαφυρότατη αφήγηση του μύθου της Ψυχής, της πανέμορφης θνητής που αγάπησε τον θεό Έρωτα, και δεν μπορεί παρά να χαμογελάσει διαβάζοντας τον μύθο του πανούργου Σισύφου, που ξεγέλασε ακόμη και τους θεούς. Η κάθοδος της Περσεφόνης στον Άδη περιγράφεται με τρόπο που δείχνει την ευρυμάθεια του συγγραφέα, όπως και οι διάφοροι διαπληκτισμοί των Ολύμπιων θεών, που δεν ήταν ακριβώς γνωστοί για την ειρηνική επίλυση των μεταξύ τους διαφορών…
Το βιβλίο του Stephen Fry θα μπορούσε να είναι μια συλλογή μύθων, όπως αυτές που διαβάζαμε μικροί, αλλά δεν είναι ακριβώς αυτό. Θα μπορούσε να είναι ένα βιβλίο με αστείες και διδακτικές ιστορίες, αλλά ούτε αυτό είναι μια ακριβής περιγραφή. Ίσως το ορθότερο θα ήταν να αναφερθεί ότι μέσα από την ελληνική μυθολογία, με τους χαρακτήρες που πάσχουν από όλων των ειδών τις ανθρώπινες αδυναμίες, ακόμη και αν είναι θεοί, ο Βρετανός παραμυθάς λέει ιστορίες που βρίσκονται ταυτόχρονα κοντά και μακριά από την καθημερινή μας εμπειρία. Οι μύθοι, με την ιδιαίτερη αυτή αφήγηση, είναι αρκετά κοντά μας για να αντιληφθούμε τα ανθρώπινα στοιχεία των ηρώων και να τους δούμε να μας «κλείνουν το μάτι» με τις συμπεριφορές που ίσως κι εμείς θα ακολουθούσαμε στη θέση τους, αλλά παράλληλα είναι και αρκετά μακριά μας, για να διατηρούν το στοιχείο του θαυμασμού και του δέους από τους αναγνώστες. Για αυτά και άλλα πολλά στοιχεία του διεθνώς αναγνωρισμένου αυτού έργου, το προτείνουμε ανεπιφύλακτα τόσο σε λάτρεις της μυθολογίας όσο και σε άτομα που απλώς εκτιμούν την ευκαιρία να μάθουν με ευχάριστο τρόπο.
