Της Πωλίνας Παλλιεράκη,
Παρακολουθώντας τις ειδήσεις των τελευταίων καιρών, είναι εμφανής η παραβατική συμπεριφορά των ανηλίκων. Ωστόσο, εφόσον οδηγηθούμε στην επίρριψη ευθυνών, θα πρέπει να διευκρινίσουμε κάποια ζητήματα.
Σε πρώτη φάση, ποινικά υπεύθυνος ανήλικος θεωρείται μόνο όποιος έχει συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας του, ο οποίος στο τέλος της ημέρας κρίνονται ως «τελέσας την πράξη» και όχι ως δράστης. Αξίζει βέβαια να επισημάνουμε πως ο όρος «δράστης» είναι μία αρνητικά φορτισμένη λέξη ως προς τον ηθικό και τον κοινωνικό τομέα, με αποτέλεσμα να αποτελεί βαρύ χαρακτηρισμό για μία τόσο μικρή ηλικιακά ομάδα ατόμων. Για την αποφυγή λοιπόν τέτοιου είδους χαρακτηρισμών, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας μας (Άρειος Πάγος), υποστηρίζει πως στα ανήλικα παιδιά αρχικά επιβάλλεται μία σειρά από αναμορφωτικά και θεραπευτικά μέτρα, τα οποία δεν αποτελούν ποινή και επομένως δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για δράστες. Ο σωστότερος χαρακτηρισμός που θα μπορούσε να τους δοθεί είναι με τον όρο «παραβάτες» και όχι «εγκληματίες».
Σε μία τόσο ευαίσθητη ηλικία, ο άνθρωπος δεν έχει κατορθώσει να διαμορφώσει το χαρακτήρα, τη συμπεριφορά του, να αποκτήσει σωστές ιδεολογίες και πιστεύω. Συνεπώς είναι ιδιαιτέρως σκληρό να στιγματίζεται με χαρακτηρισμούς με αρνητική χροιά από το κοινωνικό σύνολο.
Όμως, ποιες είναι οι αιτίες αυτού του συχνού φαινομένου;
Μιας και η συμπεριφορά είναι ένα συνονθύλευμα πολλών παραγόντων, η οικογένεια, θα μπορούσαμε να πούμε πως, αποτελεί κύριο συστατικό για την τελική διαμόρφωση του ατόμου, αλλά και της κοινωνίας μέσα στην οποία οι άνθρωποι καθημερινά δοκιμάζονται. Μάλιστα, δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις περιθωριοποίησης των παιδιών εξαιτίας της διαφορετικότητάς τους, γεγονός που τα οδηγεί στη διάπραξη παραβατικών συμπεριφορών και στο να αντιστρέψουν κατά κάποιον τρόπο τον ρόλο που είχαν ως θύματα, και να γίνουν έτσι οι θύτες. Επομένως, αντιλαμβανόμαστε πως παράγεται ένας φαύλος κύκλος παρανομίας.
Ωστόσο, με ποιόν τρόπο συμμορφώνει κανείς ένα παιδί που ακόμα βρίσκεται στο πρώιμη στάδιο της διαμόρφωσης της προσωπικότητάς του; Πώς ο ίδιος θα προφυλάσσεται από τη βαναυσότητα του έξω κόσμου; Γιατί εξωθείται στην παρανομία;
Η ιδιάζουσα αντιμετώπιση των φαινομένων αυτών θα ήταν σίγουρα το νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο προβλέπει μέτρα αποφυγής των παραβατικών συμπεριφορών και δεν στοχεύει στον στιγματισμό και την τιμωρία των ανηλίκων, αλλά αντίθετα επιθυμεί να τους προστατεύσει. Ο σκοπός του νόμου δεν είναι να δημιουργήσει ένα τρομοκρατικό κλίμα, το οποίο να φοβίζει τους πολίτες να προβούν σε τέτοιες συμπεριφορές, αλλά αυτό που επιθυμεί είναι να υπάρχει ένα κράτος με συνετούς πολίτες. Για την επίτευξη λοιπόν του σκοπού αυτού είναι προσήκον να ξεκινούμε από τα παιδιά, τα οποία συγκροτούν το κύτταρο αυτής της κοινωνίας.
Έργο της κοινωνίας μας οφείλει να είναι η παροχή στήριξης και βοήθειας σε τέτοιες περιστάσεις και σίγουρα όχι η στοχοποίηση και η λογοκρισία. Το ερώτημα που πρέπει να έχουμε στο νου μας είναι το για ποιον λόγο ένα παιδί οδηγείται σε τέτοιες συμπεριφορές και όχι το με ποιον τρόπο θα το επιπλήξουμε. Η τιμωρία άλλωστε οδηγεί σε παραβατικές συμπεριφορές ως αντίδραση, δεδομένου ότι ποικίλες φορές και ειδικά σε τόσο ευαίσθητες ηλικίες το «απαγορευμένο» θεωρείται και πιο θελκτικό.
Κανένας μας δεν μπορεί να γνωρίζει τι επικρατεί στην ψυχή αυτών των παιδιών, επομένως η στοχοποίηση και η περιθωριοποίηση τους από την κοινωνία μόνο σε αρνητικές συνέπειες μπορούν να οδηγήσουν. Προτού κρίνουμε και προτού καταστήσουμε τους ανθρώπους ως τους δακτυλοδεικτούμενους της κοινωνίας, πρέπει οι ίδιοι να σκεφτούμε τι κάναμε εμείς, ή μάλλον τι δεν κάναμε. Μήπως ήρθε ο καιρός να αρχίσουμε να κάνουμε λοιπόν;
Εν κατακλείδι, τα ανήλικα άτομα που εμφανίζουν συμπεριφορές παραβατικές χρήζουν υποστήριξης η οποία θα ήταν αναγκαίο να παρασχεθεί από τον καθένα μας χωριστά. Τα νέα παιδιά είναι η κυρίαρχη ευθύνη της εκάστοτε κοινωνίας μιας και αυτά είναι το μέλλον, και συνεπώς μάς αφορά όλους να μετεξελιχθούν σε προσήκοντες πολίτες που θα συμπεριφέρονται με την κοινωνικά ευνοϊκή και σύννομη μέθοδο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Το έγκλημα, οι νέοι και το μαστίγιο του νόμου, pagkritio.gr, διαθέσιμο εδώ
