Της Αννίτας Ελισσαίου,
Τον Ιανουάριο, μικρή ομάδα Μουσουλμάνων φοιτητριών στην πολιτεία Karnataka της Ινδίας αποκλείστηκαν από την είσοδο σε κολλέγιο, επειδή φορούσαν μαντήλα. Το περιστατικό αυτό ακολούθησαν παρόμοιες περιπτώσεις σε άλλες σχολές και πανεπιστήμια στην ίδια πολιτεία, όπου φοιτήτριες δεν έγιναν δεκτές σε αίθουσες και εξετάσεις εξαιτίας του χιτζάμπ. Με τη δημοσίευση ενός βίντεο που απεικονίζει Μουσουλμάνα φοιτήτρια να παρενοχλείται από ομάδα Ινδουιστών εθνικιστών, το ζήτημα έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις, διχάζοντας την τοπική κοινωνία, αλλά και την πολιτική σκηνή της χώρας.
Το χιτζάμπ, ή μαντήλα, που φορούν οι Μουσουλμάνες, καλύπτει τα μαλλιά και τον λαιμό, και είναι βασικό πολιτισμικό και θρησκευτικό σύμβολο της μουσουλμανικής πίστης. Το Σύνταγμα της Ινδίας προβλέπει και προστατεύει την ανεξιθρησκεία, και πριν από τα προαναφερθέντα γεγονότα, η χρήση της μαντήλας δεν αποτελούσε πρόβλημα ή αντικείμενο διαμάχης στην ινδική κοινωνία. Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό παρατηρούνται όλο και περισσότερα περιστατικά διακρίσεων κατά των θρησκευτικών μειονοτήτων στη χώρα. Τον Δεκέμβριο, στην ίδια πολιτεία, είχαν σημειωθεί πολλαπλές περιπτώσεις παρενοχλήσεων ή ακόμα και επιθέσεων έναντι της χριστιανικής κοινότητας. Ομάδες Ινδουιστών στοχοποιούσαν πιστούς, διέκοπταν τελετές και μυστήρια, ενώ υπήρξαν και περιπτώσεις βεβηλώσεων ή και καταστροφής εκκλησιών. Κατά τη διάρκεια της περιόδου των Χριστουγέννων, η βία έναντι των Χριστιανών βρισκόταν σε έξαρση, με πολλά μέλη της χριστιανικής μειονότητας να καταφεύγουν σε μυστικές τελετές και εορτασμούς.
Τα περιστατικά αυτά έγιναν αντιληπτά ως «επίθεση» στη χριστιανική πίστη, με πολλές πολιτείες να προβαίνουν σε κινήσεις που «έσπρωξαν» τη συγκεκριμένη κοινότητα στο περιθώριο. Ολοένα και περισσότερες τοπικές κυβερνήσεις είχαν υιοθετήσει στη διάρκεια του προηγούμενου έτους νόμους που περιόριζαν τη δυνατότητα μεταστροφής πίστης, εξισώνοντάς την σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και με τον προσηλυτισμό με αθέμιτα μέσα. Η δικαιολογία πίσω από τους συγκεκριμένους νόμους ήταν ότι η χριστιανική κοινότητα μπορεί να προσηλυτίσει ανυποψίαστους Ινδουιστές κατώτερων τάξεων μέσω παραπλάνησης ή εξαναγκασμού, όμως οι Χριστιανοί τους εξέλαβαν ως μια προσπάθεια περιορισμού των δραστηριοτήτων και της παρουσίας των αλλόθρησκων στη χώρα. Όπως δείχνουν τα στατιστικά, η Χριστιανοί της Ινδίας ανέρχονται σε περίπου 2% του συνολικού πληθυσμού της, και δεν αποτελούν «απειλή» για την ινδουιστική πλειοψηφία.
Η μουσουλμανική μειονότητα έχει βρεθεί κι αυτή πολλές φορές στο παρελθόν στο στόχαστρο των Ινδουιστών εθνικιστών, με την απαγόρευση της μαντήλας να αποτελεί το νεότερο πρόβλημα μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Η είδηση του αποκλεισμού των φοιτητριών από τις ακαδημαϊκές αίθουσες προκάλεσε την έντονη αντίδραση των Μουσουλμάνων της Karnataka, αλλά και ομάδων ακτιβιστών για τις πολιτικές ελευθερίες στην Ινδία. Εκατοντάδες γυναίκες ξεχύθηκαν στους δρόμους της πολιτείας για να υπερασπιστούν το δικαίωμά τους να φοράνε το χιτζάμπ, αλλά και το δικαίωμά τους στην ανεμπόδιστη πρόσβαση στην εκπαίδευση. Πολλές κάνουν λόγο για θρησκευτικό «απαρτχάιντ», υποκινούμενο από την κυβέρνηση, το οποίο έχει σκοπό την περιθωριοποίηση των Μουσουλμάνων γυναικών, και τη στέρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους. Κοινότητες Μουσουλμάνων σε όλη τη χώρα έχουν ταχθεί υπέρ των νεαρών γυναικών που ισχυρίζονται ότι έπεσαν θύματα διάκρισης, με πορείες και διαδηλώσεις να πραγματοποιούνται σε άλλες πόλεις.
Η τοπική κυβέρνηση της Karnataka, η οποία ανήκει στο κυβερνών κόμμα Bharatiya Janata Party (BJP), με αρχηγό τον Πρωθυπουργό, Narendra Modi, έκλεισε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα για τρεις μέρες προς αποφυγήν εντάσεων. Αντιδρώντας στις διαμαρτυρίες της μουσουλμανικής κοινότητας, Ινδουιστές προχώρησαν στις δικές τους πορείες, ισχυριζόμενοι ότι όλοι οι μαθητές πρέπει να ακολουθούν τους κανόνες ένδυσης στα σχολεία και ότι μια συγκεκριμένη ομάδα φοιτητριών δεν αξίζει ειδικής μεταχείρισης. Ορισμένοι φοιτητές εμφανίστηκαν στις αίθουσες και τις διαδηλώσεις φορώντας μαντίλια και εσάρπες σε βαθυκίτρινο χρώμα, που είναι συνδεδεμένο με την ινδουιστική πίστη, αντιτιθέμενοι στη χρήση του χιτζάμπ. Εθνικιστικές ομάδες έχουν επίσης κάνει την παρουσία τους γνωστή, χωρίς όμως να έχει εκτραπεί η κατάσταση.
Η κεντρική κυβέρνηση του BJP έλαβε θέση δηλώνοντας ότι οι κανόνες ένδυσης του κάθε εκπαιδευτικού ιδρύματος ορίζονται από το διοικητικό συμβούλιό του, όμως η απάντηση αυτή βρήκε αντίθετη τη μουσουλμανική κοινότητα και την αντιπολίτευση. Ο οργανισμός Campus Front India για Μουσουλμάνους φοιτητές, έκανε λόγο για συντονισμένη προσπάθεια των Ινδουιστών εθνικιστών να στερήσουν τα βασικά δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων, σε συνεργασία με την κυβέρνηση. Η αντιπολίτευση ισχυρίζεται ότι η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται τις εντάσεις από τις διαμάχες για να κερδίσει υποστήριξη στις επερχόμενες εκλογές. Το BJP του Modi έχει κατηγορηθεί ότι υποκινεί τη βία εναντίον της μουσουλμανικής και χριστιανικής κοινότητας, θέλοντας να επιβάλλει ινδουιστικούς νόμους και αρχές σε όλη τη χώρα. Ειδικά η πολιτεία Karnataka θεωρείται το επίκεντρο της ινδουιστικής εθνικιστικής ιδεολογίας. Το κόμμα επιθυμεί εδώ και δεκαετίες τη θέση σε ισχύ του Ενιαίου Αστικού Κώδικα (Uniform Civil Code), μια σειρά κοσμικών προσωπικών νόμων που θα ίσχυαν για όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως της θρησκείας τους. Στόχος του θα ήταν η ενότητα και η ισότητα απέναντι στον νόμο, όμως ορισμένες θρησκευτικές μειονότητες θεωρούν ότι θα έθετε εμπόδια στην άσκηση της πίστεώς τους.
Το Ανώτατο Δικαστήριο της Karnataka έχει να εξετάσει δύο υποθέσεις σχετικές με το ζήτημα που έχει προκαλέσει αναταραχές στην πολιτεία. Από τη μία, η ισχύς της ανεξιθρησκείας στη χώρα και το δικαίωμα στην εκπαίδευση, και από την άλλη, το δικαίωμα της κυβέρνησης να επιβάλει κανόνες ένδυσης στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Καμία απόφαση δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα, ωστόσο η υπόθεση φέρνει ξανά στο προσκήνιο το ζήτημα της θρησκείας στην ινδική κοινωνία και πολιτική.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ‘Targeted harassment’: Muslim girls in India denounce hijab ban, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
- What’s behind the escalating row over hijabs in India?, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
- India hijab row: ‘All I want to do it study’, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
- Hijab protests spread in India as girls refuse to be told what not to wear, CNN, διαθέσιμο εδώ
