Του Γιώργου Βλαχάκη,
1921: Ο αξιωματικός της ταξιαρχίας Κοζάκων, Ρεζά Χαν, καταλαμβάνει την εξουσία μετά από πραξικόπημα. Πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο το Ιράν ήταν ουσιαστικά υπό τον έλεγχο των ξένων δυνάμεων, ιδιαίτερα της Μεγάλης Βρετανίας και της Ρωσίας. Μετά από την έναρξη της Οκτωβριανής επανάστασης, η Ρωσία εγκατέλειψε τις διεκδικήσεις της στο Ιράν. Οι Άγγλοι ήταν οι μόνοι που είχαν παραμείνει στην περιοχή με στρατό. Η παρουσία των ξένων δημιούργησε νέα πατριωτικά και εθνικιστικά στοιχεία που ήθελαν την αποχώρησή τους. Το 1919 η βουλή του Ιράν αρνήθηκε τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια της Βρετανίας που θα της έδινε λόγο στα εσωτερικά ζητήματα της Ασιατικής χώρας. Έτσι, η αποικιοκρατική δύναμη έδωσε την υποστήριξή της σε έναν αξιωματικό του Ιππικού, τον Reza Khan. Ο Khan είχε ένα πλούσιο ιστορικό και ήταν ο κατάλληλος για να ηγηθεί στο πραξικόπημα. Στις 21 Φεβρουαρίου του 1921 μπήκε με 1.200 στρατιώτες στην πρωτεύουσα του κράτους, την Τεχεράνη, κατέλυσε την κυβέρνηση και ανακήρυξε τον εαυτό του Yπουργό Πολέμου. Αργότερα, το 1923, ανέλαβε τη θέση του Πρωθυπουργού, ωστόσο η φιλοδοξίες του δεν τελείωσαν εκεί. Ο τότε μονάρχης της Περσίας, Σάχης Ahmad Qajar, θεωρούνταν αδύναμος και πολύ νέος για να κυβερνήσει τη χώρα. Έτσι, το 1925 ο Reza Khan εκθρόνισε τον Σάχη και ανέλαβε ο ίδιος τη θέση του.
1965: Δολοφονείται ο Μalcom X, μία από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές του 20ού αιώνα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Γεννημένος το 1925, βαπτίστηκε χριστιανός, το 1946 μετά την αποφυλάκισή του, ωστόσο, ασπάστηκε το Ισλάμ, πράγμα που καθόρισε το υπόλοιπο της ζωής του. Ο Malcom X έγινε εξέχουσα προσωπικότητα μεταξύ των Ισλαμιστών στις ΗΠΑ, έτσι απέκτησε μεγάλη επιρροή. Ο ακτιβιστής αυτός ήθελε να εκπροσωπήσει τους έγχρωμους, που εκείνη την εποχή αντιμετώπιζαν ακόμα μεγάλες διακρίσεις στις ΗΠΑ. Σε αντίθεση με τον Martin Luther King Jr., ο Malcom προωθούσε την ιδέα πως οι έγχρωμοι έπρεπε να υιοθετήσουν τακτικές αυτοάμυνας. Ταυτόχρονα υποστήριζε τον μαύρο εθνικισμό. Αναμφίβολα ένας άνθρωπος που είχε αποκτήσει τέτοια επιρροή είχε αποκτήσει και πολλούς εχθρούς. Σε μία ομιλία του στη Νέα Υόρκη στις 21 Φεβρουαρίου του 1965 πυροβολήθηκε από μέλη της οργάνωσης “Nation of Islam” μπροστά στη γυναίκα του και τα παιδιά του. Τα 3 μέλη καταδικάστηκαν για το έγκλημα, ωστόσο αργότερα αποδείχθηκε ότι μόνο ο ένας ήταν ένοχος.
1972: Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Νίξον, επισκέπτεται την Κίνα για τη βελτίωση των σχέσεων των δυο κρατών. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η διαφορά μεταξύ των δυτικών καπιταλιστικών χωρών και των ανατολικών σοσιαλιστικών έγινε ξεκάθαρη και οι χώρες αυτές χωρίστηκαν σε 2 παρατάξεις. Οι Η.Π.Α. και η Σοβιετική Ένωση ήταν οι κύριοι δύο αντίπαλοι. Η Κίνα και η ΕΣΣΔ, αν και οι δύο σοσιαλιστικές χώρες, ήρθαν σε ρήξη τη δεκαετία του 1960. Αυτό το γεγονός έκανε ελάχιστα πιο εύκολη τη γεφύρωση των σχέσεων μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ. Ωστόσο, οι δύο χώρες είχαν βεβαρημένο παρελθόν, καθώς είχαν πολεμήσει σε διαφορετικά στρατόπεδα στην Κορέα και το Βιετνάμ. Ο Πρόεδρος Νίξον στο παρελθόν υπήρξε σφοδρός εχθρός του νέου καθεστώτος στην Κίνα. Συνεπώς, οι πιθανότητες φαίνονταν λίγες για να βελτιωθούν οι διπλωματικές σχέσεις των δύο κρατών. Ο Νίξον με την υποστήριξη το Χένρυ Κίσινγκερ ανακοίνωσε το 1971 την επίσκεψή του στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας για το 1972. Για τους Αμερικάνους η διαμάχη Ρώσων και Κινέζων αποτέλεσε μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για να αυξήσουν οι ΗΠΑ την επιρροή τους στην περιοχή και να ελέγξουν την κατάσταση στο Βόρειο Βιετνάμ μέσω της Κίνας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- COUP D’ETAT OF 1299/1921, Encyclopedia Iranica, διαθέσιμο εδώ
- Rise of Reza Khan, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Reza Shah Pahlavi, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Malcolm X, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Malcolm X assassinated, History, διαθέσιμο εδώ
- Malcolm X, History, διαθέσιμο εδώ
- The Nixon Visit, PBS, διαθέσιμο εδώ
- President Nixon arrives in China for talks, History, διαθέσιμο εδώ
