Της Παρής Στεφανή,
Η αιμοδοσία αποτελεί μια ενέργεια, η οποία, πέραν του ότι αποτελεί μία εκ των θεμελιωδέστερων πράξεων προσφοράς ζωής από ένα πρόσωπο σε ένα άλλο, είναι άρρηκτα συνυφασμένη με την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου, όπως αυτή κατοχυρώνεται στο άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος. Επιλέγω να δώσω αίμα, γιατί το θέλω, και όχι γιατί με αναγκάζει κάποιος τρίτος. Η αιμοδοσία, λοιπόν, συνιστά πτυχή του δικαιώματος που κάθε πρόσωπο διαθέτει στην αυτοδιάθεση του σώματός του.
Παράλληλα, ένας παράγοντας εξίσου σημαντικός είναι εκείνος της ατομικής και της δημόσιας υγείας. Μπορώ να δίνω αίμα, εάν το θελήσω, και όποτε το θελήσω;
Το δικαίωμα στην υγεία κατοχυρώνεται στο άρθρο 5 παρ. 5 εδ. α’ του Συντάγματος ως αμυντικό δικαίωμα, όπως και στο άρθρο 21 παρ. 3 ως κοινωνικό δικαίωμα. Όσον αφορά τη δεύτερη όψη του δικαιώματος, ως κοινωνικού, θεμελιώνεται αξίωση των πολιτών απέναντι στην Πολιτεία, ώστε να πραγματοποιούνται ενέργειες που προάγουν και διαφυλάσσουν την υγεία των πολιτών. Μεταξύ αυτών των ενεργειών θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την υποχρέωση της Πολιτείας να μεριμνά για την αιμοδοσία των ατόμων, και να προωθεί τέτοιου είδους ενέργειες, οι οποίες μόνο θετικό αντίκτυπο μπορούν να έχουν στο κοινωνικό σύνολο.
Ταυτόχρονα, στο άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος, κατοχυρώνεται ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Όπως είναι εύλογο, το εν λόγω δικαίωμα δεν υφίσταται κανέναν περιορισμό, ούτε μάλιστα συνταγματική αναθεώρηση (άρθρο 110 παρ.1 Σ). Μια ενδεχόμενη, λοιπόν, υποχρεωτική αιμοδοσία θα παραβίαζε, σε κάθε περίπτωση, την αξία του ανθρώπου. Αιμοδοσία χωρίς τη βούληση του ατόμου δεν μπορεί να νοηθεί, καθώς συνιστά παραβίαση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Συνεχίζοντας, θα ήταν αξιοσημείωτη η αναφορά στο άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος, περί της αρχής της ισότητας. Τι είναι, όμως, ακριβώς η ισότητα; Η απάντηση βρίσκεται στο ότι είναι η όμοια μεταχείριση των όμοιων περιπτώσεων και η ανόμοια μεταχείριση ανόμοιων περιπτώσεων. Ο διαχωρισμός, λοιπόν, των ατόμων σε «μολυσμένους–επικίνδυνους για αιμοδοσία» και «μη μολυσμένους», είναι δικαιολογημένος, ακριβώς γιατί δεν πρόκειται περί όμοιων περιπτώσεων.
Μια τέτοιου είδους διαφοροποίηση ερείδεται σε αντικειμενικά γεγονότα, τα οποία δύνανται να επιφέρουν επιτρεπτές διαφοροποιήσεις ως προς το επιτρεπτό της αιμοληψίας.
Επομένως, επιβάλλεται (όχι απλώς επιτρέπεται) από την αρχή της ισότητας να αντιμετωπισθεί το αίμα των ανθρώπων που είναι επικίνδυνο για αιμοληψία, διαφορετικά σε σχέση με αίμα των ανθρώπων που είναι ιατρικώς κατάλληλο για αιμοληψία.
ΟΜΩΣ:
Πόθεν προκύπτει ότι οι ομοφυλόφιλοι είναι «μολυσμένοι» και δεν δικαιούνται να δώσουν αίμα, και συνεπώς ζωή, σε κάποιον συνάνθρωπό τους; Αυτού του είδους η θέση και αντίληψη θεμελιώνεται σε μια προκατάληψη περί μη σταθερών σεξουαλικών επαφών στο επίπεδο των ομοφυλοφιλικών σχέσεων. Στο ζήτημα της καταλληλότητας του αίματος δεν πρέπει, σε καμία περίπτωση, να παρεισφρέει οποιοδήποτε κοινωνικό ή σεξουαλικό κριτήριο. Διαφορετικά, ομιλούμε για αθέμιτη διάκριση εις βάρος των προσώπων που διατηρούν ομοφυλοφιλικές σχέσεις.
Σαφώς, αποτελεί ζήτημα μείζονος σημασίας ο κίνδυνος της μετάγγισης μολυσμένου αίματος. Ωστόσο, η λύση δεν είναι η διάκριση των ανθρώπων σε «ετεροφυλόφιλους», «ομοφυλόφιλους» ή «αμφιφυλόφιλους», από τη στιγμή που πρόκειται για προκατάληψη και μόνο.
Η Υπουργική Απόφαση, η οποία θέτει τέλος στον αδικαιολόγητο αποκλεισμό των ομοφυλόφιλων προσώπων από το δικαίωμα της αιμοδοσίας, δεν μπορεί παρά να χαιρετιστεί θετικά, από τη στιγμή που αποτελεί ένα μεγάλο βήμα προς την εξάλειψη των διακρίσεων που σχετίζονται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό του εκάστοτε ατόμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το ζήτημα του αποκλεισμού ορισμένων ομάδων από την αιμοδοσία, διαθέσιμο εδώ
- Ομοφυλόφιλα άτομα και αιμοδοσία, διαθέσιμο εδώ
