Της Ελένης Κόρου,
Τα βιβλία του διάσημου Τσέχου συγγραφέα Μίλαν Κούντερα αποτελούν μια εξαιρετική επιλογή για όσους αναζητούν ένα ανάγνωσμα που να συνδυάζει ερωτισμό, σαρκασμό, τραγωδία και βαθυστόχαστα φιλοσοφικά ερωτήματα και διαβάζονται αβίαστα, καθώς η γραφή του κινείται με μεγάλη μαεστρία από το απλό και καθημερινό ως το βαθυστόχαστο, ενώ ανάγει τις φαινομενικά απλές και καθημερινές ανθρώπινες συμπεριφορές σε υπαρξιακά ερωτήματα. Οι ήρωές του είναι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, που βασανίζονται από την καθημερινότητα και τις πληγές του παρελθόντος. Ο Κούντερα τόλμησε να γράψει για το καθημερινό και το ασήμαντο, που μες την ασημαντότητά του φαντάζει αβάσταχτα ανάλαφρο· μα το ασήμαντο καταλήγει να είναι το μόνο που έχει σημασία. Τα βιβλία του έχουν πάντοτε κάτι παράδοξο και η αφήγησή του κινείται από το πραγματικό και το πεζό στο ονειρικό και φαντασιακό.
Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης (1979)
Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε επτά μέρη, επτά διαφορετικές ιστορίες, από τις οποίες κάποιες συνδέονται μεταξύ τους και κάποιες όχι, με την πιο θλιβερή και συγκινητική να είναι αυτή της Ταμίνα, η οποία προσπαθεί να ανακτήσει τα ερωτικά γράμματα του χαμένου εραστή της από την πεθερά στην Πράγα, πολιορκούμενη από έναν άντρα που προσφέρεται να την βοηθήσει, για να κερδίσει τον έρωτά της.
Σε αυτό το βιβλίο ο Κούντερα εισάγει τον όρο “litost”, μια τσέχικη λέξη που δεν μπορεί να μεταφραστεί μονολεκτικά σε κάποια άλλη γλώσσα, αλλά σημαίνει «μια οδυνηρή κατάσταση, που ξυπνάει μέσα μας ύστερα από ένα βλέμμα που ρίχνουμε στην ξεσκεπασμένη ξαφνικά αθλιότητά μας». “Litost” είναι αυτό που αισθάνεται ο ήρωας της πέμπτης ιστορίας, που ξεσκεπάζει τη δική του αθλιότητα, αποτυγχάνοντας στις ερωτικές του σχέσεις και χάνοντας την αγαπημένη του Κριστίνα, η οποία αρνείται να του δώσει το σώμα της, φοβούμενη πως θα πεθάνει.
Η ταυτότητα (1998)
Η Σαντάλ και ο Ζαν-Μαρκ προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν τον εαυτό τους μέσα από τη σχέση τους. Η Σαντάλ, μερικά χρόνια μεγαλύτερη από τον Ζαν-Μαρκ, θλίβεται από την αδιαφορία που δείχνουν οι άντρες απέναντί της και θέλει να νιώσει πως την ποθούν. Έτσι, ο Ζαν-Μαρκ αποφασίζει να της στείλει ερωτικά γράμματα, από κάποιον δήθεν ανώνυμο εραστή, για να την κάνει να νιώσει και πάλι ποθητή. Όταν όμως η Σαντάλ μαθαίνει την ταυτότητα του ανώνυμου εραστή της, απογοητεύεται και φεύγει για το Λονδίνο. Ο Ζαν-Μαρκ, μη θέλοντας να την χάσει, την αναζητά στους δρόμους του Λονδίνου σχεδόν απένταρος και η Σαντάλ στο μεταξύ βρίσκεται εγκλωβισμένη σε ένα όργιο, αναζητώντας τη χαμένη ταυτότητά της. Το βιβλίο μιλά για την αποξένωση του ανθρώπου από τον ίδιο του τον εαυτό και για την αέναη προσπάθειά του να ανακαλύψει την πραγματική του ουσία, απαλλαγμένη από τις κοινωνικές επιβολές.
Η άγνοια (2000)
Ένας άντρας και μια γυναίκα συναντώνται ύστερα από 20 χρόνια ξενιτιάς και προσπαθούν να ξαναβιώσουν έναν έρωτα, ο οποίος φαντάζει ανέφικτος. Η επιστροφή τους στην πατρίδα δεν είναι όπως την ονειρεύονταν και συνειδητοποιούν με θλίψη πως δεν ανήκουν πουθενά και πως αδυνατούν να πλησιάσουν πραγματικά ο ένας τον άλλον. Οι ήρωες επιστρέφουν σαν τον Οδυσσέα στην Ιθάκη τους, αλλά η Ιθάκη έχει πάψει να θυμίζει την πατρίδα και βρίσκουν τους εαυτούς τους χαμένους και αποξενωμένους σε έναν αφιλόξενο τόπο.
Η γιορτή της ασημαντότητας (2014)
Με το πιο πρόσφατο βιβλίο του, ο Μίλαν Κούντερα κατορθώνει για ακόμη μια φορά να γράψει για τα πιο ουσιώδη, αλλά αναπάντητα ανθρώπινα ερωτήματα, ενσωματώνοντας στην αφήγησή του διαλόγους ιλαρούς και όχι τόσο σοβαρούς. Οι τέσσερις πρωταγωνιστές της ιστορίας κάνουν βόλτες στους κήπους του Λουξεμβούργου και συζητούν επί παντός επιστητού, πάντοτε με χιούμορ και με ανάλαφρη διάθεση. Αντιλαμβάνονται το τυχαίο που διακατέχει την ανθρώπινη ζωή και το αφήνουν να τους παρασύρει, δεν αντιστέκονται, αλλά αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα με μια αστείρευτη αίσθηση του χιούμορ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Βιβλιοπροτάσεις: Η ταυτότητα, του Μίλαν Κούντερα, frapress.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Ο Κούντερα και η ασημαντότητα, remulko.gr, διαθέσιμο εδώ.
