Της Ιωάννας Σάντα,
Παρόλο που τα γεγονότα ανατρέπονται διαρκώς, αυτήν τη χρονική περίοδο η σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας φαντάζει το πιο πιθανό σενάριο. Με τη Ρωσία να στέλνει μέχρι το τέλος της προηγούμενης βδομάδας όλο και περισσότερες στρατιωτικές δυνάμεις στα ουκρανικά σύνορα και με τους Αμερικανούς αξιωματικούς πληροφοριών να προέβλεπαν ότι στις 16 Φεβρουαρίου θα ξεκινήσει πιθανή εισβολή, οι πιθανότητες διένεξης πολέμου μεταξύ των δύο χωρών όλο και αυξάνονται.
Όμως, το βασικό ερώτημα εδώ είναι το εξής: γιατί η Ρωσία προκαλεί την Ουκρανία και τι ζητάει για να σταματήσει τις προκλήσεις; Ας ξεκινήσουμε αναφέροντας ότι ο πρωταρχικός στόχος του Κρεμλίνου είναι η εγγύηση ότι η Λευκορωσία, η Ουκρανία και η Γεωργία δεν θα ανήκουν ποτέ σε στρατιωτικό ή οικονομικό μπλοκ, εκτός από αυτά που ελέγχει η Μόσχα, και ότι η Ρωσία θα είναι ο απόλυτος διαιτητής της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας των τριών κρατών. Ουσιαστικά, αυτή η σύγκρουση αφορά το κατά πόσον 30 χρόνια μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης οι πρώην εθνοτικές δημοκρατίες της μπορούν να ζήσουν ως ανεξάρτητα ως κυρίαρχα κράτη ή αν πρέπει ακόμα να αναγνωρίσουν τη Μόσχα ως de facto κυρίαρχό τους. Επιπλέον, η Μόσχα επιθυμεί αφενός να περιορίσει ή να σταματήσει την ανάπτυξη νέων αμερικανικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς στην ανατολική και νότια Ευρώπη, αφετέρου θέλει να επανασχεδιάσει την «αρχιτεκτονική ασφαλείας» της Ευρώπης, για να αποκαταστήσει την επιρροή της Ρωσίας και να επεκτείνει τη γεωπολιτική της εμβέλεια. Στα περισσότερα από αυτά, οι Η.Π.Α. λένε «όχι». Εξού και η σημερινή κρίση.
Εντός ενός πλαισίου διπλωματικών προσπαθειών για αποκλιμάκωση της κατάστασης στα ουκρανικά σύνορα, ο Αμερικανός και Ρώσος Πρόεδρος συνομίλησαν τηλεφωνικά το Σάββατο, χωρίς όμως να υπάρξει θετική εξέλιξη. Πιο συγκεκριμένα, ο Biden κατέστησε σαφές ότι εάν η Ρωσία πραγματοποιήσει εισβολή στην Ουκρανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, μαζί με τους συμμάχους και τους εταίρους τους, θα «απαντήσουν» αποφασιστικά και θα επιφέρουν γρήγορο και σοβαρό πλήγμα στη Ρωσία. Επιπλέον, πρόσθεσε ότι μια ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα προκαλούσε εκτεταμένο ανθρώπινο πόνο και θα μείωνε τη θέση της Ρωσίας. Παράλληλα, ξεκαθάρισε ότι ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν έτοιμες να εμπλακούν σε διάλογο, σε συντονισμό με τους συμμάχους τους, είναι εξίσου προετοιμασμένες για όλα τα σενάρια.
Παρά τις διπλωματικές προσπάθειες, η Ρωσία συνέχιζε πριν μερικές μέρες να αυξάνει τον αριθμό των στρατευμάτων της στα ουκρανικά σύνορα. Στον αντίποδα, οι Η.Π.Α. έστειλαν στρατιωτικές δυνάμεις στη Γερμανία, την Πολωνία και τη Ρουμανία. Αναλυτικότερα, στέλνουν 1.700 στρατιώτες από την 82η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία στην Πολωνία, ένα τμήμα των 300 από το 18ο Αερομεταφερόμενο Σώμα θα μεταφερθεί στη Γερμανία και μια τεθωρακισμένη μονάδα 1.000 ανδρών μεταφέρεται από τη Γερμανία στη Ρουμανία.
Το ΝΑΤΟ δεν έχει λάβει μέχρι στιγμής την απόφαση να ενεργοποιήσει το NRF, κάτι που θα απαιτούσε τη συμφωνία των 30 κρατών-μελών του, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας, ο Πρωθυπουργός της οποίας, Victor Orbán, επισκέφθηκε τη Μόσχα την Τρίτη για να προσφέρει υποστήριξη στον Putin, υπογραμμίζοντας ότι οι κυρώσεις στη Ρωσία είναι «καταδικασμένες σε αποτυχία».
Σε διπλωματικό επίπεδο, οι Η.Π.Α. έχουν προτείνει διάφορους τομείς για διαπραγμάτευση, αλλά είναι ανένδοτη σε ό,τι αφορά το δικαίωμα της Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, αίτημα που είναι κεντρικής σημασίας για τη Ρωσία. «Απορρίπτει όλες τις σημαντικές ρωσικές προτάσεις και έρχεται με μια λίστα απαιτήσεων που γνωρίζει ότι η Μόσχα δεν θα δεχόταν», έγραψε ο ερευνητής στο Κρατικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας, Andrey Baklitskiy, στο Twitter.
Από πλευράς του, ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Anthony Blinken, διέταξε να κλείσει η αμερικανική πρεσβεία στο Κίεβο και ζήτησε από το προσωπικό της να μεταβεί στο δυτικό τμήμα της χώρας, επικαλούμενος τη «δραματική επιτάχυνση της συσσώρευσης ρωσικών δυνάμεων» στα σύνορα της Ουκρανίας. «Έχω διατάξει αυτά τα μέτρα για έναν λόγο —την ασφάλεια του προσωπικού μας— και προτρέπουμε σθεναρά τους εναπομείναντες αμερικανούς πολίτες στην Ουκρανία να εγκαταλείψουν τη χώρα αμέσως», είπε χαρακτηριστικά.
Ώρα με την ώρα τα δεδομένα μπορεί να αλλάξουν. Όμως, για να υπάρξει μία θετική έκβαση και για να αναχαιτιστούν οι ρωσικές φιλοδοξίες, θα πρέπει οι Η.Π.Α. να επιβάλουν σοβαρές οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία, διασφαλίζοντας πολιτική απομόνωση από τη Δύση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι εταίροι τους θα πρέπει να επικοινωνούν τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά ότι μία επίθεση στην Ουκρανία θα προκαλέσει εξοντωτικές κυρώσεις από τις δυτικές χώρες. Τα επόμενα 24ωρα θα κρίνουν την έκβαση της κατάστασης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Russia’s Possible Invasion of Ukraine, CSIS, Διαθέσιμο εδώ.
- Ukraine crisis: Biden to deploy more US troops to eastern Europe, The Gurdian, Διαθέσιμο εδώ.
