Του Νίκου Μελιτσιώτη,
Στο μαγευτικό ψηφιδωτό που συνθέτει τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, κυρίαρχη θέση κατέχει το κομμάτι της θρησκείας. Η ερμηνεία των καθημερινών φαινομένων και καταστάσεων, ακόμη και η ίδια η δημιουργία του κόσμου, περνούν μέσα από το πυκνό φίλτρο της αρχαίας ελληνικής θρησκείας. Πρόκειται, όπως όλοι γνωρίζουν, για μια πολυθεϊστική θρησκεία, η οποία στους κόλπους της φιλοξενεί πληθώρα θεών, θεοτήτων και άλλων μυθολογικών πλασμάτων, των οποίων η ύπαρξη ερμηνεύει και νοηματοδοτεί τα πάντα στον αρχαίο ελληνικό κόσμο.
Όπως κάθε θρησκεία, έτσι και αυτή διαθέτει ένα αφήγημα, μέσα από το οποίο εξηγείται στους πιστούς η δημιουργία του κόσμου και η γέννηση των θεών. Από τις εκδοχές που έχουν διασωθεί σήμερα, πληρέστερη είναι αυτή του Ησιόδου, ενός βοσκού από τη Βοιωτία, ο οποίος με τη συγγραφή του μνημειώδους ποιήματός του «Θεογονία» περιέγραψε την εκ του μηδενός δημιουργία του κόσμου.
Πριν απ’ όλα υπήρχε το Χάος, ένα κενό χάσμα. Μέσα σε αυτό γεννήθηκαν η Γαία και ο Έρωτας. Από τις δύο αυτές αρχέγονες θεότητες προέκυψαν τα αμέτρητα Βουνά και ο Ουρανός. Η Γαία, όταν συνερεύθηκε με τον γιο της Ουρανό, γέννησε πολλές θεότητες, οι οποίες θα διαδραμάτιζαν κομβικό ρόλο στα προσεχή γεγονότα. Από την ένωσή τους προήλθαν οι Εκατόγχειρες Βριάρεως, Κόττος και Γύγης, οι Κύκλωπες Στερόπης, Βρόντης και Άγης, καθώς επίσης και οι Τιτάνες. Ο αριθμός των Τιτάνων ήταν δώδεκα, 6 άνδρες και 6 γυναίκες: ο Ωκεανός, ο Κόιος, ο Κρείος, ο Υπερίων, ο Ιαπετός, ο Κρόνος, η Θεία, η Ρέα, η Θέμις, η Μνημοσύνη, η Φοίβη και η Τηθύς.
Τα παιδιά, όμως, του Ουρανού τα περίμενε μια δυσάρεστη έκπληξη, καθώς, μόλις γεννιούνταν, φυλακίζονταν στα έγκατα της γης από τον αδίστακτο πατέρα τους. Η στεναχώρια της Γαίας ήταν μεγάλη, κατάφερε όμως να καταστρώσει ένα σχέδιο. Με ένα μεγάλο δρεπάνι και τη συνεργασία της Γαίας, ο μικρότερος από τους γιους της, ο Κρόνος, χτύπησε τον πατέρα του και κατάφερε να τον απομακρύνει δια παντός από τη μητέρα του. Έτσι, ελευθέρωσε τα αδέρφια του και πήρε ως σύζυγό του την αδελφή του, Ρέα.
Από τη συνένωση του Κρόνου με τη Ρέα γεννήθηκαν οι έξι, από τους συνολικά δώδεκα, θεούς που κυβερνούσαν από τον Όλυμπο. Η Ήρα, η Εστία, η Δήμητρα, ο Άδης, ο Ποσειδώνας και ο Δίας. Από αυτούς, μόνο ο Δίας γλίτωσε από τη μανία της εξουσίας του πατέρα του. Ο τελευταίος, έχοντας λάβει χρησμό από τους γονείς του πως θα πέσει από έναν δυνατό γιο, καταβρόχθισε όλα του τα παιδιά, εκτός από τον Δία.
Η Ρέα, θέλοντας να προφυλάξει το τελευταίο της παιδί, ζήτησε βοήθεια από τους γονείς της, οι οποίοι τη συμβούλευσαν να καταφύγει στο όρος Λύκτο της Κρήτης. Εκεί γέννησε με ασφάλεια τον Δία και στον αδημονούντα Κρόνο έδωσε ένα μεγάλο λιθάρι, στα σπάργανα τυλιγμένο, το οποίο αυτός κατάπιε, πιστεύοντας πως είναι ο γιος του.
Έμελλε όμως ο χρησμός να βγει αληθινός. Ο Δίας, έχοντας μεγαλώσει με ασφάλεια στην Κρήτη, υπό την προστασία της Γαίας, είχε φτάσει σε ηλικία που μπορούσε να πάρει εκδίκηση για τα αδέλφια του και να θέσει τέλος στην τυραννία του Κρόνου. Σε πάλη που ακολούθησε της εμφάνισης του Δία, ο τελευταίος ανάγκασε τον πατέρα του να βγάλει από μέσα του τα πέντε παιδιά του. Επίσης, ο Δίας ελευθέρωσε τους Κύκλωπες, οι οποίοι του ανταπέδωσαν την ευεργεσία, οπλίζοντάς τον με την αστραπή, το χαρακτηριστικό του όπλο.
Από τη στιγμή αυτή, ξεκίνησε ένας λυσσαλέος αγώνας μεταξύ των 6 θεών και των Κυκλώπων από τη μία και του Κρόνου και των λοιπών Τιτάνων από την άλλη. Οι πρώτοι οχυρώθηκαν στο όρος Όλυμπος, μελλοντική κατοικία των θεών, και οι δεύτεροι στο όρος Όθρυς στη Θεσσαλία. Ο αγώνας αυτός κράτησε για 10 ολόκληρα χρόνια, συνταράσσοντας τον κόσμο. Παρά το μένος των δύο πλευρών, ο αγώνας παρέμενε αμφίρροπος.
Τότε, ο Δίας συμβουλεύτηκε τη Γαία, προκειμένου να βρει έναν τρόπο να κατατροπώσει τους αντιπάλους του. Αυτή τον προέτρεψε να ελευθερώσει τους Εκατόγχειρες, πλάσματα με εκατό χέρια και πενήντα κεφάλια. Πράγματι, ο Δίας ελευθερώνει τα δυνατά αυτά πλάσματα και τους δίνει δύναμη, ταΐζοντάς τα νέκταρ και αμβροσία. Σύντομα, τα δυνατά τους χέρια εκτοξεύουν τριακόσιες πέτρες οι οποίες, σε συνδυασμό με τον τεράστιο αριθμό των κεραυνών από τον Δία, κάνουν την πλάστιγγα να γείρει υπέρ των θεών.
Ο καταιγισμός των βράχων των Εκατόγχειρων κατακρήμνισαν τους ηττημένους Τιτάνες στα Τάρταρα. Εκεί, ο Δίας τούς έδεσε σε τέτοιο βάθος, όσο απέχει ο Ουρανός από τη Γη. Γύρω από τη φυλακή των Τιτάνων υψώθηκε χάλκινο τείχος, ενώ τρεις στρώσεις νύχτας απλώνονται γύρω από αυτό. Οι ρίζες της γης και της θάλασσας φυτρώνουν πάνω στη φυλακή των Τιτάνων, οι οποίοι φρουρούνται από τους άγρυπνους Εκατόγχειρες. Με τη συντριβή των Τιτάνων, οι θεοί κατέστησαν τον Όλυμπο, σύμβολο της νίκης τους, κατοικία τους. Από εκεί κυβερνούσαν, με τον Δία αρχηγό, ολόκληρο τον κόσμο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- N. Daly (2004), Greek and Roman Mythology from A to Z, Revised edition (2η Εκδ.) (Αναθ. M. Engel), Νέα Υόρκη: Facts on File.
- Hard, Robin (2004), The Routledge Handbook of Greek Mythology, London, New York: Routledge Taylor and Francis Group.
- Κ. Κερένυϊ (2009) Η Μυθολογία των Ελλήνων (13η Έκδ.) (Μτφρ. Δ. Σταθόπουλου), Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας.
