Του Ανδρέα Βλάχου,
Τρόμος. Ίσως το βαθύτερο και μακροβιότερο συναίσθημα που συνοδεύει τον άνθρωπο από την αρχή της ζωής του έως και το τέλος της. Ένα συναίσθημα με πολλές και διαφορετικές διακλαδώσεις, οι οποίες, όμως, έχουν κοινό παρονομαστή τη δραστική μεταβολή της συναισθηματικής κατάστασης του ανθρώπου. Ο τρόμος μπορεί να σχετίζεται με κάτι απτό, πραγματικό, όπως για παράδειγμα φόβος για το αεροπλάνο ή ακόμη φόβος μπροστά στη θέα κάποιου ζώου, άγριου ή μη. Η μία κατηγορία, όμως, που ξεχώριζε και πάντα θα ξεχωρίζει, είναι αυτή που σχετίζεται με τον τρόμο που δημιουργεί το σκοτάδι και κατ’ επέκταση το άγνωστο. Ο τρόμος του αγνώστου αποτελεί τον ισχυρότερο φόβο που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος κι αυτό διότι αν υπάρχει κάτι το οποίο ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν μπορεί να συλλάβει με την ικανότητα της ακοής, της όρασης και της σκέψης, τότε αυτό το «κάτι», ξεπερνάει τα όρια της πραγματικότητας, που γνωρίζει ο άνθρωπος και αναδύεται ως κάτι πάνω από αυτόν.
Όπως είναι φυσικό, μια τέτοια σκέψη ερεθίζει τη φαντασία και ανοίγει δρόμους που ξεπερνούν τα όρια του ορθολογισμού που έχει ορίσει η ανθρώπινη πραγματικότητα. Για αυτό, άλλωστε, μία από τις πιο δημοφιλείς, κερδοφόρες και ίσως αθάνατες θεματικές στα media της διασκέδασης, όπως στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, αποτελεί και η θεματική του horror. Οι ταινίες τρόμου δεσπόζουν στη μεγάλη οθόνη από το 1896, όταν έκανε το κινηματογραφικό ντεμπούτο, το φιλμ του George Melies The House of the Devil, ενώ στις τηλεοράσεις κυριαρχούσε ήδη η θεματική αυτή από 1959 με τη σειρά επεισοδίων μικρού μήκους, ονόματι Twilight Zone. Από ταινίες που σημάδεψαν και ανακατεύθυναν την πορεία του κινηματογράφου, όπως το The Exorcist (1973) και το The Blair Witch Project (1999), έως προγράμματα και μίνι σειρές που στοίχειωσαν τα νοικοκυριά και τις ψυχές των ανθρώπων, όπως το American Horror Story (2011-) ή το The Haunting of Hill House (2018). Στο διάστημα που μεσολάβησε, μέχρι σήμερα, η θεματική αυτή έχει γνωρίσει πολλές διακυμάνσεις όσον αφορά την εισπρακτική επιτυχία, τη δημοτικότητα, αλλά και την ανάγκη για επαναπροσδιορισμό. Ένα πράγμα, όμως, που παραμένει αναλλοίωτο είναι η ανάγκη του κοινού για ένα αίσθημα «κάθαρσης» που θα τους κάνει να ιδρώσουν, να αγχωθούν και στο τέλος να απελευθερωθούν.
Προκαλεί, όμως, η καινούργια σειρά του Netflix και δημιούργημα της Rebecca Sonnenshine, Archive 81, αυτού του είδους τα συναισθήματα στον θεατή ή τον αφήνει με ένα αίσθημα έλλειψης;
Στο Archive 81, ακολουθούμε τον Dan Turner (Mamoudou Athie), έναν αρχειοφύλακα, ο οποίος προσλαμβάνεται από τον επικεφαλής μιας μεγάλης, ύποπτης εταιρίας, Virgil (Martin Donovan), να αποκαταστήσει μια συλλογή από παλιές βίντεο-κασέτες, με στόχο να ανακατασκευάσει το έργο της κινηματογραφίστριας, το έτος 1994. Η κινηματογραφίστρια Melody (Dina Shihabi), μετακόμισε πρόσφατα σε μια πολυκατοικία, η οποία από το πρώτο λεπτό δείχνει πως η κατάσταση και οι σχέσεις μεταξύ των ενοίκων είναι τουλάχιστον ανορθόδοξες. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται εξαρχής μια αίσθηση αβεβαιότητας τόσο στους θεατές όσο και στη Melody, η οποία στο μεγαλύτερο μέρος της σειράς, αποτελεί το κύριο πρόσωπο ταύτισης με το κοινό, καθώς αντιδράει στην όλη κατάσταση γύρω της, ενώ προσπαθεί να βρει απαντήσεις στα ερωτήματα που γεννά η συμπεριφορά των κατοίκων. Η θέση του Dan στη σειρά είναι κυρίως παθητική, καθώς κάθεται πίσω από μια οθόνη και παρακολουθεί τα δρώμενα, όπως τα έχει βιντεοσκοπήσει η Melody. Παρόλα αυτά, όσο ξεδιπλώνεται ο σεναριακός ιστός τόσο πιο επιτακτική θα γίνει η ανάγκη του να μεταμορφωθεί από απλός παρατηρητής, σε υποκινητής της πλοκής.
Δυστυχώς, όμως, αυτή η μεταστροφή συμβαίνει με εξωφρενικά αργούς ρυθμούς, καθώς τα πρώτα επεισόδια είναι, σχεδόν εξολοκλήρου αφιερωμένα στα βίντεο που έχει τραβήξει η κινηματογραφίστρια και, κατ’ επέκταση, στην προσωπική της εμπειρία. Επίσης, ο τόνος και ο ρυθμός της σειράς αποτελούν τροχοπέδη στην αφηγηματική μηχανή, καθώς η έλλειψη μιας πιο ελκυστικής σκηνοθεσίας και οι αδυναμίες στη μουσική επένδυση και τον τομέα των τεχνικών εφέ ξενίζουν τον θεατή, ο οποίος αδιαφορεί για την πλοκή και αρχίζει να παρατηρεί σεναριακές αδυναμίες και κλισέ, γεγονός που καθιστά την εμπειρία του με τη σειρά ιδιαίτερα κουραστική. Η σειρά στην αρχή δημιουργεί την αίσθηση ότι θέλει να πάρει τον χρόνο της με το να χτίζει το μυστήριο και να δημιουργεί τις απαραίτητες προϋποθέσεις, ώστε να «κουμπώσουν» μετέπειτα τα κενά που δημιουργεί στο σενάριο. Προς το τέλος, όμως, το αίσθημα αυτό μετατρέπεται σε ένα αίσθημα βιασύνης, με την πλοκή να τρέχει να καλύψει όσο το δυνατόν περισσότερα θέματα άνοιξε, δίνοντας λιγότερη σημασία στους χαρακτήρες και στο κλείσιμο του ταξιδιού τους μέσα στη σεζόν.
Εν κατακλείδι, το Archive 81 του Netflix είναι άλλη μια σειρά στον κατάλογο του binge watch, η οποία, όμως, δεν μπορεί να προσφέρει ένα βαθύτερο επίπεδο τρόμου, όπως φαίνεται να υπόσχεται αρχικά, ενώ ταυτόχρονα χάνει τον θεατή και καταλήγει να βαδίζει στο ασφαλές μονοπάτι της μετριότητας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Archive 81: Το Μυστήριο της Φωτιάς (2022 – ), imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
