Του Ιωάννη Φίλιου,
Το κλείσιμο της πόρτας του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, ενώ πολλά ρωσικά όπλα είναι στραμμένα σε αυτήν, θα ήταν οδυνηρό λάθος, τιμωρώντας τη χώρα που έχει ήδη υποφέρει λόγω της ρωσικής αναθεωρητικότητας, ενώ ταυτόχρονα θα ανταμείβει τον Ρώσο ηγέτη για την επιθετικότητά του. Φυσικά, είναι πιθανό η Ουκρανία να μην ενταχθεί άμεσα στη συμμαχία, αλλά το να διατηρηθεί ζωντανή η πιθανότητα, σηματοδοτεί ότι το ΝΑΤΟ δεν αναγνωρίζει την αξίωση του Putin για μια σφαίρα επιρροής. Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση Biden πρέπει να ακολουθήσει μια πολύ διαφορετική προσέγγιση: να επαναλάβει την παραδοσιακή πολιτική των ανοιχτών θυρών, επισημαίνοντας ότι μια δημοκρατική Ρωσία θα ήταν ένα δυνητικό μέλος, να κάνει δηλώσεις που αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες της Σουηδίας και της Φινλανδίας, σχετικά με το εάν η πόρτα παραμένει ανοιχτή γι’ αυτές και να επιμείνει ότι η Ρωσία πρέπει να τηρήσει τις υπάρχουσες διεθνείς υποχρεώσεις της, πριν διαπραγματευτεί οποιαδήποτε πρόσθετα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης ή περιορισμούς των συμβατικών δυνάμεων.
Ένα νέο κύμα διεύρυνσης, όπου θα εγκολπώνει και νέα κράτη στη συμμαχία, με γεωγραφική γειτνίαση με τη Ρωσία, όπως η Ουκρανία και η Γεωργία, θα μεταβάλλει άρδην τις ισορροπίες ισχύος ανάμεσα στα αντιμαχόμενα μέλη, αναχαιτίζοντας και αδρανοποιώντας τη μετωπική επιθετικότητα της Ρωσίας. Σε ένα ξέσπασμα 7.000 λέξεων που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο του Κρεμλίνου τον περασμένο Ιούλιο, ο Putin υποστήριξε ότι η Ουκρανία ήταν μέρος της Ρωσίας και όχι πραγματικό έθνος. Ανέφερε δύο φορές το ΝΑΤΟ, αλλά καμία αναφορά δεν είχε οποιαδήποτε σχέση με την πιθανή ένταξη της Ουκρανίας.
Μόνο πιο πρόσφατα Ρώσοι αξιωματούχοι έκαναν μεγάλο θέμα το ενδιαφέρον της Ουκρανίας για ένταξη, σε σημείο να απαιτούν νομικές εγγυήσεις ότι το ΝΑΤΟ θα κλείσει με δύναμη την πόρτα του σε οποιαδήποτε νέα μέλη στη γειτονιά της Ρωσίας. Πιθανώς το θεώρησαν ως άλλη μια σφήνα που θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν για να σπείρουν διαιρέσεις εντός της Ευρώπης, μεταξύ της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών, και, σύμφωνα με πληροφορίες, ακόμη και εντός της ίδιας της κυβέρνησης Biden.
Η Ουκρανία έχει κριτήρια που πρέπει να ικανοποιήσει, προτού προκριθεί για ένταξη, αλλά η συνεισφορά της στις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, ειδικά στο Αφγανιστάν, είναι ευρείας κλίμακας από ορισμένα σημερινά μέλη. Ως θύμα της ρωσικής στρατιωτικής επιθετικότητας, διαθέτει εκτενή εμπειρία μάχης με τις ρωσικές δυνάμεις και τους πληρεξουσίους τους, κάτι που θα μπορούσε να δώσει στο ΝΑΤΟ χρήσιμα διδάγματα.
Η αποτυχία να παραμείνει ανοιχτή η πόρτα του ΝΑΤΟ, απλώς θα ενθαρρύνει τον Putin να εμπλακεί σε περισσότερες αρπαγές εδαφών, με την υπόθεση ότι μπορεί να κατατμήσει τις πιθανότητες των επίδοξων για ένταξη χωρών, δημιουργώντας εδαφικές διαφορές. Το ΝΑΤΟ πρέπει να αποδείξει ότι ο Putin συλλογίζεται εσφαλμένα, επαναβεβαιώνοντας ότι δεν έχει βέτο για την ένταξη στο ΝΑΤΟ και ότι η επιθετικότητα θα σκληρύνει την αποφασιστικότητα της συμμαχίας να τηρήσει τις δεσμεύσεις της και να κάνει πιο πιθανό αυτό ακριβώς που ισχυρίζεται ότι φοβάται.
Εν κατακλείδι, απαιτείται η δημιουργία μιας νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφαλείας που θα αναγνωρίζει τη ρωσική σφαίρα επιρροής στον μετασοβιετικό χώρο και θα προασπίζει την οικουμενικότητα των δυτικών αξιών. Δηλαδή, αντί για την παλινόρθωση της Σοβιετικής Ένωσης, ο στόχος της Μόσχας είναι η επάνοδος αυτού που ο Putin θεωρεί ως ιστορική Ρωσία. Η αύξηση των πιθανοτήτων για ένταξη της Ουκρανίας, καθώς και άλλων χωρών στο ΝΑΤΟ, ίσως αποτελεί μια αναγκαία, αλλά όχι ικανή, συνθήκη για την ανάσχεση της Ρωσίας στο υποσύστημα της Ανατολικής Ευρώπης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Keep NATO’s door open to Ukraine, Foreign Affairs, διαθέσιμο εδώ
