Tης Γεωργίας Αλεξοπούλου,
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος γεννήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 1867 στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας του, Διονύσιος, ήταν στρατιωτικός, ο οποίος, αν και Ζακυνθινός, είχε μετακομίσει στην Αθήνα, καθώς είχε καταταχθεί στο ιππικό. Όταν κατάλαβε πως αδικήθηκε, έφυγε για την Κωνσταντινούπολη και ασχολήθηκε με τον τομέα του εμπορίου. Εκεί, επίσης, γνώρισε τη σύζυγο και μητέρα του Γρηγόριου, Ευθαλία. Η Ευθαλία είχε καταγωγή από το Φανάρι και ήταν αδελφή ενός φίλου του πατέρα του Διονυσίου. Η γνωριμία τους αυτή αποδείχθηκε μοιραία και κατέληξε σε γάμο. Ο Διονύσιος και η Ευθαλία απέκτησαν συνολικά, μαζί με τον Γρηγόριο, έξι παιδιά. Μόλις έναν χρόνο μετά τη γέννηση του Γρηγορίου, αποφάσισαν να επιστρέψουν στη γενέτειρα του Διονυσίου, τη Ζάκυνθο, όπου ο πεζογράφος έζησε έως και το 1883.
Ο Ξενόπουλος μεγάλωσε στη Ζάκυνθο, όπου και ολοκλήρωσε τα καθήκοντά του ως μαθητής. Το 1883 αποφάσισε, μετά από προτροπή του φίλου του, Νικολάου Μοτσενίγου, να ασχοληθεί με τις θετικές επιστήμες, επιλέγοντας να σπουδάσει Φυσικομαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αν και φοιτητής της Φυσικομαθηματικής Σχολής, περνούσε περισσότερο χρόνο παρακολουθώντας τα μαθήματα της Φιλοσοφικής, καθώς έτρεφε μία ιδιαίτερη αγάπη προς τη λογοτεχνία. Η λατρεία του αυτή προς τα βιβλία και τα γράμματα αποτέλεσε την αφορμή να αλλάξει ριζικά τη ζωή του. Ο Γρηγόριος παράτησε τις σπουδές του και από το 1892, οπότε και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα, αφιερώθηκε ολότελα στη συγγραφή, επάγγελμα με το οποίο βιοποριζόταν έως και τον θάνατό του.
Πρωτοεμφανίστηκε στον λογοτεχνικό στίβο το 1885 με το διήγημα Ελληνικού αγώνος το τριακοσιάδραχμον έπαθλον. Από τότε ακολούθησαν συνολικά 80 μυθιστορήματα και πλήθος διηγημάτων. Ο Ξενόπουλος έγραφε δράματα και κωμωδίες κυρίως με θέμα τον έρωτα. Ο έρωτας μεταξύ ατόμων από διαφορετικές τάξεις πρωταγωνιστούσε σε πολλά από τα έργα του. Σε μία παλαιάς κοπής κοινωνία με οπισθοδρομικές, για τα δεδομένα του σήμερα, αντιλήψεις, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που τον κατηγόρησαν ότι χρησιμοποιούσε προκλητικές ερωτικές σκηνές μόνο και μόνο για την απολαβή χρημάτων. Παρόλα αυτά, ήταν και αρκετοί οι άνθρωποι που τον επαινούσαν για τα διηγήματά του, καθώς κατείχε την ικανότητα να κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
Το 1905 δημοσίευσε το μυθιστόρημα Ο Κόκκινος Βράχος, το οποίο μεταπλάστηκε σε θεατρικό έργο με το όνομα Φωτεινή Σάντρη, σηματοδοτώντας την αρχή της ενασχόλησης του διηγηματογράφου με το θέατρο. Το έργο αυτό ανέβηκε το 1908 στον θίασο «Κυβέλη» και ήταν η πρώτη μεγάλη επιτυχία του στο θέατρο. Το 1949 μεταφέρθηκε και στις οθόνες του κινηματογράφου. Πολλά από τα έργα του παρουσιάστηκαν και στο Εθνικό Θέατρο.
Μερικά από τα σπουδαιότερα θεατρικά του είναι Το μυστικό της Κοντέσσας Βαλέραινας (1904), η Στέλλα Βιολάντη (1909) και Φοιτηταί. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, να αναφερθούμε και σε μερικά κορυφαία λογοτεχνικά του αφηγήματα, όπως είναι ο «Ποπολαίρος», οι «Τυχεροί Άτυχοι» κ.ά. Πέραν, όμως, από τον καλλιτεχνικό χώρο, ο Γρηγόριος συνεργάστηκε και με αρκετές εφημερίδες και περιοδικά και στη συνέχεια ίδρυσε το δικό του, τη Νέα Εστία, το οποίο υπάρχει έως και σήμερα. Επίσης, έγραψε αρκετές κριτικές διηγημάτων και ήταν αυτός, ο οποίος ανέδειξε, αλλά και σύστησε στο ελληνικό κοινό, τον κορυφαίο ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη.
Ο Ξενόπουλος είχε τρία παιδιά, μία κόρη από τον πρώτο του γάμο με την Ευφροσύνη Διογενίδη, με την οποία χώρισε ενάμιση χρόνο μετά, και άλλες δύο κόρες, τις οποίες απέκτησε από τον δεύτερο γάμο του με τη Χριστίνα Κανελλοπούλου. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην οικία του στην Αθήνα, η οποία ανατινάχθηκε, μαζί με όλη του την καλλιτεχνική περιουσία. Απεβίωσε στις 14 Ιανουαρίου 1951 σε ηλικία 83 ετών. Προς τιμήν του, η κηδεία του έγινε με δημόσια δαπάνη.
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους Έλληνες λογοτέχνες και θεατρικούς συγγραφείς. Το σπίτι του στη Ζάκυνθο αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά της χώρας μας, καθώς μετατράπηκε σε μουσείο, το οποίο επισκέπτονται εκατοντάδες τουρίστες κάθε χρόνο με την άφιξή τους στο νησί. Όχι μόνο οι ντόπιοι, αλλά και ολόκληρος ο ελληνικός λαός δηλώνει περήφανος για την ανάδειξη του σημαντικού εκείνου ανθρώπου, που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γρηγόριος Ξενόπουλος, Βικιπαίδεια, διαθέσιμο εδώ
- Γρηγόριος Ξενόπουλος, Σαν Σήμερα, διαθέσιμο εδώ
- 71 χρόνια από τον θάνατο του Γρηγόριου Ξενόπουλου, Neolaia.gr, διαθέσιμο εδώ
