Της Ειρήνης Μπούλια,
Το κύμα της ακρίβειας έχει «χτυπήσει» την παγκόσμια κοινότητα ανεξαιρέτως, έχοντας ήδη προκαλέσει χαοτικές αντιδράσεις στην κοινωνία των πολιτών. Όμως, η ήδη εξαιρετικά εξασθενημένη οικονομικά κοινωνία του Καζακστάν, τις πρώτες μέρες του Ιανουαρίου, εξέφρασε εντονότερα και δυναμικότερα τη δυσαρέσκειά της στο πρόσωπο της ακρίβειας, που αποτέλεσε την αφορμή για τη γενικότερη αμφισβήτηση των κυβερνητικών πολιτικών. Ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος αποτελούν μήνες που θα καταγραφούν στην ιστορία του κράτους ως χρονικό διάστημα έντονης πολιτικής αστάθειας και χαμηλής εμπιστοσύνης των πολιτών στην ηγεσία του τόπου.
Ο πρώτος μήνας του έτους πέρασε με διαδηλώσεις, αρχικά ειρηνικές και σε μικρότερες πόλεις, με αφορμή την εκτόξευση των τιμών του πετρελαίου και των λοιπών ορυκτών καυσίμων, καθώς και την άνοδο των τιμών στα είδη πρώτης ανάγκης. Στη συνέχεια, όταν αυτές προχώρησαν στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα και συγκέντρωσαν περισσότερους διαδηλωτές, και εμπλουτίστηκαν με νέα αιτήματα, όπως την παραίτηση της κυβέρνησης και, έχοντας ως νέα συνιστώσα το γενικότερα απογοητευτικό πολιτικό κλίμα της χώρας, μετατράπηκαν σε αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ των αρχών και των πολιτών. Η κοινωνική ανισότητα στο Καζακστάν αποτελεί μια θλιβερή πραγματικότητα, καθώς οι λίγοι πλούσιοι κατέχουν κοντά στο 16% του ΑΕΠ του.
Τον Φεβρουάριο οι διαδηλώσεις, αν και κάπως μικρότερες, συνεχίστηκαν, καθώς πολλά από τα αιτήματα των διαδηλωτών δεν απαντήθηκαν με την απαραίτητη πολιτική τόλμη. Η ενδεχόμενη ηγεσία πολιτικών ιθυνόντων για πληθώρα κοινωνικο-οικονομικών σκανδάλων οδήγησε για άλλη μια φορά τους εργαζόμενους στην πολιτική διαμαρτυρία. Οι κοινωνικο-οικονομικές ανάγκες της μάζας της χώρας είναι τεράστιες, και πλέον συμπεριελάμβαναν νέες θέσεις εργασίας, αυξήσεις μισθών και διαφάνεια στη διοίκηση.
Τα αποτελέσματα των παραπάνω κινητοποιήσεων συνοψίζονται σε εκατοντάδες νεκρούς, τραυματίες και, φυσικά, έλλειψη πολιτικής ευθιξίας και ανάληψης πολιτικής ευθύνης. Βεβαίως, η παραίτηση της κυβέρνησης τον Ιανουάριο δεν άλλαξε και πολλά, καθώς η ίδια αντιμετώπιση εκ μέρους των Αρχών συνεχίστηκε. Η βία που ασκήθηκε στους διαδηλωτές από τα όργανα της τάξης κατακρίθηκε από τις εγχώριες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ δεν έχει ακόμη διασαφηνιστεί ο αριθμός των κρατουμένων και το πόσοι από αυτούς έγιναν αποδέκτες οδυνηρών ανακρίσεων. Εντούτοις, ο Πρωθυπουργός έκανε αναφορά μονάχα για τις 19 ζωές των αστυνομικών που χάθηκαν εν μέσω της κρίσης, μην κάνοντας εκτεταμένη μνεία για τις υπόλοιπες απώλειες της σύγκρουσης και εξοργίζοντας με αυτό τον τρόπο περαιτέρω τους διαδηλωτές.
Φυσικά, ενδιαφέρον εμφανίζει και η αντίδραση των όμορων κρατών στο Καζακστάν, και ειδικότερα της Ρωσίας. Τον Ιανουάριο, οι Ρώσοι προσέγγισαν την κυβέρνηση που αδυνατούσε να χαλιναγωγήσει τα οργισμένα πλήθη, κίνηση που έγινε απολύτως αποδεκτή με ανακούφιση από τον Πρωθυπουργό. Έτσι, κατόπιν κήρυξης έκτακτης ανάγκης του τόπου που έλαβε χώρα η κινητοποίηση, τα ρωσικά στρατεύματα προσήλθαν, προσπαθώντας να επαναφέρουν την ειρήνη, τον νόμο και την τάξη. Η πολιτική ηγεσία του Καζακστάν απέτυχε να αναγνωρίσει πως αυτή η παρέμβαση της Ρωσίας θα «έριχνε κι άλλο λάδι στη φωτιά», καθώς οι ντόπιοι το είδαν περισσότερο ως μια «εισβολή ξένης δύναμης», παρά ως μια καλοπροαίρετη παρέμβαση. Επιπλέον, ως απότοκο αυτού, παρατηρήθηκε ένταση ανάμεσα στις δύο κύριες εθνότητες του κράτους, τους γηγενείς του Καζακστάν και τους Ρώσους.
Μία νέα αρχή για το Καζακστάν ξεκίνησε, καθότι οι πολίτες του δεν δέχονται άλλο εργασία με πενιχρές αποδοχές και μηδενική κοινωνική μέριμνα εκ μέρους της κυβέρνησης. Ενδεχομένως να μην έχει λήξει ακόμη το ζήτημα, αφού, αν και έχει σημάνει μια αφετηρία μεταρρυθμίσεων που αποσκοπούν πρωτίστως σε μερικές αυξήσεις των εισοδημάτων των εξεγερμένων εργατών και δευτερευόντως προς διαχείριση της ακρίβειας, οι ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις απέχουν πολύ, και η υπομονή των διαδηλωτών φθίνει. Σύσσωμη η εργατική τάξη της χώρας ευελπιστεί σε αξιοπρεπή διαβίωση, δίκαιους μισθούς και κρατική μέριμνα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- New Strikes and Protests in Kazakhstan, The Diplomat, διαθέσιμο εδώ
- On the ground in Kazakhstan’s protests: what really happened?, Open Democracy, διαθέσιμο εδώ
- HRW Urges Independent Inquiry Into Deadly Kazakh Protests, Radio Free Europe Radio Liberty, διαθέσιμο εδώ
