Της Γεωργίας Κουμεντάκη,
Πολλές φορές, πιάνουμε τον εαυτό μας να ζωγραφίζει αφηρημένα, και όχι τόσο συγκεκριμένα, πράγματα. Ασύμμετρα σχήματα, γραμμές, καρδιές, αστέρια, λουλούδια, πρόσωπα, ακόμα και ολόκληρα ανθρωπάκια ή σκέτες μουτζούρες. Πολλοί το κάνουν αυτό όταν μιλάνε στο τηλέφωνο, άλλοι πάλι, όταν βαριούνται στο σχολείο σε ένα μάθημα, ζωγραφίζοντας στο βιβλίο τους. Όλοι οι άνθρωποι έχουν γενικά την τάση, όταν βρίσκουν ένα κενό χαρτί μπροστά τους ή ένα κενό μέρος στη σελίδα κάποιου βιβλίου, να ζωγραφίζουν ή, όπως λέγεται στην αγγλική γλώσσα, να κάνουν “doodling”.
Πόσο δελεαστικά ευχάριστο είναι να ζωγραφίζεις άσκοπα ό,τι σου περνά από το μυαλό; Παρόλο που μπορεί να εκλαμβάνεται ως κάτι ασήμαντο, στην πραγματικότητα το “doodling” φανερώνει τον τρόπο σκέψης μας. Όπως τα μικρά παιδιά, που δεν μπορούν να εκφραστούν, ακόμη, τόσο καθαρά, χρησιμοποιούν τις μουτζούρες και τις ακατανόητες ζωγραφιές ως μια δική τους γλώσσα, έτσι και οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι αποτυπώνουν, αφηρημένα, στο χαρτί υποβόσκουσες σκέψεις και συναισθήματα. Από ψυχολογική σκοπιά, το “doodling” φανερώνει πτυχές των σκέψεών μας, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αφουγκραζόμαστε τα πράγματα γύρω μας, κάτι που, ίσως, δεν είχαμε προσέξει ποτέ άλλοτε. Έρευνες, από γραφολόγους, έχουν αποδείξει ότι οι μικρές ζωγραφιές, που κάνουμε τυχαία και αφηρημένα, μπορεί να υποδεικνύουν το άγχος που υπάρχει υποσυνείδητα, άλλοτε, πάλι, ερμηνεύονται ως ένας δημιουργικός τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων μας. Έτσι, τα πολύ απλά σκιτσάκια, που ζωγραφίζουμε και αγνοούμε στην καθημερινότητά μας, φανερώνουν αν λειτουργούμε με βάση τη λογική, αν υπερισχύει το συναίσθημά μας, αν είμαστε φιλόδοξοι, αν αισθανόμαστε στρες και πολλά άλλα.
Είναι, γενικώς, αποδεδειγμένο ότι το “doodling” —κυρίως τα αφηρημένα σκιτσάκια, αλλά ακόμα και τα πιο συγκεκριμένα κάποιες φορές— μπορεί να φανερώσει το στρες που κρύβει κάποιος και να αποτυπώσει στο χαρτί τη νευρικότητά μας. Οι ασήμαντες «μουτζούρες», δηλαδή, αποτελούν μέσο απελευθέρωσης. Από την άλλη πλευρά, επιστήμονες έχουν καταδείξει ότι το “doodling”, κυρίως, κατά τη διαδικασία της μάθησης, συνδράμει στην καλύτερη απορρόφηση των γνώσεων και δε σημαίνει, απαραίτητα, ότι το άτομο δεν είναι προσηλωμένο σε αυτά που ακούει ή ότι δε συμμετέχει. Πιο συγκεκριμένα, για μερικούς ανθρώπους ο εγκέφαλος, προκειμένου να προσλάβει καλύτερα τις πληροφορίες χρειάζεται να χαλαρώσει, και γι’ αυτό το λόγο καταφεύγει στο σκιτσάρισμα. Υπάρχει και η περίπτωση, λόγου χάρη, όταν συνομιλούμε στο τηλέφωνο και ζωγραφίζουμε σε ένα χαρτί, να υποδηλώνεται η «ανία» και η έλλειψη προσοχής προς τα άτομα που μας μιλούν —ενδεχομένως η κούραση που επέρχεται όταν ακούμε τα ίδια ξανά και ξανά. Στατιστικά, τα περισσότερα σχέδια που κάνουμε γίνονται όταν είμαστε αφηρημένοι ή όταν έχουμε άγχος και νευρικότητα, γι’ αυτό και περνούν απαρατήρητα με την έκφραση «είναι απλώς ζωγραφιές, τι θα μπορούσαν να σημαίνουν;».
Όταν σκιτσάρουμε χωρίς να το έχουμε προγραμματίσει, γράφουμε το δικό μας όνομα, ή επίθετο, ή ενδεχομένως κάποιου γνωστού μας, σχηματίζοντας ασύμμετρα σχήματα, απλές γραμμές, ακόμα και μουτζούρες, καρδιές, αστέρια, τρίγωνα, καρδιές με βέλη, μάτια, χείλη, την υπογραφή μας, ακόμη κι ένα νοητό πρόσωπο ή ολόκληρες φιγούρες. Αυτά αποτελούν τα πιο συχνά doodlings. Η ζωγραφιά του δικού μας ονόματος, αλλά και της υπογραφής μας, δείχνει ότι έχουμε υψηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, ειδικά αν ζωγραφίζουμε με κεφαλαία, μεγαλύτερου μήκους, γράμματα κι αν κάνουμε κι άλλα σχέδια γύρω από το όνομά μας. Οι καρδιές, που η πλειονότητα ζωγραφίζει, όπως είναι εύλογο, τις περισσότερες φορές, αποδεικνύουν ότι είτε είμαστε ερωτευμένοι (ειδικά η καρδιά με το βέλος) και γενικότερα ονειροπόλοι είτε ότι μας αρέσει να εξιδανικεύουμε τις καταστάσεις.
Η σχεδίαση γραμμών (κυρίως ευθειών) και τετραγώνων σημαίνει ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο ο οποίος κινείται με βάση τη λογική, είναι ορθολογιστής και, κατά πάσα πιθανότητα, του αρέσει η τάξη και η οργάνωση, αφού ζωγραφίζει καθαρά σχήματα, ευθείες και παράλληλες γραμμές ξεκάθαρα σχηματοποιημένες (και όχι μουτζούρες). Τα λουλούδια είναι και αυτά ένα συνηθισμένο σκίτσο, που σύμφωνα με τους ειδικούς αποδεικνύει ότι το άτομο αγαπά την οικογένειά του, τους φίλους του και, συνήθως, ζωγραφίζεται από κορίτσια.
Η ζωγραφιά των ματιών, των χειλιών και γενικότερα ενός προσώπου φανερώνει τον προσωπικό κόσμο ενός ανθρώπου και τον τρόπο που βλέπει τα πράγματα, ανάλογα με το πώς θα ζωγραφίσει το πρόσωπο, με πιο ωραία χαρακτηριστικά (θετική οπτική) ή πιο αφηρημένα, πιο άσχημα κλπ.
Η ζωγραφιά ενός σπιτιού, που είναι, επίσης, πολύ συχνή (κυρίως από γυναίκες) δείχνει τη σχέση που έχει ο καθένας με την οικογένεια και τι σημαίνει «σπίτι» γι’ αυτόν. Μόνο γραμμές για ένα σπίτι, ίσως, σημαίνει ότι υπάρχει κάποιο θέμα στους οικογενειακούς δεσμούς ή ότι το άτομο δεν ενδιαφέρεται να κάνει οικογένεια. Ωστόσο, ένα πιο σχηματοποιημένο σπίτι με παράθυρα, πόρτες, λουλούδια ή οτιδήποτε άλλο, ως στολίδι, και με περισσότερες λεπτομέρειες δίνει μια πιο ζεστή εικόνα και σημαίνει ότι κάποιος αγαπάει το σπίτι του, αλλά, κυρίως, τους ανθρώπους που βρίσκονται μέσα σε αυτό (αρμονική συνύπαρξη).
Γενικώς, τα αφηρημένα σχέδια ή οι μουτζούρες αποτελούν εκφράσεις του υποσυνείδητου νου μας (όχι μόνο του τι βιώνουμε αλλά και πώς θα θέλαμε να είναι τα πράγματα). Γι’ αυτό, την επόμενη φορά που θα ζωγραφίσεις κάτι, παρατήρησε τη διάθεσή σου, καθώς και την ατμόσφαιρα, που σε περιβάλλει, όση ώρα σκιτσάρεις. Έτσι, θα μπορέσεις να κατανοήσεις πως τελικά ό,τι νιώθουμε ως άνθρωποι βρίσκει δίοδο προς τα έξω και μπορεί να εκφραστεί με διάφορους τρόπους, όπως το “doodling”.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “The meaning of doodles: when a squiggle isn’t just a squiggle”, 99 Designs, διαθέσιμο εδώ
- “Τhe meaning of doodles that we draw without thinking”, Strokesnbeyond, διαθέσιμο εδώ
