Η 13η Φεβρουαρίου στην Ιστορία

Του Τάσου Γρηγοριάδη,

1258: Οι Μόγγολοι εισβάλουν και λεηλατούν τη Βαγδάτη, πρωτεύουσα του Χαλιφάτου των Αββασιδών. Ο σκληροτράχηλος εγγονός του Τζένκινς Χάν, ονόματι Hülegü Khan (ή Hulagu), ξεκίνησε μια εκστρατεία από τις αφιλόξενες στέπες, για την Μέση Ανατολή. Η υπέρλαμπρη Βαγδάτη, αποτελούσε το ιδεατό «λάφυρο», καθώς συγχώνευε μεγάλο πλούτο, ούσα συνάμα κέντρο επιστημών και γνώσης. Αντικριστά των εισβολέων, έστεκε ο Χαλίφης των Αββασιδών, Al-Musta’sim, που δεινοπαθούσε να διασώσει την παρηκμασμένη αυτοκρατορία του. Εντούτοις, είχε προσφάτως εξαγριώσει τους Σιιτικούς πληθυσμούς, όπως και τον Μέγα Βεζίρη του. Ο τελευταίος, λέγεται πως προσκάλεσε τους Μογγόλους να καταλάβουν την πόλη και έπειτα μείωσε τη φρουρά υπεράσπισής της, ως εκδίκηση στον αφέντη του. Επιπρόσθετα, ο Hülegü συνέγραψε επιστολή για τον Χαλίφη, ζητώντας να αφήσει ανοιχτές τις θύρες της πόλης. Φυσικά έλαβε αρνητική απάντηση και ακολούθησε όλεθρος. Αφότου οι Μογγόλοι εξαΰλωσαν τον στρατό του Al-Musta’sim, πραγματοποίησαν μια 13ήμερη πολιορκία. Μετέπειτα, ξεκίνησαν μια αιμοσταγή λεηλασία, με τις εκτιμήσεις να τοποθετούν τα θύματα πάνω από τις 200.000 ανθρώπινες ψυχές. Χαρακτηριστικά, ο μύθος κάνει λόγο, πως ο ποταμός Τίγρης μαύρισε από το μελάνι των πεταγμένων βιβλίων της βιβλιοθήκης της πόλης. Ο Χαλίφης γνώρισε τραγικό τέλος, καθώς δέθηκε μέσα σε ακριβά χαλιά και ποδοπατήθηκε μέχρι θανάτου από ιππείς. Εν κατακλείδι, η επονομαζόμενη «Χρυσή Ισλαμική Εποχή», είχε επισήμως τελειώσει, μαζί με την πτώση της ιστορικής δυναστείας των Αββασιδών, δια χειρός των Μογγολικών ορδών.

1934: Το Σοβιετικό ατμόπλοιο SS Chelyuskin, βυθίζεται προσκρούοντας σε πάγο και συνεπώς εκκινείται μια μακροσκελής αποστολή διάσωσης των επιβατών του. Το δανέζικης προέλευσης σκάφος του 1933, έφερε τιμητικά το όνομα του Ρώσου Αρκτικού θαλασσοπόρου-εξερευνητή του 18^ου αιώνα, Semyon Chelyuskin. Στόχος του ενισχυμένου ατμόπλοιου κατέστη, να προσδιορίσει εάν ένα μη παγοθραυστικό σκάφος, θα μπορούσε να ταξιδεύσει χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες ναυτικές οδούς του Αρκτικού Ωκεανού. Η εκκίνηση για το πολύμηνο ταξίδι, δόθηκε τον Αύγουστο του 1933 στο Μουρμάνσκ, όπου προσήλθαν πάνω από 100 επιβάτες στο πλοίο. Τις «κεφαλές» της αποστολής, αποτέλεσαν ο διακεκριμένος Σοβιετικός επιστήμονας Otto Schmidt, σε συνεργασία με τον καπετάνιο του Chelyuskin, Vladimir Voronin. Προορισμός καθίστατο το μακρινό Βλαδιβοστόκ (άνωθεν της Κορέας), όμως οι συμπαγέστατοι πάγοι αποβήκαν τροχοπέδη, στην ομαλή ολοκλήρωση του ταξιδιού. Το Chelyuskin άρχισε να βυθίζεται τη 13η Φεβρουαρίου του 1934, προτού προσεγγίσει τον Βερίγγειο πορθμό. Το πλήρωμα και οι επιβάτες αναγκάστηκαν να κατασκηνώσουν στον παχύ πλωτό πάγο (μεταξύ αυτών γυναίκες και παιδιά), με την ελπίδα να σωθούν το συντομότερο δυνατό. Παράλληλα, ξεκίνησε μια δαιδαλώδης επιχείρηση διάσωσης προς την απομακρυσμένη τοποθεσία, που θα διαρκούσε δύο ολόκληρους μήνες. Εν καιρώ, οι ταλαιπωρημένοι ναυαγοί μεταφέρθηκαν στη ρωσική ενδοχώρα, πλην ενός νοσούντα που είχε αποβιώσει κατά το ταξίδι. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως, όλοι οι πιλότοι που μετέφεραν τους ναυαγούς, τιτλοφορήθηκαν ως «Ήρωες της Σοβιετικής Ένωσης» για την αυτοθυσία που επέδειξαν.

1984: Αναλαμβάνει τα καθήκοντά του, ο προτελευταίος Γενικός Γραμματέας της ΕΣΣΔ, Κονσταντίν Ουστίνοβιτς Τσερνιένκο. Μετά τον θάνατο του μεταρρυθμιστή προκατόχου, Γιούρι Αντρόπωφ (κυβέρνησε μόλις 15 μήνες), ήγγικεν η ώρα του Σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος να αποφανθεί τον διάδοχό του. Στις διαβουλεύσεις, επικράτησε η πρόταση του σκληροπυρηνικού πυρήνα του κόμματος. Συνεπώς, ο Τσερνιένκο ανελίχθηκε στο ανώτερο αξίωμα της Σοβιετικής Ένωσης. Ο ίδιος, όντας ενεργό μέλος του κόμματος από το 1931, ειδικευόταν στα ζητήματα επικοινωνίας και προπαγάνδας. Σημειώνεται πως, η ειδική σχέση του με τον Λέονιντ Μπρέζνιεφ, συνέβαλε ώστε να εξελιχθεί ραγδαία στις τάξεις του κόμματος. Ο Τσερνιένκο, κατείχε προφίλ παλαιοκομματικού συντηρητικού στελέχους και σαφέστατα προτιμήθηκε από την ανάλογη μερίδα του κόμματος. Κατά τους 13 μήνες της εξουσίας του, έστρεψε ξανά την ΕΣΣΔ προς τις συντηρητικές πολιτικές Μπρέζνιεφ, παρά τις καταφανείς ανάγκες-εκκλήσεις για ευρύτατες μεταρρυθμίσεις. Κατά την προεδρία του, αποφασίστηκε η Σοβιετική Ένωση να μποϊκοτάρει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες. Ουσιαστικά, αποτελούσε ανταπάντηση στην ανάλογη ενέργεια των Η.Π.Α. το 1980, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας. Η εξωτερική πολιτική, σημαδεύτηκε από μια γενικότερη επιδείνωση των σχέσεων Μόσχας-Ουάσιγκτον. Ωστόσο, η φθίνουσα υγεία του Τσερνιένκο, τον ανάγκασε να απουσιάζει από πολλές καθοριστικές κρατικές αποφάσεις. Αναμενόμενα, απεβίωσε τον Μάρτιο του 1985, παραδίδοντας «τα σκήπτρα» του, στον μεταρρυθμιστή Μιχαήλ Γκορμπατσώφ. Καταληκτικά, η πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση, είχε ήδη εκτροχιαστεί και σε λίγα χρόνια (1991) θα αποτελούσε ιστορία.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• How the Mongols Took Over Baghdad in 1258, Thought Co., διαθέσιμο εδώ
• Baghdad Sacked by the Mongols, History Today, διαθέσιμο εδώ
• The Mongol Sack of Baghdad in 1258, The Great Courses Daily, διαθέσιμο εδώ
• SS Chelyuskin, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
• Expedition to Chelyuskin wreck site successfully completed, The Arctic, διαθέσιμο εδώ
• SS Chelyuskin, Wrecksite.eu, διαθέσιμο εδώ
• Chernenko becomes general secretary of Soviet Communist Party, History.com, διαθέσιμο εδώ
• Konstantin Chernenko, Britannica, Konstantin Chernenko, New World Encyclopedia, διαθέσιμο εδώ