Της Αλεξάνδρας Γκασδρόγκα,
«Ο λόγος για τον οποίο τόσο λίγοι από εμάς καταφέρνουμε αυτό που πραγματικά θέλουμε», λέει ο Tony Robbins, «είναι το ότι πολύ δύσκολα συγκεντρώνουμε τη δύναμη μας. Οι περισσότεροι τσαλαβουτούμε δεξιά κι αριστερά χωρίς ποτέ να αποφασίσουμε να τελειοποιήσουμε κάτι συγκεκριμένο». Άρα, θα σκεφτεί κανείς, βρισκόμαστε πάνω σε μια ευθεία που έχει ως τέρμα το επιθυμητό αποτέλεσμα και προσπαθούμε να κινούμαστε έχοντας τα μάτια μας στραμμένα πάντα σε αυτό. Αν όμως ο δρόμος προς την επίτευξη ενός στόχου έχει μόνο μια κατεύθυνση, ποια είναι η αφετηρία του; Η επιθυμία για αυτοβελτίωση ή τροποποίηση της κατάστασης γύρω μου προς το καλύτερο με ωθεί στη δράση και την αλλαγή, αλλά και η ανόρθωση εμποδίων και προβλημάτων στο μονοπάτι της ζωής μας «σπρώχνει» στην προσπάθεια επίλυσής τους. Το ερώτημα που θα μπορούσε να θέσει κανείς είναι το αν και κατά πόσο σε μια μακροδομική θεώρηση της ζωής μας (π.χ. επαγγελματικής, προσωπικής κλπ.) θα αντιστοιχούσε μια μικροδομική οπτική της πορείας μας μας στη μουσική εξάσκηση και πράξη. Σε ασφαλές συμπέρασμα θα καταλήξει μόνο αφού προσέξει ένα προς ένα τα στάδια της εξάσκησης πάνω σε ένα μουσικό έργο.
Όλα ξεκινούν από το ίδιο το μουσικό κείμενο, τον τρόπο δηλαδή αλληλεπίδρασης των διαφόρων μουσικών στοιχείων: από τη διαδοχή των φθόγγων και την άρθρωση έως την ταχύτητα, το ύφος και τον τρόπο ερμηνείας και εκτέλεσης που ανταποκρίνονται στις στιλιστικές απαιτήσεις του συνθέτη και της εκάστοτε εποχής-καλλιτεχνικής «τάσης». Η προσοχή και το ενδιαφέρον του μουσικού διεγείρονται όταν σταθεί μπροστά σε αυτές τις παραμέτρους του μουσικού κειμένου που τον καλούν να ενώσει τα κομμάτια του παζλ. Δεν κάνουμε λόγο για την πυροδότηση ήδη από αυτό το στάδιο ενός ισχυρού κινήτρου που παραμένει άσβεστο καθ΄ όλη τη διάρκεια της μελέτης, αλλά για το άναμμα της πρώτης σπίθας, καθώς το εν λόγω κίνητρο χτίζεται σταδιακά, όπως θα δούμε και στη συνέχεια.
Η πρώτη αυτή σπίθα είναι λοιπόν η περιέργεια· Το πως δηλαδή ο καλλιτέχνης θα ερμηνεύσει τα στοιχεία του μουσικού κειμένου και ποιο δρόμο θα ακολουθήσει προς μια εκτέλεση πιστή στις διάφορες υφολογικές παραμέτρους που θα συμπεριλαμβάνει όμως και την προσωπική του πινελιά. Η περιέργεια αυτή γεννά την ανάγκη για προσανατολισμό και εύρεση συγκεκριμένης κατεύθυνσης προς την οποία εκείνος θα κινηθεί. Το στάδιο αυτό της μελέτης είναι ίσως και το πιο δημιουργικό, καθώς ο καλλιτέχνης πειραματίζεται με διαφορετικούς τρόπους και τεχνικές εκτέλεσης αναλύοντας ταυτόχρονα κάθε λεπτομέρεια του μουσικού κειμένου μέχρι να βρει τον κατάλληλο δρόμο να ακολουθήσει.
Από μια τέτοια αναζήτηση δεν λείπουν φυσικά οι δυσκολίες και τα εμπόδια. Σημεία του μουσικού έργου που απαιτούν ένα υψηλό επίπεδο τεχνικής και ένα ώριμο καλλιτεχνικό προφίλ, ώστε να αποδοθούν άρτια ορθώνονται ως τοίχος μπροστά στο μουσικό. Ο προβληματισμός αυτός δημιουργεί ένα αίσθημα δυσφορίας και αυτομάτως το μυαλό αναζητά τρόπους να βγει από τη δύσκολη θέση περνώντας αυτόν τον τοίχο και να επιστρέψει σε μια συνθήκη όπου αισθάνεται ασφάλεια. Τα ζητήματα που καλείται ο μουσικός να αντιμετωπίσει κατά τη μελέτη ενός έργου θα μπορούσαν να θεωρηθούν και δομικά συστατικά του κινήτρου που αναπτύσσεται κατά τη διαδικασία αυτή, καθώς τον ωθούν να κάνει το επόμενο βήμα με εφόδια την τεχνική και τη μουσικότητά του.
Η υπέρβαση των εμποδίων αυτών οδηγεί στο τελευταίο στάδιο της μουσικής εξάσκησης: τη θέση τους παίρνουν ο αυτοέλεγχος, η εσωτερική επιβράβευση και η αίσθηση ασφάλειας κατά την απόδοση του μουσικού κειμένου. Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα εξασφαλίζουν αφενός μια ροή κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης και αφετέρου τροφοδοτούν το μυαλό του καλλιτέχνη με θετικές σκέψεις και αυτοπεποίθηση.
Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται για κάθε σημείο ενός μουσικού έργου που μπορεί να ερμηνευτεί και να αποδοθεί από τον καλλιτέχνη ποικιλοτρόπως «κεντρίζοντας» το ενδιαφέρον του. Αν αναλογιστούμε ότι το μουσικό κείμενο είναι εκ φύσεως πολυμορφικό και το ρεπερτόριο στο χώρο της μουσικής χαοτικά μεγάλο, εύκολα συμπεραίνουμε ότι η ενασχόληση με την πέμπτη Τέχνη δεν αποτελεί ευθεία γραμμή, αλλά συνδυασμό κύκλων που μπλέκονται μεταξύ τους διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του καλλιτέχνη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Motivation Cycle : Understanding the Process of Goal Directed Behavior, Fundamentals of Psychology, managementnote.com, διαθέσιμο εδώ
- Motivation Emotion : Motivational Cycle, psychestudy.com, διαθέσιμο εδώ
- Nicolai Petrat, Psychologie des Instrumentalunterrichts, Bosse Verlag, Kassel – Bad Langensalza, 4. Auflage 2011
