Της Κάτιας Σπυροπούλου,
Με την Ρωσία να βρίσκεται σε θέση επίθεσης κατά της Ουκρανίας, ο Γάλλος Πρόεδρος, Emmanuel Macron, προσπαθεί να αντιστρέψει, όσο το δυνατόν, την παρούσα στάση της, προκειμένου να κατευνάσει, κυρίως, τα πνεύματα και να δώσει την ευκαιρία στην Ουκρανία να ανασάνει. Πώς θα το κάνει πραγματικότητα, όμως, αυτό; Κατευθύνεται, λοιπόν, προς τα ανατολικά σε επικίνδυνη, κατά τα άλλα, ειρηνευτική αποστολή. Συγχρόνως, «αυτοανακηρύσσεται» ως ο μοναδικός παγκόσμιος ηγέτης που δύναται να συνάψει ειρηνευτική συμφωνία με τον Ρώσο ομόλογό του, Vladimir Putin, σε μια συνάντηση. Άπαξ και πάρει θετική τροπή η κατάσταση, δηλαδή οι υποσχέσεις που δόθηκαν από τη Ρωσία τηρηθούν απαρέγκλιτα, ο Γάλλος Πρόεδρος θα καταστεί ο ήρωας που, μάλιστα, απέτρεψε μια, άκρως, αιματηρή επίθεση στην Ουκρανία.
Πέραν τούτου, θα επανέφερε την Ευρώπη στον χάρτη, ως μία διπλωματική, μεγάλης σπουδαιότητας, ήπειρο. Και όλα αυτά, ακριβώς στην ώρα για τις γαλλικές προεδρικές εκλογές, τον Απρίλιο (οι τρείς γύροι των οποίων θα λάβουν χώρα, από Κυριακή 10 Απριλίου 2022, έως Κυριακή 24 Απριλίου). Στο πλαίσιο αυτό, δεν έλειψαν να δώσουν το παρόν και τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία τις τελευταίες ημέρες προχώρησαν σε εξονυχιστική σύγκριση του νυν και πρώην Προέδρου της γαλλικής Δημοκρατίας, Nicolas Sarközy. Και αυτό γιατί, ο τελευταίος, διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο, ως μεσάζοντας στη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας, το 2008.
Το όραμα του Macron έχει το όνομα «ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία». Με άλλα λόγια, πρόκειται για ένα νέο δόγμα για τη διεθνή πολιτική, καθώς και για την Ευρώπη, το οποίο ξετύλιξε σε μια μακροσκελή συνέντευξη στο περιοδικό Le Grand Continent. Ουσιαστικά, είναι μία πρόσκληση επαναδιατύπωσης μίας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη θέση της Ευρώπης στον κόσμο. Θα λέγαμε αλλιώς, μια συνέχεια της προσπάθειας, που είχε ξεκινήσει το 2003, με την «Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας», του τότε Επιτρόπου Javier Solana, και την «Παγκόσμια Στρατηγική της Ε.Ε.», της Federica Mogherini, του 2016. Το κείμενο του Μacron αποτελεί ένα κάλεσμα να τοποθετήσουν και, συνάμα, να σκεφτούν οι Ευρωπαίοι την Ευρώπη στρατηγικά και εντάσσεται μέσα στο πλαίσιο της συζήτησης για την «κυριαρχία της Ευρώπης». Το προαναφερθέν, έχει ξεκινήσει με αφορμή την πανδημία.
Η πρόταση Μacron φαίνεται να επαναφέρει το παλιό μοντέλο της «ευρωπαϊκής κυριαρχίας», ή αλλιώς το «μονοπώλιο της ισχύος», που είχε παλιότερα προταθεί από τον Jacques Chirac, το οποίο στην πραγματικότητα αντιγράφει το γαλλικό μοντέλο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μεταξύ άλλων, απευθύνει έκκληση για εμβάθυνση των εννοιών της κυριαρχίας και της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης, μία αναγκαιότητα που προκύπτει από τον παγκόσμιο ανταγωνισμό με χώρες όπως η Κίνα και οι Η.Π.Α. Σύμφωνα με τον ειδικό στις διεθνείς σχέσεις Cyrille Bret, η νίκη στις εκλογές δεν επιτυγχάνεται με την εξωτερική πολιτική. Αντίθετα, συνιστά μία υπενθύμιση του ρόλου του Emmanuel Macron, ως πολιτικού διεθνούς κύρους. Ταυτόχρονα, του παρέχει τη δυνατότητα να διαφοροποιείται από το σύνολο των υποψηφίων, ακόμη και πριν εισαχθεί στην εκστρατεία, ώστε να δείξει ότι είναι ικανός να μετασχηματίσει τη Γαλλία σε μία δύναμη διεθνούς εμβέλειας, δίνοντας, συνάμα, το παρόν στη διεθνή σκηνή.
Το πρόβλημα, ωστόσο, εστιάζεται στην νευρικότητα που γεννάται μεταξύ των χωρών, αφού ο Γάλλος Πρόεδρος, ενώ ανέκαθεν το όνομά του συνοδευόταν από συμφιλιωτικές ενέργειες με τη Ρωσία, πλέον, προσπαθεί να έρθει αντιμέτωπος με τον Putin. Ο Macron υπαινίσσεται ήδη ότι οι δυτικές χώρες θα πρέπει να κάνουν συμβιβασμούς με τη Ρωσία. Παρόλα αυτά, δεν υποχρεούνται, σε καμία περίπτωση, να υποκύψουν στον εκφοβισμό της Μόσχας, καθώς μία τέτοια περίπτωση θα διαδραμάτιζε δυσχερή ρόλο στις πρωτεύουσες του ΝΑΤΟ. Οι τελευταίες, υπολογίζουν ότι ο Putin θα υποχωρήσει μόνο ενόψει της επίδειξης δύναμης, όπως και των αυξημένων αποστολών όπλων προς την Ουκρανία, παρόλο που ο τελευταίος άτυπα δεσμεύτηκε πως δεν θα προβεί σε κλιμάκωση της κατάστασης.
Ποια είναι η αντίδραση του Putin; Όντας δεξιοτέχνης στο να εφαρμόζει την τακτική «διαίρει και βασίλευε» με τους δυτικούς ηγέτες, σηματοδοτεί ότι ο Macron είναι κάποιος με τον οποίο μπορεί να συναλλάσσεται, αν και με αυθαίρετους όρους. Γάλλοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι ο Putin είπε στον Macron ότι ήταν «ένας ποιοτικός εταίρος συζητήσεων», με τoν Γάλλο Πρόεδρο να ισχυρίζεται, την περασμένη εβδομάδα, πως ήταν «ο μόνος με τον οποίο μπορεί να έχει τόσο βαθιές συζητήσεις και που νοιαζόταν για τον διάλογο». Ο « δεσμός» αυτός δεν είναι αυθαίρετος, αντίθετα δικαιολογείται στην πράξη, αφού υπάρχουν προφανείς λόγοι για τον ενθουσιασμό του Putin για τον Macron.
Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Journal du Dimanche, πριν φύγει για τη Μόσχα επέμεινε ότι ο απώτερος στόχος του Putin δεν ήταν να κατακτήσει την Ουκρανία, αλλά να αναβαθμίσει τις σχέσεις της με το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Ο Macron δήλωσε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να επιτύχουν μια «νέα ισορροπία», σεβόμενοι τις ανησυχίες της Ρωσίας για την ασφάλεια, αν και ήταν ασαφής σχετικά με το τι σημαίνει κάτι από αυτά. Επιπλέον, ανέφερε, χαρακτηριστικά, πως οι μονομερείς κινήσεις δεν φέρουν αποτέλεσμα, εν αντιθέσει, είναι άκρως απαραίτητη η μη επιδείνωση της κατάστασης. Άξιο, μάλιστα, προς αναφορά συνιστά το γεγονός ότι η πολιτική επιστήμονας και συγγραφέας, Nicole Bacharan, έκανε λόγο για «πολιτισμική ρωσοφιλία» της Γαλλίας.
Δυστυχώς, επικρατεί φόβος στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας, Κίεβο, ότι ο Macron θα παραδοθεί στο έδαφος, όσον αφορά στο πρωτόκολλο του Μινσκ, του 2015 . Η δεύτερη συμφωνία ανακωχής του Μινσκ, η οποία υπεγράφη στις 12 Φεβρουαρίου, ξεκίνησε δυσοίωνα. Έμεινε στην ιστορία ότι η ανακωχή τέθηκε σε ισχύ, τα ουκρανικά στρατεύματα εξαναγκάστηκαν από τους αυτονομιστές αντάρτες να αποσυρθούν από την περικυκλωμένη πόλη του Debaltseve. Είναι, βέβαια, κοινώς συμφωνημένο μεταξύ των παρατηρητών το γεγονός ότι η συμφωνία συνιστά μία, αδιαμφισβήτητη, νίκη της Ρωσίας. Πράγματι, έδωσε στην Ρωσία τα περισσότερα από όσα ζήτησε για τις αποσχισθείσες περιοχές —αυτονομία, ειδικό καθεστώς, και διαβεβαιώσεις ότι οι αυτονομιστές θα προστατευθούν, προτού κιόλας η Ρωσία υποχρεωθεί να παραδώσει τον έλεγχο των συνόρων. Αυτό αντιτίθεται, πλήρως, με την πρώτη συμφωνία, η οποία φαινόταν να ευνοεί την Ουκρανία και την Δύση.
Ταυτόχρονα, η πιθανή περίπτωση να κερδίσει ο Ρώσος Πρόεδρος την υποστήριξη της Δύσης για την προκήρυξη τοπικών εκλογών, όπως και την παραχώρηση κάποιας μορφής «ειδικού καθεστώτος» —ουσιαστικά αυτονομίας— στις μη ελεγχόμενες, από την κυβέρνηση, περιοχές του Donetsk και του Luhansk, ανησυχεί τους Ουκρανούς. Αυτό θα μπορούσε, στη συνέχεια, να δώσει στους Ρώσους πληρεξούσιους ορισμένες εξουσίες ως βέτο για αποφάσεις που ελήφθησαν στο Κίεβο. Η επόμενη κίνηση-ματ του Μacron θα είναι να ζητήσει από τον Putin να αποσύρει τα στρατεύματα από τα ουκρανικά σύνορα και έπειτα να προτείνει να σταματήσουν οι στρατιωτικές δραστηριότητες στη Μαύρη Θάλασσα, τη Λευκορωσία και στις θάλασσες κοντά στη Σκωτία. «Πιστεύουμε ότι σε όλο αυτό, υπάρχουν στοιχεία που ο Putin μπορεί να μετριάσει, ώστε οι σύμμαχοι να το δουν αυτό ως σήμα και ότι υπάρχει αποκλιμάκωση», είπε ένας σύμβουλος των Ηλυσίων, πριν από την επίσκεψή του.
Δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε ακόμα ότι «ο Macron πιστεύει ότι η άμεση, σωματική επαφή μπορεί να συμβάλει θετικά στην καλύτερη κατανόηση μεταξύ των προσώπων με αποτέλεσμα να αγγίξουμε το βάθος των πραγμάτων», δήλωσε ο Pierre Sellal, πρώην πρεσβευτής της Γαλλίας στην Ε.Ε. «Αλλά δεν είναι σίγουρο ότι θα πετύχει τους στόχους του». Ο Macron υποστήριζε, συνεχώς, ότι η Ρωσία είναι μια «βαθιά» ευρωπαϊκή χώρα και ότι συμμερίζεται το όραμα του Putin για μια Ευρώπη που τρέχει από τη Λισαβόνα μέχρι το Βλαδιβοστόκ. Ο Γάλλος ηγέτης έχει, επίσης, προσκολλήσει σταθερά στην άποψη ότι στόχος του Putin δεν είναι η προσπάθειά του να οικοδομήσει μια αυτόνομη υπερδύναμη, ή εκτός των άλλων να στραφεί προς την Κίνα, αλλά ότι η Μόσχα θεμελιωδώς θέλει να ευθυγραμμιστεί με την Ε.Ε.
Τέλος, όπως ανέφερε την Παρασκευή το Elysée, ο Macron, σχεδιάζει να συζητήσει τη «νέα ευρωπαϊκή τάξη ασφαλείας» με τον Putin, η οποία θα επιτρέψει στην Ε.Ε. «να παίξει τον ρόλο της» στη διαχείριση κρίσεων στην ήπειρο και να συνομιλήσει με τη Ρωσία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Μacron heads east on risky peacemaker mission”, Politico eu, διαθέσιμο εδώ
- «Η διαμάχη για την στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης», Geoeurope.org, διαθέσιμο εδώ
