Της Χριστίνας Σονούντα,
Comfort zone, δύο λέξεις που ακούμε αρκετά συχνά, όμως, τι σημαίνουν; Comfort zone (ζώνη άνεσης) είναι μία κατάσταση οικεία, γνωστή και ελεγχόμενη. Το άγχος μας βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, νιώθουμε άνετοι και δυνατοί. Έχουμε ένα σταθερό ασφαλές επίπεδο απόδοσης! Όλα είναι γνώριμα! Επιβιώνουμε!
Κάθε comfort zone διαφέρει, ενώ υπάρχει διαθέσιμη και μια online μέτρηση της ζώνης άνεσης. Σύμφωνα με την ερευνήτρια Brene Brown, οι αβέβαιες συνθήκες επηρεάζουν τις ζώνες αυτές, συρρικνώνοντάς τες. Όσο πιο φοβισμένοι είμαστε, τόσο αυτές μικραίνουν και γίνεται όλο και πιο δύσκολο να τις αποφύγουμε.
Πολλοί αναρωτιούνται γιατί πρέπει να ξεφύγουν από μια τέτοια βολική κατάσταση. Παρόλο που μερικές φορές θεωρούν ότι είναι ευτυχισμένοι και ασφαλείς, δεν έχουν δει τι άλλο υπάρχει έξω από τη ζώνη αυτή, με αποτέλεσμα να μην έχουν μέτρο σύγκρισης. Όταν βγούμε έξω από την comfort zone, μπορούμε να αποκτήσουμε μέτρο σύγκρισης και να δούμε, πιθανότατα, μία άλλη πλευρά της ζωής.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αξίζει να βγαίνουμε από τη σφαίρα άνεσής μας, με προϋποθέσεις. Αρκετοί άνθρωποι διαπιστώνουν πόσα πολλά μπορούν να πετύχουν, νιώθουν πληρότητα, ενθουσιασμό και αυτοπεποίθηση, ενισχύεται έτσι η ψυχική τους υγεία. Όταν κάποιος πετυχαίνει στόχους και βιώνει τέτοια συναισθήματα, ωθείται στο να βγει ακόμα πιο μακριά ή πιο συχνά έξω από την comfort zone, ώστε να πετύχει περισσότερα. Όλα αυτά που πετυχαίνει και κερδίζει κανείς έξω από την ασφαλή ζώνη του, του δίνουν πολύ περισσότερη χαρά από τα μικρά καθημερινά πράγματα εντός αυτής! Φυσικά, δεν είναι εφικτό να ζούμε συνεχώς εκτός αυτής, πάντα υπάρχει η επιστροφή, όπως αναφέρει ο Mihaly Csikszentmihalyi στο βιβλίο του «Ροή – Η Ψυχολογία της Ευτυχίας».
Η επιτυχία ενός επιθυμητού στόχου και η διαδρομή προς αυτόν, στον οποίο οι προκλήσεις και οι δεξιότητες ταυτίζονται, μας οδηγούν στο Flow Channel. Δηλαδή: «Χαμηλές προκλήσεις και δεξιότητες δημιουργούν κατάσταση Ροής, όμως, πολύ σύντομα θα ενταθούν οι προκλήσεις, θα βελτιώσουμε τις δεξιότητες και θα ανέβουμε πιο πάνω στο Flow Channel… Θα νιώσουμε άγχος… αλλά θα έχουμε έναν επιθυμητό στόχο, που μας δίνει θετικά συναισθήματα και αυξάνοντας συνεχώς τους στόχους μας, οδηγούμαστε σε ανακάλυψη και ανάπτυξη». Το άγχος που προκύπτει με την έξοδο από τη ζώνη άνεσής μας είναι το λεγόμενο «δημιουργικό άγχος», αφού πάντα υπάρχει η πιθανότητα να πετύχουμε! Κάθε άτομο που επιθυμεί να διατηρεί έναν υγιή νου, πρέπει να το βιώνει αυτό.
Αν θέλεις να πετύχεις σπουδαία πράγματα, τότε είναι αναγκαίο να προχωρήσεις πέρα από τη comfort zone! Η στασιμότητα δε φέρνει πρόοδο. Αυτή επιτυγχάνεται μόνο όταν προσπαθούμε κάτι διαφορετικό! Η στιγμή που θα αποφασίσεις να κάνεις κάτι σπουδαίο είναι η ίδια στιγμή που ξεφεύγεις από την comfort zone!
Κανένας δεν απολαμβάνει να κάνει διαρκώς το ίδιο πράγμα στο ίδιο επίπεδο. Το ανθρώπινο μυαλό χρειάζεται νέα ερεθίσματα, κάποια στιγμή βαριέται ή αναρωτιέται, και τότε η επιθυμία του να νιώσει ενθουσιασμό οδηγεί στη βελτίωση των δεξιοτήτων του, στην ανακάλυψη νέων ευκαιριών και στην αξιοποίησή τους.
Βγαίνοντας, επομένως, από τη ζώνη άνεσης περνάει από το Flow Channel και επιστρέφει έχοντας διερευνήσει τη ζώνη αυτή. Είναι μια συνεχής διαδικασία που ο καθένας βάζει τα δικά του όρια, ανάλογα με τις δυνάμεις και τους στόχους του.
Στο Flow Channel ο κάθε άνθρωπος έχει πετύχει τη βέλτιστη εμπειρία! Όταν ο στόχος του είναι πολύ επιθυμητός, τότε τίποτε άλλο δεν έχει σημασία, έχει την αίσθηση πληρότητας, είναι δεσμευμένος και απόλυτα συγκεντρωμένος. Έχει την αίσθηση της γαλήνης, ο χρόνος κυλά διαφορετικά. Ενώ, μεγάλη αξία έχει και η διαδρομή, όχι μόνο η επίτευξη του στόχου.
Στις απλές καθημερινές καταστάσεις της ζωής ο άνθρωπος δεν βιώνει τη βέλτιστη εμπειρία, η οδήγηση για παράδειγμα αποτελεί μια κανονική εμπειρία, η κανονική ζωή δεν απαιτεί βύθιση…
Αν δεν ικανοποιείται κανείς με το μέτριο, το ασφαλές, θέλει καλύτερα πράγματα και γνωρίζει βαθιά μέσα του ότι αξίζει ακριβώς αυτό, πρέπει να κάνει το βήμα και να βγει από την comfort zone! Σύμφωνα με τη Brene Brown, ο άνθρωπος πρέπει να κάνει μικρά βήματα! Αν η ζώνη άνεσής του είναι μικρή, δηλαδή τα πράγματα που μπορεί να κάνει μέσα σε αυτή είναι λίγα, θα νιώσει περισσότερο άγχος ή περισσότερη πλήξη και απώλεια ενθουσιασμού για όσα μπορεί η ζωή να του προσφέρει. Για αυτό, ο κάθε άνθρωπος πρέπει να ζει τη ζωή των ονείρων του και να ανανεώνει συνεχώς τη ζώνη ασφαλείας του, διευρύνοντάς τη. Τι σημαίνει, όμως, comfort zone για τον καθένα; Είναι κάτι πολύ προσωπικό, ο καθένας μπορεί να πάρει χαρτί, μολύβι και να γράψει…
Τι σημαίνει comfort zone για σένα; Τι γίνεται όταν είσαι εντός αυτής; Για μερικούς ανθρώπους είναι ρουτίνα, ασφάλεια, λιγότερο άγχος, έλεγχος όσων συμβαίνουν, ηρεμία γνωρίζοντας ακριβώς τι θα γίνει κάθε στιγμή και απουσία φόβου. Τι σημαίνει για σένα να βγεις από τη δική σου comfort zone; Τι γίνεται έξω από τη αυτή; Για μερικούς ανθρώπους σημαίνει έλλειψη αναβλητικότητας, αυτοπεποίθηση, θετικές σκέψεις, νέοι στόχοι, εμπειρίες, γνωριμίες, πνευματική καλλιέργεια, δημιουργική αξιοποίηση του χρόνου, ευγνωμοσύνη, ρίσκο, έλλειψη φόβου αποτυχίας, εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, όνειρα και επιτυχίες.
Η ζώνη άνεσης βρίσκεται σε μικρά καθημερινά πράγματα, όταν δηλαδή καθόμαστε να δούμε τηλεόραση στον καναπέ κάθε μέρα την ίδια ώρα ή/ και για πολύ ώρα χωρίς να φιλτράρουμε τι βλέπουμε… Απλά βλέπουμε μέχρι να πάμε για ύπνο! Βγαίνω από τη comfort zone, ίσως να σημαίνει ότι το απόγευμα θα πάω γυμναστήριο ή θα διαβάσω ένα ωραίο βιβλίο. Ναι, ίσως δούμε και τηλεόραση, θα επιλέξουμε, όμως, συνειδητά την ποσότητα και την ποιότητα της θέασης. Με αυτόν τον τρόπο, συμβάλλουμε ενεργά στην επίτευξη ευεξίας, μέσω της ενίσχυσης της ψυχικής, πνευματικής, ακόμα και σωματικής υγείας μας.
Το να κινούμαστε μέσα στη comfort zone, σημαίνει ότι ίσως μένουμε σε μια δουλειά που δεν μας εμπνέει πια, δεν έχει να μας προσφέρει τίποτε, και ίσως ούτε κι εμείς. Το ίδιο ισχύει και για τις διαπροσωπικές μας σχέσεις… Έξω από τη σφαίρα άνεσής μας ίσως είναι η αλλαγή καριέρας, η συνειδητή επιλογή του χωρισμού από τον σύντροφό μας ή η διακοπή της συναναστροφής με τοξικούς ανθρώπους! Όταν αποφασίσουμε να αλλάξουμε δουλειά, επενδύουμε στην προσωπική μας ανάπτυξη, θέτουμε νέους στόχους, διαβάζουμε, ενημερωνόμαστε, εκπαιδευόμαστε, χτίζουμε μια νέα καριέρα… δεν φοβόμαστε το ρίσκο, επενδύουμε στον εαυτό μας και εμπιστευόμαστε τις δυνάμεις μας!
Πολλές φορές μένουμε από συνήθεια σε μια ερωτική σχέση ή είμαστε εξαρτημένοι. Παρόλο που δεν μας καλύπτει, φοβόμαστε να χωρίσουμε για να μην μείνουμε μόνοι μας, χάνοντας ενδεχομένως ευκαιρίες να δημιουργήσουμε μελλοντικά μία σχέση που θα μας καλύπτει περισσότερο. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι με το που χωρίσουμε θα βρούμε κατευθείαν «αντικαταστάτη». Σημαντικό είναι να περάσουμε λίγο χρόνο μόνοι μας, να αναλογιστούμε τα λάθη μας, να μην φοβόμαστε τη μοναχικότητα και να περνάμε καλά, να είμαστε λειτουργικοί και δημιουργικοί, γιατί μόνο έτσι θα είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι και θα κρίνουμε σωστά ποιον θέλουμε δίπλα μας. Το ίδιο ισχύει και για τις φιλικές σχέσεις.
Το κομμάτι της οικογένειας είναι λίγο διαφορετικό. Μπορεί να μην επιλέγουμε εμείς ποια είναι η οικογένειά μας, ωστόσο αν έχουμε στο οικογενειακό μας περιβάλλον τοξικούς ανθρώπους που επιδρούν αρνητικά στην ψυχολογία μας, έχουμε την δυνατότητα να ορίσουμε εμείς την επαφή που θα έχουμε ή να διακόψουμε κάθε επαφή.
Εδώ θα σημειώσω κάτι πολύ σημαντικό. Δεν είναι όλα άσπρο ή μαύρο! Κάποιοι άνθρωποι επιθυμούν να μείνουν στην comfort zone, αισθάνονται καλά, έχουν δοκιμάσει να βγουν έξω και δεν τους εκφράζει! Έξω από τη ζώνη άνεσης η αδρεναλίνη ανεβαίνει, εμφανίζεται το άγχος και κατά συνέπεια υπάρχει φόβος… Θα πετύχω; Θα φτάσω τον στόχο μου; Θα αντέξω; Μόνο όταν καταφέρει ένα άτομο να βλέπει τα θετικά και να επενδύει πάνω σε αυτά θα νιώσει την επιθυμία για αλλαγή. Γι’ αυτό η θετική ψυχολογία είναι σημαντική, ενώ πολλές φορές η παραμονή στη comfort zone, σημαίνει παραδοχή ότι δεν αξίζει η ενέργεια για μια θετική αλλαγή στη ζωή σου, δεν θα δεις την καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου, δεν θα βιώσεις την κατάσταση ροής… Μήπως ήρθε η στιγμή να σκεφτείς μικρές «αποδράσεις» έξω από την comfort zone που θα σε βοηθήσουν να βρεις τον εαυτό σου, να ανακαλύψεις τις δυνατότητές σου, να δεις τα όνειρά σου να πραγματοποιούνται, να εκπληρώσεις τους στόχους σου… να ζήσεις και όχι απλά να επιβιώσεις; Εσύ αποφασίζεις!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Brown, M. (2008). Comfort zone: Model or metaphor? Australian Journal of Outdoor Education 12(1), 3-12. Διαθέσιμο εδώ
- White A., (2008). From Comfort Zone to Performance Management, White & MacLean Publishing. Διαθέσιμο εδώ
