Του Ιάσονα Λαδέα,
Στο πλαίσιο διαχείρισης των θεμάτων της εξωτερικής πολιτικής, η ελληνική κυβέρνηση στρέφει το ενδιαφέρον της στην πολιτική διαμάχη ανάμεσα στη Ρωσία και τη γείτονα χώρα, Ουκρανία. Το τελευταίο χρονικό διάστημα, η ένταση ανάμεσα στις δύο πλευρές κορυφώθηκε, δίνοντας νέες διαστάσεις στις διμερείς τους σχέσεις, με έντονη στρατιωτική παρουσία στα σύνορα των δύο χωρών. Η διένεξη αυτή απασχολεί ιδιαίτερα την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, δημιουργώντας έναν νέο «πονοκέφαλο» στο διοικητικό τραπέζι της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, επισκέφθηκε τις πόλεις Σαρτανά και Μαριούπολη στην Ουκρανία σε μία προσπάθεια ανάδειξης της έμπρακτης ελληνικής στήριξης στην ελληνική κοινότητα των περιοχών αυτών. Πιο συγκεκριμένα, ο πρόλογος της επίσκεψης του Έλληνα ΥΠΕΞ γράφεται στο μνημείο πεσόντων ομογενών του Σαρτανά, οι οποίοι είχαν χάσει τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των αιματηρών συγκρούσεων του 2014, ανάμεσα στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις και τους Ρώσους αυτονομιστές, ένα «νεοσύστατο κράτος» που απέκτησε πλήρη ανεξαρτησία από την Ουκρανία την ίδια χρονιά, και στους οποίους αποδόθηκε και η ευθύνη για τον απολογισμό των θανόντων. Ο Νίκος Δένδιας κατέθεσε στεφάνι στο σημείο ως ύψιστο φόρο τιμής στις ελληνικές ψυχές που χάθηκαν την τραγική εκείνη περίοδο, ενώ στη συνέχεια παρευρέθη, μεταξύ άλλων, στο Δημαρχείο της πόλης και στο Πολιτιστικό Κέντρο της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συλλόγων Ουκρανίας (ΟΕΣΟ).
Η ένταση ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία αποτελεί μία καθημερινή ευρωπαϊκή είδηση. Ο εκρηκτικός χαρακτήρας, που διέπει τις διμερείς σχέσεις τους, πυροδοτείται από την κατάσταση στα ουκρανικά σύνορα και τις μετακινήσεις στρατευμάτων. Η ακραία πολιτική αντιπαράθεση των δύο χωρών ξεκινά από το φθινόπωρο του 2013, όταν ο τότε Ουκρανός Πρόεδρος, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, με γνωστά φιλορωσικά αισθήματα, δεν προχώρησε τις διαπραγματεύσεις με σκοπό την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. Πλήθος εξαγριωμένων ανθρώπων πλημμύρισαν τους δρόμους στο Κίεβο, ενώ, παράλληλα, σημειώθηκαν συμπλοκές χρονικής διάρκειας πολλών μηνών, με το αίμα δεκάδων νεκρών, πολιτών, αλλά και οργάνων του κράτους, να χρωματίζει την ακυβέρνητη και χαοτική Ουκρανία. Η εθνική κρίση μετατοπίστηκε στην Κριμαία, όπου η Ρωσία, μετά από δημοψήφισμα, προσάρτησε τη χερσόνησο της Κριμαίας, ενώ ομάδες φιλορώσων αυτονομιστών αναδύονταν στην Ουκρανία.
Το Κρεμλίνο παραμένει αδιάλλακτο, διατηρώντας την ίδια αυστηρή πολιτική απέναντι στη γείτονα χώρα μέχρι και τη σημερινή ημέρα. Η Ρωσική Ομοσπονδία εξακολουθεί να θεωρεί την Ουκρανία αναπόσπαστο τμήμα της τόσο ιστορικά όσο και γεωπολιτικά. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσδοκά τον επεκτατισμό και φαίνεται να οραματίζεται την αναβίωση της Σοβιετικής Ένωσης. Παράλληλα, η έντονη παρουσία ρωσικής στρατιωτικής δύναμης στα σύνορα προθερμαίνει μία ενδεχόμενη ρωσική εισβολή. Ωστόσο, ένα τέτοιο σενάριο δε θα άφηνε αδιάφορο τον υπόλοιπο ευρωπαϊκό κόσμο, καθώς μία τέτοια επιλογή του Ρώσου Προέδρου θα συνοδευόταν από σοβαρές κυρώσεις από τη Δύση και το ΝΑΤΟ.
Καθίσταται φανερό πως μία ενδεχόμενη πολεμική σύρραξη ανάμεσα στις δύο χώρες θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία σημαντικών επιπτώσεων στην ευρωπαϊκή κοινότητα, καταρρίπτοντας με αυτόν τον τρόπο την άποψη πως το πρόβλημα είναι καθαρά διμερές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δε μπορεί να μείνει με σταυρωμένα τα χέρια απέναντι σε μία τέτοια απειλή, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος και το εύρος των επεισοδίων που έλαβαν χώρα πριν από μία οκταετία. Ήδη πραγματοποιούνται συζητήσεις για την επιβολή πιο αυστηρών κυρώσεων στη Ρωσία, με τους Υπουργούς Εξωτερικών της Ε.Ε. να καλούν κράτη που δείχνουν μία πιο διστακτική στάση, με ενδεικτικά παραδείγματα την Ιταλία, τη Γερμανία, αλλά και τη Φινλανδία, να ξεκαθαρίσουν τη θέση τους.
Η ανησυχία των περισσότερων χωρών έγκειται κυρίως στο γεγονός πως η Ρωσία αποτελεί σημαντικό οικονομικό πυλώνα που προσφέρει πολλά στην Ευρώπη και ενδεχόμενες κυρώσεις ίσως προκαλέσουν δυσαρέσκεια στη ρωσική πλευρά. Για παράδειγμα, η Ρωσία αποτελεί τον κύριο προμηθευτή της Γηραιάς Ηπείρου τόσο σε πετρέλαιο όσο και φυσικό αέριο. Οι προβλέψεις για τις συνέπειες που θα προκύψουν από τη διακοπή προμήθειας των δύο αυτών αγαθών θεωρούνται καταστροφικές. Η Ευρώπη έχει πολλά να χάσει και αυτό το γνωρίζει ο Ρώσος Πρόεδρος, ο οποίος θα χρησιμοποιήσει τη δύναμη της χώρας του ως μοχλό πίεσης. Η Ευρώπη, λοιπόν, θα κληθεί να διαχειριστεί και να επουλώσει σε σύντομο χρονικό διάστημα πληγές, οι οποίες θα διακινδυνεύσουν την εύρυθμη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Προτού επιστρέψουμε στην περίπτωση της Ελλάδας και τη σημασία της επίσκεψης Δένδια, αξίζει να κάνουμε μία νύξη στη στάση των Η.Π.Α. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν μία πολύ δυναμική στρατηγική παρουσία στη σκακιέρα των κρατών, καθώς διαθέτουν τη δυνατότητα ανάπτυξης μεγάλης στρατιωτικής δύναμη στην Ανατολική Ευρώπη, σε περίπτωση εισβολής της Τουρκίας, ενώ δεν αποκλείεται και να αποκλείσουν τη Ρωσία από τον στρατιωτικό εξοπλισμό.
Ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας δηλώνει με την παρουσία του πως η ελληνική πλευρά βρίσκεται δίπλα στην ελληνική ομογένεια ιδιαίτερα στις κρίσιμες αυτές στιγμές, οι οποίες παραπέμπουν σε κλίμα πολέμου. Οι Έλληνες Ομογενείς της Μαριούπολης θα βρεθούν σε πολύ δύσκολη θέση σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης στα ρωσοουκρανικά σύνορα, με την Ελλάδα να ζητά από την ουκρανική κυβέρνηση την προστασία του ελληνικού πληθυσμού. Ο Νίκος Δένδιας, με εντολή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, διατύπωσε τη θέση της Ελλάδας, η οποία υποστηρίζει την εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, σύμφωνα με τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου. Αυτό, όμως, δε σημαίνει πως δεν έγινε αναφορά στη σχέση της Ουκρανίας με την Άγκυρα, καθώς η τουρκική πλευρά συνεχίζει τις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και η Ελλάδα εδώ και αρκετά χρόνια αποτελεί πιστό σύμμαχο της Ουκρανίας στην προσπάθεια προστασίας της εδαφικής της ακεραιότητας.
Κάνοντας, λοιπόν, μία σύνοψη των δεδομένων της παρούσας κατάστασης, καθίσταται σαφές πως η έντονη παρουσία του ρωσικού στρατού και η γενικότερη προκλητική συμπεριφορά ενδέχεται να αποτελέσει τον προάγγελο ενός θερμού επεισοδίου. Μία σύρραξη ανάμεσα στις γείτονες χώρες θα λειτουργήσει ως ανάχωμα στη συνοχή και την ειρηνική συνύπαρξη των κρατών μελών της Ευρώπης. Η ελληνική κυβέρνηση, από την πλευρά της, στηρίζει την ελληνική ομογένεια που βρίσκεται στα σύνορα μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, ενώ, παράλληλα, κινείται στο πλαίσιο τήρησης των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου και του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, υποστηρίζοντας με αυτόν τον τρόπο την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Στην Ουκρανία εκτάκτως ο Νίκος Δένδιας-«Είμαι εδώ κατ’ εντολήν Μητσοτάκη, θα είμαστε δίπλα στους ομογενείς μας», iefimerida.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ουκρανική κρίση: Τι διακυβεύεται για τη Ρωσία και τη Δύση, tovima.gr, διαθέσιμο εδώ
