Της Παναγιώτας Λούπα,
Ο φεμινισμός ως πολιτικός όρος ήταν μία δημιουργία του 20ού αιώνα και εισήχθη στην καθημερινή γλώσσα μόνο από τη δεκαετία του 1960. Έπειτα, η λέξη φεμινιστής πρωτοχρησιμοποιήθηκε τον 19ο αιώνα ως ιατρικός όρος για να σχολιάσει είτε τη «γυναικοποίηση» των ανδρών, είτε την «αρρενωποίηση» των γυναικών. Στη σύγχρονη εποχή, ο φεμινισμός σχετίζεται με το κίνημα των γυναικών και τον αγώνα για τη διαμόρφωση του κοινωνικού ρόλου αυτού του φύλου. Ο αγώνας αυτός βασίζεται στην πεποίθηση ότι οι γυναίκες είναι μη προνομιούχες, λόγω του φύλου τους και το γεγονός αυτό πρέπει να καταργηθεί. Έτσι, χαρακτηρίστηκε από ποικίλες απόψεις και μέχρι σήμερα έχει κατορθώσει να πετύχει πολλά σχετικά με τους στόχους τους, όπως είναι η κατοχύρωση του δικαιώματος ψήφου των γυναικών, ισότητα στην εκπαίδευση, η αύξηση των γυναικών σε ανώτερες θέσεις εργασίας, το γεγονός ότι η άμβλωση δεν τίθεται κατά του νόμου, την παύση της τομής και την παύση ορισμένων άλλων εξευτελιστικών ενεργειών εις βάρος των γυναικών.
Τον 19ο αιώνα, λοιπόν, αναπτύχθηκε ένα οργανωμένο γυναικείο κίνημα. Το πρώτο κείμενο που παρουσιάζεται στον σύγχρονο φεμινισμό είναι η διεκδίκηση των δικαιωμάτων των γυναικών που γράφτηκε από τη Mary Wollstonecraft με βάση το περιεχόμενο της Γαλλικής Επανάστασης. Από τα μέσα του 19ου αιώνα, οι βασικοί σκοποί του κινήματος είναι η επανάσταση για το γυναικείο δικαίωμα του εκλέγειν, το οποίο ενέπνευσε όλους τους πολίτες της εποχής. Αυτήν την περίοδο και με βάση αυτούς τους στόχους που αναφέρθηκαν, μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε ως το πρώτο κύμα του φεμινισμού, το οποίο πηγάζει από την τη διεκδίκηση των γυναικών να απολαμβάνουν τα νομικά και πολιτικά δικαιώματα που μέχρι τότε μόνο το προνομιούχο φύλο απολάμβανε. Έτσι, το δικαίωμα της ψήφου ήταν τα θεμέλια αυτού του αγώνα, επειδή οι γυναίκες πίστευαν πως η επιτυχία αυτού του στόχου θα έφερνε επόμενες επιτυχίες, δηλαδή την εξάλειψη άλλων μορφών διακρίσεων.
Πράγματι, το γυναικείο κίνημα ενισχύθηκε, ιδιαίτερα σε κράτη όπου η πολιτική Δημοκρατία είχε αυξανόμενη πρόοδο. Oι γυναίκες ζητούσαν την απόκτηση βασικών δικαιωμάτων, δικαιώματα τα οποία την ίδια χρονική περίοδο οι σύζυγοι και οι υιοί τους απολάμβαναν. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής η εμφάνιση του πρώτου φεμινιστικού κινήματος πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1840. Αυτό το κίνημα άντλησε την έμπνευσή του από την επανάσταση για το τέλος της δουλείας. Το συνέδριο του Seneca Falls του 1848 σηματοδότησε τη δημιουργία του αμερικανικού κινήματος. Υιοθέτησε μία διακήρυξη συναισθημάτων γραμμένη από την Elizabeth Candy Stanton, η οποία βασίστηκε στις αρχές της διακήρυξης της ανεξαρτησίας και απαιτούσε το δικαίωμα ψήφου για τις γυναίκες. Η Εθνική Ένωση για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών, υπό την ηγεσία της Stanton και της Susan B. Anthony, συστάθηκε το 1869 και το 1890 συγχωνεύτηκε με την Αμερικανική Ένωση για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών.
Ο φεμινισμός, στην πρώτη φάση του κινήματος, έληξε με την απόκτηση του δικαιώματος ψήφου των γυναικών, που θεσπίστηκε για πρώτη φορά στη Νέα Ζηλανδία του 1893. Έπειτα, το Αμερικανικό Σύνταγμα ακολούθησε την πολιτική της χώρας του Ειρηνικού Ωκεανού και παραχώρησε την ψήφο στις γυναίκες της Αμερικής το 1920. Το δικαίωμα ψήφου επεκτάθηκε στις γυναίκες του Ηνωμένου Βασιλείου το 1918, αλλά δεν έφερε τα ίδια θετικά αποτελέσματα, καθώς οι βρετανίδες δεν πέτυχαν ίσα δικαιώματα ψήφου με τους άντρες μέχρι την επόμενη δεκαετία. Μεγάλος ήταν ο αριθμός των γυναικών που είχαν την εντύπωση πως αποκτώντας ένα τέτοιο δικαίωμα θα επιτύγχαναν και την ολοκληρωτική τους ανεξαρτησία στην κοινωνία.
Ωστόσο, φάνηκε τελικά ότι το δικαίωμα ψήφου δεν μπόρεσε ούτε να φέρει ουσιαστικές αλλαγές στην κοινωνία, αλλά ούτε εξ ολοκλήρου και στην πολιτική. Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε μέχρι τη δεκαετία του 1960 και χρειάστηκε το κίνημα να αναδιαμορφωθεί με την εμφάνιση του δεύτερου κύματος του φεμινισμού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Heywood, Andrew (2007), Πολιτικές Ιδεολογίες, Θεσσαλονίκη: Εκδ. Επίκεντρο
- Συλλογικό Έργο (2013), Η παγκοσμιοποίηση της διεθνούς πολιτικής, Θεσσαλονίκη: Εκδ. Επίκεντρο
