Της Κωνσταντίνας Οικονόμου,
Σύμφωνα με πρόσφατη αναφορά των επιτροπών δικαιοσύνης σε Αγγλία, Ουαλία και Σκοτία, οι οδηγοί, δεν θα πρέπει να θεωρούνται, υπό νομική άποψη, υπεύθυνοι για την οδική ασφάλεια, όταν γίνεται αναφορά στο φάσμα των αυτόνομων αυτοκινήτων.
Σε αυτού του είδους τα οχήματα, ο οδηγός θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί, ως «υπεύθυνος χρήστης», με πολύ διαφορετικές νομικές υποχρεώσεις και ευθύνες.
Φυσικά, όταν αναφερόμαστε στα αυτόματα αυτοκίνητα, γίνεται λόγος για τα οχήματα, που διοχετεύονται κάθε χρόνο με ταχύτερους ρυθμούς και ποσότητα, στην αγορά, τα οποία διαθέτουν σύστημα ημιαυτοματοποιημένης ή πλήρως αυτόματης πλοήγησης. Με τη βοήθεια αυτού, αναλαμβάνουν να πραγματοποιήσουν λειτουργίες, όπως το φρενάρισμα, το στρίψιμο του τιμονιού και η διόρθωση της πορείας του αυτοκινήτου, χωρίς να είναι απαραίτητη η ενεργή συμμετοχή του οδηγού.
Σύμφωνα με τη συγκεντρωτική έκθεση των ειδικών, στο κομμάτι της νομολογίας, εάν οτιδήποτε πάει λάθος, η εταιρία κατασκευής του συστήματος του εν λόγω οχήματος, θα πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνη και όχι ο ίδιος ο οδηγός.
Ακόμη, ένα νέο πρωτόκολλο θα πρέπει να δημιουργηθεί, το οποίο θα συγκεντρώνει και θα εξετάζει τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να πληροί ένα όχημα, προκειμένου να καταταχθεί στην κατηγορία των αυτο-οδηγούμενων. Σύμφωνα με την ίδια λογική, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων οφείλουν να προσδιορίζουν, με εξαιρετική σαφήνεια, εάν ένα όχημα αποτελεί αυτό-οδηγούμενο ή διαθέτει, απλώς, δυνατότητα υποβοήθησης της οδήγησης, καθώς και τις διαφορές μεταξύ τους.
Οι επιτροπές υποστηρίζουν ότι δεν θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα μετακύλισης μεταξύ των δύο λειτουργιών, προκειμένου τα νομικά όρια μεταξύ των δύο κατηγοριών να καθίστανται ξεκάθαρα, χωρίς περιθώρια σύγχυσης.
Όταν στις ίδιες επιτροπές ζητήθηκε, σε παρόμοια έρευνα το 2018, να προτείνουν ορισμένες συστάσεις για το επικείμενο νομικό πλαίσιο της χρήσης των αυτόνομων οχημάτων σε δημόσιους δρόμους, το τελικό αποτέλεσμα παρουσιάστηκε ως εξής:
Ο υπεύθυνος χρήστης (οδηγός), δεν θα πρέπει να είναι δυνατόν να κατηγορηθεί για αδικήματα που απορρέουν, άμεσα, από την ίδια την οδήγηση, όπως η επικίνδυνη οδηγική συμπεριφορά, η υπερβολική ταχύτητα, η παραβίαση του κόκκινου φαναριού κ.ά., ωστόσο, θα παραμένει υπεύθυνος για την ανανέωση της ασφάλειας του αυτοκινήτου και τη χρήση ζώνης ασφαλείας από όλους τους επιβάτες του οχήματος.
Ακόμη, πρότειναν, υποθετικά, να επιτραπεί η αυτόματη οδήγηση, ορισμένων, οχημάτων, χωρίς ο οδηγός να βρίσκεται στην θέση του, καθώς ένας πιστοποιημένος διαχειριστής θα επιβλέπει την διαδρομή. Τα δεδομένα από τις κάμερες του οχήματος θα πρέπει να είναι διαθέσιμα στην δικαιοσύνη, σε περίπτωση σύγκρουσης, προκείμενου να κατανοηθεί, ευκολότερα, σε ποιον έγκειται η ευθύνη και σε τι βαθμό. Ταυτόχρονα, αυστηρές ποινικές κυρώσεις θα επιβάλλονται στους κατασκευαστές των οχημάτων, εφόσον αποτυγχάνουν να αποκαλύψουν πως λειτουργεί το εκάστοτε σύστημα.
Το Υπουργείο μεταφορών δήλωσε ότι θα λάβει υπόψιν, σε μεγάλο βαθμό, τις εισηγήσεις των ειδικών
Ο Matthew Avery, υπεύθυνος της ερευνητικής στρατηγικής της Thatcham Research, που συμμετέχει στις διαβουλεύσεις, δήλωσε ότι «Επικροτούμε τις συστάσεις που θέλουν τους κατασκευαστές να χρησιμοποιούν ξεκάθαρη ορολογία, κατά την προώθηση των συστημάτων τους, προκειμένου να αποφύγουν οι καταναλωτές να θεωρήσουν ότι το όχημά τους είναι πλήρως αυτόματο, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι».
Τον προηγούμενο, μόλις, χρόνο, το Υπουργείο μεταφορών έδωσε το πράσινο φως στα αυτοματοποιημένα συστήματα που διατηρούν σταθερή την λωρίδα πορείας του οχήματος (ΑLKS), ο πρώτος τύπος “hands-free” οδήγησης που νομιμοποιείται στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι οδηγοί, κατά την διάρκεια χρήσης του ALKS, δεν υποχρεούνται να ελέγχουν τον δρόμο ή να κρατούν τα χέρια τους πάνω στο τιμόνι, ωστόσο, θα πρέπει να παραμένουν σε εγρήγορση και να μπορούν να αντιδράσουν μέσα σε 10 δευτερόλεπτα, εφόσον τους ζητηθεί από το σύστημα.
Η εταιρεία Tesla, ένας από τους κολοσσούς κατασκευής αυτοματοποιημένων αυτοκινήτων, αντιμετωπίζει μπαράζ ερωτήσεων, αναφορικά με την προώθηση του συστήματος αυτόματου πιλότου που έχει σχεδιάσει. Το σύστημα της Tesla ομοιάζει με το ALKS και θεωρείται δευτέρου βαθμού, σε μία κλίμακα έως το 5, που αναγνωρίζει το επίπεδο αυτοματοποίησης του οχήματος.
Την προηγούμενη εβδομάδα, εισαγγελείς στην Καλιφόρνια, κατέθεσαν δύο κατηγορίες για ανθρωποκτονία εξ αμελείας με όχημα, κατά ενός οδηγού Tesla, που παραβιάζοντας ένα φανάρι, καθώς χρησιμοποιούσε τον αυτόματο πιλότο, χτύπησε ένα άλλο όχημα, σκοτώνοντας δύο ανθρώπους. Είναι η πρώτη φορά που κάποιος κατηγορείται για ανθρωποκτονία εξ αμελείας, κατά την χρήση ημιαυτόματου συστήματος οδήγησης.
H καθιέρωση ενός κοινού νομικού πλαισίου, σε συνεργασία με τους κατασκευαστές αυτοκινήτων, που θα συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση των αυτοματοποιημένων λειτουργειών των οχημάτων, κρίνεται αναγκαία. Είναι όμως, σε μεγάλο βαθμό, στο χέρι και την κρίση του εκάστοτε χειριστή-οδηγού να αξιοποιήσει, με σύνεση, τα συστήματα αυτά και να λαμβάνει εφικτές και ασφαλείς αποφάσεις, στο πλαίσιο της οδηγικής συμπεριφοράς, καθώς η ενσωμάτωση των οχημάτων αυτών στην ευρύτερη κυκλοφορία βρίσκεται, ακόμη, σε εξέλιξη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Major legal changes needed for driverless car era, διαθέσιμο εδώ
- Tesla Model 3: Paris’ largest taxi firm suspends cars after fatal crash, διαθέσιμο εδώ
