Της Μαρίας Κελεπούρη,
Ο σκοπός του παρόντος βιβλίου δεν είναι να καταγράψει μόνο 100 διάσημες συνταγές του Πόντου. Η Σόφη Ουργαντζίδου στο Ρίζα μ’, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αρμός, τηρεί αυτό που υπόσχεται ο τίτλος του βιβλίου της. Ξεκινά ένα ταξίδι στην ιστορία, στην παράδοση, στις γεύσεις. Ένα ταξίδι στις μνήμες και στις ρίζες. Κι όχι μόνο των Ποντίων, καθώς ξεφυλλίζοντάς το, συνειδητοποιεί κανείς τις ομοιότητες που έχουν οι κουζίνες κάθε ελληνικής περιοχής μεταξύ τους.
Η Σόφη Ουργαντζίδου γνωρίζει καλά τη μαγειρική τέχνη, ενώ έχει εξειδικευτεί στην παραδοσιακή ελληνική και ποντιακή κουζίνα. Μάλιστα, έχει συμμετάσχει σε διαγωνισμούς γαστρονομίας κερδίζοντας διακρίσεις, ενώ έχει διατελέσει καθηγήτρια και τομεάρχης σε ιδιωτικό ΙΕΚ στη Θεσσαλονίκη. Η οικειότητά της με τη μαγειρική καλλιεργήθηκε τόσο χάρη στην ποντιακή της καταγωγή όσο και στο περιβάλλον που μεγάλωσε. Έτσι, μυήθηκε από μικρή ηλικία στον κόσμο της γαστρονομίας, τον οποίο γνώρισε καλύτερα μέσα από τις σπουδές της. Η αγάπη της δεν περιορίζεται μόνο στις διατροφικές επιλογές του Πόντου, αλλά στην παραδοσιακή κουζίνα εν γένει, και αποτυπώνεται εμφανώς στο εν λόγω βιβλίο.
Η συγγραφέας, πέρα από το πλήθος των συνταγών που ενσωματώνει στο βιβλίο της, μοιράζεται εξίσου πληροφορίες για τα προϊόντα που οι άνθρωποι καλλιεργούσαν στον Πόντο, χάρη στο κλίμα της περιοχής αλλά και στα μέσα που διέθεταν, ώστε να τα καταστήσουν εδώδιμα. Το γεγονός πως η Τραπεζούντα υπήρξε κέντρο εμπορίου ευνόησε τη γνωριμία των κατοίκων με ποικιλίες μπαχαρικών, τα οποία προμηθεύονταν για να αξιοποιήσουν στην παραγωγή του φαγητού. Παράλληλα, παρατίθενται στοιχεία που αφορούν όχι μόνο τη θρεπτική αξία κάθε τροφής, αλλά και τις επιρροές που δέχτηκε η ποντιακή κουζίνα από γειτονικές περιοχές ή ακόμη και από την ίδια τη θρησκεία, με αποτέλεσμα τη δημιουργία νηστίσιμων συνταγών. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει την επικοινωνία μεταξύ των διατροφικών επιλογών κάθε περιοχής, οι οποίες και εμπλουτίζονταν.
Έτσι, το βιβλίο αυτό αποδεικνύει πως δεν απευθύνεται μόνο στους γνώστες της ποντιακής κουζίνας, αλλά επιθυμεί να ταξιδέψει σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Η Σόφη Ουργαντζίδου χρησιμοποιεί ως έρεισμα την παράδοση, την οποία μεταλλάσσει, εξελίσσει ή ανανεώνει με στοιχεία που φέρνουν τα πιάτα στο σήμερα. Αυτές οι 100 συνταγές ανταποκρίνονται με τις καινοτομίες και τις φρέσκες και δημιουργικές προσθήκες τους στον σύγχρονο γαστρονομικό κώδικα, προσφέροντας πληθώρα γεύσεων για κάθε γούστο και ταυτόχρονα συνεχίζοντας την ιστορία κάθε πιάτου.
Ένα κεφάλαιο για κάθε κατηγορία τροφής του Πόντου, που δίνει στον αναγνώστη την ευκαιρία να γνωρίσει καλύτερα την ποντιακή κουζίνα, μέσα από τις συνταγές των φαγητών της. Παράλληλα, η Σόφη Ουργαντζίδου εξηγεί ορισμένες ονομασίες φαγητών που ίσως δεν είναι τόσο διαδεδομένες και γνωστές στο ευρύ κοινό, ενώ παρουσιάζει εύκολους τρόπους παρασκευής των συνταγών στο σπίτι.
Η ποντιακή διατροφική κουλτούρα δεν είναι γνωστή μόνο για τη γευστική απόλαυση που προσφέρει. Συμβάλλει στη μακροζωία, κυρίως χάρη σε δύο χαρακτηριστικά της. Τα όξινα γαλακτοκομικά και τα προψημένα φύλλα και ζυμαρικά που την αντιπροσωπεύουν, τη διαφοροποιούν από τις άλλες κουζίνες. Η ιδιαίτερη γεύση που αποκτούν χάρη στις διαδικασίες παρασκευής τους δεν καθιστούν απαραίτητη την προσθήκη λιπαρών στοιχείων, που είναι βλαβερά για τον οργανισμό. Αντιθέτως, έρευνες έχουν αποδείξει πως η ποιοτική πρώτη ύλη της ποντιακής διατροφής διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.
Πρόκειται για ένα εγχειρίδιο που εισάγει τον αναγνώστη τόσο στην ιστορία όσο και στα μυστικά της ποντιακής κουζίνας. Ένα βιβλίο φτιαγμένο με μεράκι που καταφέρνει με την αισθητική του –και φυσικά την καλλιτεχνική επιμέλεια και τις φωτογραφίες της Νένας Συμεωνίδου— να μεταφέρει αρώματα, χρώματα και αισθήσεις. Η δωρική φιγούρα του εξωφύλλου και δημιουργός του βιβλίου κατάφερε να μεταδώσει μια πανδαισία γεύσεων, εμπνέοντας τον κάθε αναγνώστη —και εν δυνάμει μάγειρα— με την αγάπη για τη δουλειά και τον τόπο της.
