Tης Άννας Τσεκάνι,
Με την πάροδο των χρόνων και την εξέλιξη της ψυχολογίας και της ψυχανάλυσης, όλο και περισσότεροι τομείς της ζωής του σημερινού ανθρώπου και όλο και περισσότερα θέματα φαίνεται πως όχι μόνο επεξηγούν την αιτία και την φύση ζητημάτων που τον ταλανίζουν, αλλά παράλληλα βοηθούν μετέπειτα να επέλθει και η λύτρωση της θεραπείας. Το οιδιπόδειο σύμπλεγμα ίσως να είναι ένα από αυτά τα ζητήματα.
Το οιδιπόδειο σύμπλεγμα αποτελεί ένα ζήτημα υψίστης σημασίας, στο οποίο, ωστόσο, δεν δίνεται συχνά η οαπαιτούμενη σημασία και προσοχή. Το οιδιπόδειο σύμπλεγμα αποτελεί θεμέλιο λίθο στην οργάνωση του ψυχισμού του ατόμου, ενώ παράλληλα συμβάλει στη δημιουργία του υπερεγώ και στη σύνθεση της ταυτότητας του ατόμου. Ο παράγοντας της οικογένειας και του οικογενειακού περιβάλλοντος μπορεί να αποτελέσουν εκούσια ή μη πηγή πολλών χονδροειδών σφαλμάτων. Το σύμπλεγμα αυτό συνήθως εμφανίζεται στην παιδική ηλικία ενός ατόμου, ωστόσο, χωρίς σωστή καθοδήγηση μπορεί να «παραταθεί» και να επηρεάσει, ίσως και να καθορίσει, την ζωής ενός ατόμου μέχρι και την ώριμη ηλικία.
Το οιδιπόδειο σύμπλεγμα αποτελεί μια κλασική ιστορία, η οποία πήρε το όνομα της από τον μύθο του Οιδίποδα. Σε κάθε μορφή του συμπλέγματος, το αγόρι παρουσιάζει μια έλξη για την μητέρα του, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζει τον πατέρα του ως απειλή για τον ίδιο. Παρουσιάζει μια ζηλόφθονη, επιθετική και κτητική, πολλές φορές, συμπεριφορά, κατά την οποία αντιλαμβάνεται την πατρική φιγούρα ως απειλή και ως εμπόδιο στη μεταξύ του σχέση με τη μητέρα. Άλλοτε λοιπόν, η συμπεριφορά αυτή μπορεί να πάρει τη μορφή ζήλειας, και άλλοτε μπορεί να πάρει τη μορφή μιμητισμού του προτύπου του πατέρα. Επομένως, τα δύο κυρίαρχα μοτίβα τα οποία κυριαρχούν είναι: από τη μια η σχέση με τον πατέρα, η οποία είναι μια ατέρμονη μάχη ανταγωνισμού, ενώ από την άλλη η σχέση με την μητέρα μετασχηματίζεται σε μια σχέση έλξης και προστασίας προς το μητρικό πρόσωπο.
Την ίδια στιγμή, η έλξη του Οιδιπόδειου μπορεί να παρατηρηθεί και από την πλευρά της κόρης προς τον πατέρα. Στην περίπτωση αυτή, η κόρη οδηγείται σε μια ατέρμονη μάχη ανταγωνισμού. Έτσι, ακολουθεί ένα επιθετικό μοτίβο συμπεριφοράς προς τη μητέρα της, ενώ παράλληλα προσκολλάται στον πατέρα της με τον οποίο έχει ένα ισχυρό δέσιμο, και με βάση τα δικά του χαρακτηριστικά και γνωρίσματα, πατά και καθοδηγεί και τις μελλοντικές της σχέσεις.
Παρατηρώντας λοιπόν και τα δύο μοτίβα, μπορεί να δει κανείς την σοβαρότητα του Οιδιπόδειου συμπλέγματος, το οποίο μπορεί να καταλήξει να πλάσει ολόκληρη τη σχέση των παιδιών με τους γονείς τους, ενώ παράλληλα μπορεί να διαμορφώσει σε έναν ικανοποιητικό βαθμό και την εξέλιξη των μετέπειτα φιλικών και ερωτικών δεσμών των ατόμων. Μέσα από το σύμπλεγμα αυτό αποδεικνύεται περίτρανα για άλλη μια φορά και η σπουδαιότητα και η ισχύς του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος των νέων στη διαμόρφωση και στην εξέλιξη του χαρακτήρα τους, σε συνδυασμό με τους κινδύνους που ελλοχεύουν από μια πιθανή παραμέληση ενός μελλοντικού προβλήματος που θα ξεσπάσει ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας.
Η οικογένεια, ως ο πρώτος κύκλος επιρροής και η πρώτη μικρογραφία «κοινωνίας» των ατόμων, αποτελεί ίσως τον πιο καθοριστικό παράγοντα διαμόρφωσης και ολοκλήρωσης των ανθρώπων. Ωστόσο, ένας λάθος χειρισμός ή μια λάθος εκτίμηση της κατάστασης μπορεί να βλάψει ανεπανόρθωτα τα άτομα δημιουργώντας τους τραύματα, τα οποία, όχι μόνο είναι δύσκολο να επιλυθούν μετέπειτα στη ζωή τους, αλλά πολλές φορές είναι δύσκολο ακόμα και να τα εντοπίσουν, αφού συνήθως τα άτομα ακολουθούν μοτίβα συμπεριφοράς, μη γνωρίζοντας την προέλευση τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Οιδιπόδειο και Ταυτίσεις, psychoanalysis.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οιδιπόδειο σύμπλεγμα, symptoms.gr, διαθέσιμο εδώ
