Του Τάσου Γρηγοριάδη,
1451: Ο Σουλτάνος Μεχμέτ ο Β’ (ο Πορθητής) κληρονομεί τον θρόνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Γεννηθείς στην Ανδριανούπολη το 1432, σε ηλικία μόλις 12 ετών ανέλαβε για πρώτη φορά το Σουλτανικό αξίωμα (Αύγουστος 1444). Ο πατέρας του, Μουράτ Β’, καταβεβλημένος από πολλαπλές συγκρούσεις και απώλειες αγαπημένων προσώπων, αποφάσισε να αποσυρθεί. Ωστόσο, οι αντίπαλοι των Οθωμανών, (Ούγγροι, Βενετοί, Βυζαντινοί) κατάφεραν να εκμεταλλευτούν το νεαρό της ηλικίας του νέου Σουλτάνου. Αφότου είχαν προκύψει ποικίλα ζητήματα, ο τότε Μέγας Βεζίρης, Çandarlı Halil, έπεισε τον προκάτοχο Μουράτ Β’, να επιστρέψει στον θρόνο (Μάϊος 1946). Στη συνέχεια, ο Μεχμέτ επέστρεψε στις υψηλές σπουδές του, μέχρι τον θάνατο του πατέρα του και την τελική του άνοδο στο Σουλτανικό αξίωμα την 3η Φεβρουαρίου του 1451. Όντας ο μόνος κυρίαρχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εκκίνησε το φιλόδοξο όραμά του για την κατάκτηση της Πόλης των πόλεων, της μυθικής Κωνσταντινούπολης. Λέγεται ότι ο Μεχμέτ, εμπνεύστηκε πνευματικά για το δαιδαλώδες εγχείρημα από προγενέστερους Άραβες λογίους, όπως ο φημισμένος ιστορικός Ibn Khaldun, αλλά και ένα θρησκευτικό ρητό (“Hadith”). Σημειώνεται πως το προαναφερθέν “Hadith”, που έχει αποδοθεί στον Προφήτη Μωάμεθ, προφήτευε πως η Κωνσταντινούπολη θα καταλαμβανόταν από έναν Μουσουλμανικό στρατό. Καταληκτικά, πεπεισμένος στις δυνατότητές του, ο Μωάμεθ θα κατάφερνε 2 χρόνια μετα να ολοκληρώσει τον στόχο του και να καταστήσει τους Οθωμανούς, έναν ισχυρότατο παράγοντα στα Βαλκάνια και την Μικρά Ασία.
1509: Λαμβάνει χώρα η ναυμαχία του Diu στα ανοιχτά της Ινδίας, ως μέρος της ευρύτερης διαμάχης των Πορτογάλων με το παρηκμασμένο “Μαμελουκικό Χαλιφάτο” της Αιγύπτου. Αφορμή για ένοπλη σύρραξη αποτέλεσε η επιθετικότητα των Πορτογάλων, προς το Σουλτανάτο του Gujarat, που ήλεγχε σημαντικές εμπορικές οδούς (μπαχαρικών-μεταξιού κ.λπ.). Ο απειλούμενος Σουλτάνος του Gujarat, αποφάσισε να συμμαχήσει με άλλους τοπικούς ηγέτες, όπως και τους εμπορικούς του εταίρους, τους Μαμελούκους. Ακολούθησαν Πορτογαλικές κατακτήσεις, που πλέον σφετερίζονταν το εμπορικό μονοπώλιο των Βενετών στην Ανατολή. Τον Μάρτιο του 1508, οι Μαμελούκοι κατάφεραν να πλήξουν τον Πορτογαλικό στόλο στο Chaul, με τους ηττημένους να επιζητούν «ρεβάνς». Η πόλη-νήσος Diu, αποτελούσε αναπόσπαστο κρίκο της εμπορικής αλυσίδας του Αραβικού Κόλπου και συγκέντρωσε το ενδιαφέρον των Πορτογάλων. Συνεπώς, παρέταξαν ισχυρή δύναμη 80 πλοίων για να την καταλάβουν. Απέναντί τους βρέθηκαν μόλις 12 ευμεγέθη σκάφη και άλλα 238 μικρότερα, του συνασπισμού Ινδών ηγεμόνων-Μαμελούκων-Οθωμανών, με τη θεωρητική υποστήριξη των Βενετών. Οι αμυνόμενοι, αντιλαμβανόμενοι το τεχνολογικό τους υστέρημα, αποφάσισαν να αγκυροβολήσουν στο λιμάνι της πόλης, που διέθετε οχυρό στελεχωμένο με πυροβολικό. Εντούτοις, η εμβέλεια βολής των πορτογαλικών πλοίων (βαρύτατος βομβαρδισμός), όπως και το επαγγελματικό πλήρωμά τους (στις μάχες σώμα με σώμα στο λιμάνι), απέβησαν καθοριστικά. Σταδιακά, το Diu πέρασε πλήρως στα χέρια των αποικιοκρατών, ενώ συνεχίστηκε η σφοδρή αντιπαλότητα Πορτογάλων-Οθωμανών, που τερματίστηκε το 1547 με τους πρώτους να επικρατούν.
1966: Το Σοβιετικό “Lunik 9”, γίνεται το πρώτο διαστημόπλοιο που καταφέρνει να προσγειωθεί σε ουράνιο σώμα. Οι δύο υπερδυνάμεις του Ψυχρού Πολέμου, είχαν επιδοθεί σε έναν πυρετώδη “Διαστημικό Αγώνα”. Έπαθλο καθίσταται η κατάκτηση Ήπιας Ισχύος, γοήτρου και υποτιθέμενης πολιτιστικής και τεχνολογικής υπεροχής έναντι του αντίπαλου δέοντος. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60, οι Σοβιετικοί οδηγούσαν την διαστημική κούρσα, με τις εκτοξεύσεις των διαστημοπλοίων της σειράς “Lunik” (“Σελήνη”). Λόγου χάρη, το “Lunik 3”, το 1959, κατάφερε να περιστραφεί (εντός τροχιάς) και να απαθανατίσει τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Μερικά χρόνια μετα, την τελευταία μέρα του Ιανουαρίου του 1966, εκτοξεύθηκε από το κοσμοδρόμιο Baikonur, το μη επανδρωμένο “Lunik 9” με προορισμό και πάλι τη Σελήνη. Την 3η Φεβρουαρίου και αφότου αναπήδησε μερικές φορές, το σκάφος κατάφερε να προσγειωθεί στον επονομαζόμενο «Ωκεανό των Καταιγίδων». Έπειτα, η κάψουλα άνοιξε, μοιάζοντας με ανθισμένο ανθό και παρέταξε τέσσερις κεραίες για την αναμετάδοση εικόνων. Το διαστημόπλοιο επιτέλεσε την αποστολή του — συλλέγοντας πολλές και διάφορες φωτογραφίες — για 3 ημέρες, όταν και ξέμεινε πλήρως από μπαταρία. Μετέπειτα, ακολούθησε η αντίστοιχη αμερικανική απάντηση με το σκάφος “Surveyor 1” (Μάϊος 1966) και αργότερα το πρόγραμμα “Apollo”. Εν κατακλείδι, το “Lunik 9”, υπήρξε πρωτοπόρο για παρόμοιες μελλοντικές αποστολές (“Soft landing missions”), ενώ βοήθησε τη διεθνή επιστημονική κοινότητα να κατανοήσει καλύτερα τη μορφή, φύση και υπόσταση της σεληνιακής επιφάνειας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Mehmed II, World History Encyclopedia, διαθέσιμο εδώ
- Mehmed II – Ottoman Sultan, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Mehmed the Conqueror, Encyclopedia.com, διαθέσιμο εδώ
- Battle of Diu (1509), Military Wiki – Fandom, διαθέσιμο εδώ
- Portuguese Campaigns against Diu (1509–1547), Weapons and Warfare, διαθέσιμο εδώ
- Lunik 9 soft-lands on lunar surface, History.com, διαθέσιμο εδώ
- Luna 9: 1st Soft Landing on the Moon, Space.com, διαθέσιμο εδώ
- Luna 9, NASA, διαθέσιμο εδώ
