Του Βασίλη Βασιλάκη,
Ο Dr. Ferdinand Porsche ήταν Αυστριακός σχεδιαστής αυτοκινήτων και μηχανικός, που μεσουράνησε στη βιομηχανία αυτοκινήτων έως τα μέσα του 20ου αιώνα. Είναι ο δημιουργός του θρυλικού Σκαραβαίου της VW, που δημιουργήθηκε κατά παραγγελία της κυβέρνησης της Ναζιστικής Γερμανίας και ιδρυτής της ομώνυμης εταιρίας παραγωγής πολυτελών σπορ αυτοκινήτων.
Γεννήθηκε στο Μaffersdorf της Βόρειας Βοημίας, περιοχή της σημερινής Τσεχίας, που άνηκε στην τότε Αυστρο-Ουγγαρία. Γονείς του είναι η Άννα Έρλιχ και ο Άντον Πόρσε, που κατείχε ένα μηχανουργείο. Από μικρός ο Ferdinand έδειξε την κλίση του προς τα ηλεκτρολογικά και τα αυτοκίνητα. Πριν κλείσει τα 18 άρχισε να φοιτά στο “Imperial Polytechnical College” του Ράιχενμπεργκ τα απογεύματα, ενώ τα πρωινά βοηθούσε τον πατέρα του. Στην ηλικία των 18 μετακόμισε στη Βιέννη, όπου άρχισε να εργάζεται στην “Béla Egger & Co.”, που ασχολούταν με ηλεκτρολογικά. Στα 5 χρόνια που εργαζόταν εκεί, όποτε είχε διαθέσιμο χρόνο, παρακολουθούσε διαλέξεις στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης, «τρυπώνοντας» στα μαθήματα, αφού δεν ήταν φοιτητής του Πανεπιστημίου. Παρότι δεν έλαβε ποτέ ανώτερη μόρφωση στα χαρτιά, ο Porsche είχε την μαεστρία να σχεδιάσει τον πρώτο κινητήρα πλήμνης τροχού.
Το 1897, ο Porsche άρχισε να εργάζεται στο εργοστάσιο “Jakob Lohner & Company”. Ο Jakob Lohner είχε ξεκινήσει την κατασκευή αυτοκινήτων το 1896, υπό την καθοδήγηση του Ludwig Lohner, στο παραδουνάβιο προάστιο Floridsdorf. Το πρώτο τους σχέδιο ήταν το όχημα Egger-Lohner (αναφέρεται επίσης ως C.2 Phaeton). Το σχέδιο παρουσιάστηκε στις 26 Ιουνίου 1898, ενώ ο Porsche είχε χαράξει τον κωδικό “P1”, που συμβολίζει το Porsche One, αφού ήταν το πρώτο αυτοκίνητο που κυκλοφόρησε, στο οποίο ο Ferdinand «είχε βάλει το χεράκι του» σε αρκετά σημαντικά μέρη του. Το μοντέλο παρέπεμπε σε άμαξα που κινούνταν από δύο ηλεκτρικούς κινητήρες στις πλήμνες των μπροστινών τροχών, που τροφοδοτούνταν από μπαταρίες μολύβδου–οξέος, ενώ έπιανε τα 79 χιλιόμετρα την ώρα και ζύγιζε 2.977 λίβρες. Αυτή η κατασκευή συστήματος κίνησης μετατράπηκε εύκολα σε τετρακίνηση, τοποθετώντας δύο ακόμη ηλεκτρικούς κινητήρες στους πίσω τροχούς. Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, το αυτοκίνητο παρουσιάστηκε στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού. Το 1901, παρουσιάζει το “Lohner-Porsche Mixte Hybrid”, στο οποίο, αντί για την χρήση μπαταρίας, κατασκευάστηκε κινητήρας εσωτερικής καύσης, που προμηθεύτηκε από την γερμανική εταιρία Daimler. Πρόκειται για το πρώτο υβριδικό αυτοκίνητο, αφού κάποια μέρη λειτουργούν με πετρέλαιο και άλλα με μπαταρία. Μέχρι το 1906 πουλήθηκαν 300 μοντέλα “Lohner–Porsche”, είτε ως δίτροχα και φορτηγά είτε ως λεωφορεία ή πυροσβεστικά.
Ένα χρόνο αργότερα προσλαμβάνεται από την Daimler, πρόδρομο της Μercedes, ως επικεφαλής στο σχεδιαστικό τμήμα της εταιρίας. Τα αυτοκίνητα που θα σχεδιάσει θα κυριαρχήσουν στα πρωταθλήματα Ράλι της εποχής και συγκεκριμένα το 1924 θα κερδίσει 43 από τους 53 αγώνες, με κορυφαία τη “Mercedes-Benz SSK”. Το 1926, θα μετακινηθεί στα εργοστάσια της εταιρίας στην Στουτγκάρδη, ως τεχνικός διευθυντής. Εκεί, μετά από διαφωνία με τους ιθύνοντες, ως αντίδραση στην άρνησή τους να υποστηρίξουν την ιδέα του για ένα οικονομικό αυτοκίνητο με μαζική παραγωγή για το ευρύ κοινό, ο Πόρσε θα αποχωρήσει.
Το Δεκέμβριο του 1930, ο Πόρσε δημιούργησε τη δική του εταιρεία στη Στουτγκάρδη. Ονομαζόταν “Porsche Konstruktionsburo fur Motoren-Fahrzeug-Luftfahrzeug und Wasserfahrzeugbau” (Γραφείο Κατασκευών Πόρσε για Οχήματα Ξηράς, Αέρα και Νερού), προσλαμβάνοντας παλιούς του συναδέλφους. Από εκεί ο Πόρσε άρχισε να σχεδιάζει το οικονομικό αυτοκίνητο που είχε στο νου του. Η ιδέα του άρεσε στον Χίτλερ, που είχε όραμα να αποκτήσει ο κάθε Γερμανός σε βάθος χρόνου το δικό του αυτοκίνητο ή τρακτέρ. Το αυτοκίνητο που προέκυψε ήταν ο Σκαραβαίος, που πήρε το όνομα “Volkswagen” (αυτοκίνητο του λαού). Από αυτό πήρε και το όνομά της η γνωστή αυτοκινητοβιομηχανία.
Επιπλέον, λόγω της στενής του σχέσης με τον ηγέτη της ναζιστικής Γερμανίας, η Porsche κατασκεύασε επίσης τα άρματα μάχης «Τάιγκερ» και «Έλεφαντ» και μάλιστα χρησιμοποίησε για την παραγωγή τους ακόμα και σκλάβους από τις υποδουλωμένες στους Ναζί χώρες. Γι΄ αυτό και μετά την νίκη των Συμμαχικών Δυνάμεων ο Πόρσε συνελήφθη από τις γαλλικές αρχές το 1945 ως εγκληματίας πολέμου και παρέμεινε 22 μήνες στην φυλακή άνευ δίκης. Για να απελευθερωθεί, ο γιος του Φέρι αναγκάστηκε να πληρώσει 1 εκατ. φράγκα ως λύτρα κατευθείαν στη Γαλλική κυβέρνηση. Οι δίκες της Νυρεμβέργης τον βρήκαν χωρίς το παραμικρό έγκλημα πολέμου. Τις τύχες της εταιρίας θα λάβει ο γιος του Ferry, ο οποίος, παρά τα χρέη της εταιρίας, την κράτησε όρθια επισκευάζοντας αυτοκίνητα, αντλίες νερού και βαρούλκα. Στη συνέχεια, έπειτα από συμφωνία με την Volkswagen κατασκεύασε την “Porsche 356”, η οποία, μετά την επιτυχία της στα Λε Μανς, το 1951, απογειώθηκε εμπορικά και μέχρι το τέλος της παραγωγής της πούλησε 76.000 μοντέλα.
Σαν σήμερα, στις 30 Δεκεμβρίου του 1951 ο Φέρντιναντ Πόρσε θα φύγει από την ζωή, συνεπεία εγκεφαλικού επεισοδίου. Είχε λάβει τον τίτλο του Δόκτωρα από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης το 1924, το 1996 μπήκε στο πάνθεο του Διεθνούς Μηχανοκίνητου Αθλητισμού και το 1999 ανακηρύχθηκε «Μηχανικός Αυτοκινήτου του Αιώνα».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ferdinand Porsche, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
- Φέρντιναντ Πόρσε, Σαν Σήμερα, διαθέσιμο εδώ
- Το χαμόγελο της Πόρσε, Το Βήμα Archives, διαθέσιμο εδώ
- Φέρντιναντ Πόρσε: Ο μηχανικός αυτοκινήτων του αιώνα, Max Mag, διαθέσιμο εδώ
