Της Ιωάννας Μπινιάρη,
«Τρεις γυναίκες, ένα μαντίλι, τρία ταξίδια στον χρόνο…»
Μια νέα λογοτεχνική πρόταση έρχεται από τις Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή, που αφηγείται τη ζωή τριών γυναικών, τις οποίες δένουν δεσμά στενής συγγένειας, επισφραγισμένα από ένα δαντελένιο μαντίλι που συντροφεύει την κάθε γενιά. Οι τρεις πρωταγωνίστριες του εν λόγω ιστορικού μυθιστορήματος με τον τίτλο Δαντελένιο Μαντίλι, το οποίο υπογράφει η φιλόλογος και συγγραφέας Μεταξία Παπαποστόλου, είναι η Ζωή Κρεββατά, η κόρη της, Φλωρεντία, και η εγγονή της Ζωής, Ασπασία.
Αφηγήτρια καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου είναι η νεαρή Ασπασία, κόρη του ποιητή Παναγιώτη Σούτσου, η οποία στα μέσα του 19ου αιώνα ταξιδεύει με τη γιαγιά της, Ζωή, στη Ζάκυνθο, όπου είναι προγραμματισμένο να παντρευτεί τον κόντε Ιωάννη Μελισσηνό. Ανήσυχη γι’ αυτό το νέο ξεκίνημα της ζωής της και προβληματισμένη για το αν θα βρει την ευτυχία στο πρόσωπο του μελλοντικού συζύγου της, τον οποίο δεν έχει δει ποτέ στη ζωή της, η Ασπασία βρίσκει στήριξη και τρυφερότητα στο πρόσωπο της γιαγιάς της, που ήταν πάντα δίπλα της, ειδικά αφότου έχασε τη μητέρα της.
Στην προσπάθειά της να ενθαρρύνει και να διώξει τους προβληματισμούς της εγγονής της για την επικείμενη αλλαγή στη ζωή της, η Ζωή ξεκινά να της εξιστορεί πώς ήταν η νεαρή της ηλικία, όταν πολεμούσε για την απελευθέρωση της Ελλάδας με τον παππού της Ασπασίας. Με αυτόν τον τρόπο ξεδιπλώνεται το κουβάρι σημαντικών ιστορικών γεγονότων εκείνης της εποχής, που έλαβαν χώρα στον Μυστρά, στη Μάνη, στο Ναύπλιο και στην Αθήνα. Τα γεγονότα αυτά συγκινούν ιδιαίτερα τη νεαρή Ασπασία, που, μέσα από τις ιστορίες της γιαγιάς της, νιώθει και εκείνη ότι ωριμάζει και κατανοεί την αξία της ελευθερίας, της φιλοπατρίας, της αυτοθυσίας και της αυταπάρνησης.
Συνεχίζοντας όλο και περισσότερο την ανάγνωση του μυθιστορήματος, ο αναγνώστης έρχεται σε άμεση επαφή με σπουδαία ιστορικά γεγονότα που συνέβαλαν στην απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Οθωμανούς, βιώνει την άφιξη του βασιλιά Όθωνα και την ελπίδα που έδωσε στους μόλις απελευθερωμένους Έλληνες, αλλά και την ανοικοδόμηση της Αθήνας μετά τα 400 χρόνια σκλαβιάς και Τουρκοκρατίας. Ακόμη, μαθαίνει και κατανοεί τις διάφορες οικογενειακές παραδόσεις, τον πόνο, την αδελφική και συζυγική αγάπη, ενώ ταυτόχρονα, παρακολουθεί την «περιπέτεια» της Ασπασίας στη Ζάκυνθο και τις πρώτες της στιγμές και συζητήσεις με τον μέλλοντα σύζυγό της, ο οποίος, με την ευγένεια, την ομορφιά και την αγάπη του για τις τέχνες και τα γράμματα, αρχίζει να αιχμαλωτίζει την καρδιά της.
Στο συγκεκριμένο έργο διαπλέκεται η ιστορική αλήθεια με το συναίσθημα και είναι έντονη η γυναικεία ματιά και ευαισθησία που αποτυπώνεται στις ιστορίες της Ζωής, στα γράμματα της Φλωρεντίας αλλά και στον τρόπο που αντιδρά η Ασπασία όταν μαθαίνει όλα αυτά τα καθοριστικά για την πατρίδα και την οικογένειά της γεγονότα. Εκτός από αυτό, ανοίγονται νέα πνευματικά πεδία στον αναγνώστη, λόγω της εκτενούς αναφοράς του βιβλίου σε πρόσωπα, τόπους, μνημεία, πίνακες, ποίηση, μουσική και εν γένει στην ελληνική ιστορία, καθώς εξιτάρεται η φιλομάθεια και η επιθυμία για έρευνα της συγκεκριμένης ιστορικής πραγματικότητας. Μάλιστα, θεωρώ πως η δομή και η ιστορία του συγκεκριμένου βιβλίου θα ήταν εξαιρετικό ερέθισμα για την παραγωγή μιας ελληνικής σειράς εποχής ή ακόμη και τη μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη, προκειμένου η νέα γενιά να γνωρίσει και μέσα από την τηλεόραση ή το σινεμά τους ήρωες και το χρονικό της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, που γιορτάζεται στις 25 Μαρτίου.
Κλείνοντας, όταν ολοκληρώνει κανείς την ανάγνωση αυτού του πλούσιου σε ιστορία, αλλά και μυθοπλασία, βιβλίου, εντυπωσιάζεται και από τη σπουδαία μόρφωση της συγγραφέως, η οποία με παραστατικό τρόπο περιγράφει τα ιστορικά γεγονότα, χωρίς να κουράζει τον αναγνώστη. Εν ολίγοις, πρόκειται για ένα ιδιαίτερα συναισθηματικό ανάγνωσμα, που προσφέρει τέρψη και γνώση, καθώς ακόμη και ένας μη λάτρης της ιστορίας θα διατηρήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του και θα συγκινηθεί από τις θυσίες και τους αγώνες των προγόνων, που επέδειξαν τόλμη και προσέφεραν τη ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας.
