Της Ζαφειρίας Πολυχρονιάδου,
“I’ll make him an offer he can’t refuse”.
Μία φράση που μας ταξιδεύει στη δεκαετία του 1970, και συγκεκριμένα στο 1972, όταν κυκλοφόρησε η πρώτη ταινία Godfather, της οποίας έπονται δύο ακόμη, δημιουργώντας έτσι μία από τις καλύτερες τριλογίες ταινιών μέχρι και σήμερα και που με την είσοδο του νέου έτους γιορτάζει την επέτειο των 50 χρόνων από την κυκλοφορία της πρώτης ταινίας.
Οι ταινίες βασίζονται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του 1969 του Mario Puzo, το οποίο και αποτέλεσε μία τεράστια εμπορική επιτυχία της εποχής. Ακολούθησαν τρία ακόμη μυθιστορήματα, The Sicilian το 1984 από τον ίδιο συγγραφέα, ενώ τα δύο επόμενα The Godfather Returns και The Godfather’s Revenge, που κυκλοφόρησαν το 2004 και 2006 αντίστοιχα αποτελούν δημιουργήματα ενός άλλου Αμερικανού συγγραφέα του Mark Winegardner. Ακόμη, το 2012 κυκλοφόρησε και το πέμπτο μυθιστόρημα The Family Corleone από τον συγγραφέα Edward Falco, βασιζόμενο σε ένα σενάριο που είχε συνθέσει ο Mario Puzo και αφορά γεγονότα που προηγούνται του πρώτου βιβλίου του.
Τις κινηματογραφικές μεταφορές τις ανέλαβε όλες ο Francis Ford Coppola, καθώς και τη δημιουργία του σεναριακού κειμένου με τη βοήθεια του Mario Puzo, ενώ τη διανομή και των τριών ταινιών ανέλαβε η εταιρεία παραγωγής Paramount Pictures. Δεν πρέπει, βέβαια, να ξεχνάμε και τον Ιταλό συνθέτη Νίνο Ρότα που έντυσε και τις τρεις ταινίες με την αξέχαστη μουσική επένδυση που γνωρίζουμε όλοι.
Επίκεντρο της ταινίας, η οικογένεια Κορλεόνε, μία από τις πέντε ισχυρές οικογένειες μαφίας στη Νέα Υόρκη, πατριάρχης της οποίας είναι ο Δον Βίττο Κορλεόνε (Marlon Brando). Η πρώτη ταινία ξεκινά με τον γάμο της κόρης του Δον Κορλεόνε, Κόνι (Talia Shire). Ήδη κατά τη διάρκεια της πρώτης σκηνής, ο θεατής θα γνωρίσει όλη την οικογένεια Κορλεόνε, με τόσο επιδέξιο τρόπο που κατορθώνει να συγκρατήσει σημαντικά στοιχεία των χαρακτήρων τους. Αυτός, όμως, που κεντρίζει περισσότερο το ενδιαφέρον είναι ο μικρότερος γιος του Δον Κορλεόνε, ο Μάικλ (Al Pacino), καθώς είναι ο μόνος από τους γιούς του που απέχει εξολοκλήρου από την οικογενειακή «επιχείρηση» και δεν επιθυμεί καθόλου να συμμετάσχει στις παράνομες δραστηριότητες του πατέρα του και των αδερφών του. Αντ’ αυτού θέλει να ζήσει όπως και κάθε Αμερικανός πολίτης της δεκαετίας του 1945.
Δύο γεγονότα, όμως, θα αλλάξουν τα δεδομένα. Ο πατέρας του, Δον Κορλεόνε, θα δεχθεί μία επίθεση, η οποία θα τον στείλει στο νοσοκομείο και από την οποία θα τον σώσει ο ίδιος ο Μάικλ, καθώς και από μία δεύτερη που θα δεχθεί στο νοσοκομείο. Αυτά τα περιστατικά θα δέσουν περισσότερο τον Μάικλ με τον πατέρα του, η μεταστροφή του οποίου θα συμβεί εκείνη τη στιγμή.
“I am with you now”.
Στη συνέχεια, θα ακολουθήσει η δολοφονία του μεγαλύτερου γιού του Δον, του Σόνυ (James Caan), και θα ακολουθήσει και ο θάνατος του ίδιου από έμφραγμα. Πλέον, τα ηνία της «επιχείρησης» κατέχει και επίσημα ο Μάικλ, ο οποίος θα δολοφονήσει τους ηγέτες των υπόλοιπων τεσσάρων οικογενειών που ευθύνονταν για τον θάνατο του πατέρα και αδερφού του. Στη δεύτερη ταινία, το κέντρο βάρους εναλλάσσεται ανάμεσα στα νεανικά χρόνια του Βίττο Κορλεόνε και στον γιό του Μάικλ και, έτσι, η πλοκή ξετυλίγεται σε δύο χρονικά επίπεδα. Πέντε χρόνια αργότερα, ο Μάικλ έχει πλέον επεκτείνει την επιχείρηση και έχει προσαρμοστεί πλήρως στον ρόλο του ως Δον.
Παράλληλα, μέσω του εγκιβωτισμού, συναντάμε και τον Βίττο Κορλεόνε (Robert De Niro), όταν το 1900 κατέφυγε μικρό παιδί στην Αμερική από τη Σικελία, αφού δολοφονήθηκε όλη του η οικογένεια. Αργότερα, έχοντας εγκατασταθεί στη Νέα Υόρκη, παντρεύεται και αποκτά τον πρώτο του γιο, Σόνυ και, ύστερα, τους Φρέντο (John Cazale) και Μάικλ. Παρατηρούμε, επίσης, και την άνοδο του Βίττο στην τοπική μαφία με τη δολοφονία του «προκατόχου» του, καθώς και την επιστροφή του στη Σικελία, όπου και θα σκοτώσει τον δολοφόνο της οικογένειάς του. Ακόμη, στο παρόν ο Μάικλ θα έρθει αντιμέτωπος με έναν γερουσιαστή, ο οποίος ερευνά τις υποθέσεις της επιχείρησης Κορλεόνε και θα επιχειρήσει να αποδείξει την παρανομία τους. Η δεύτερη ταινία θα κλείσει με τον θάνατο της μητέρας του Μάικλ και τη δολοφονία όσων επιχείρησαν να τον προδώσουν, ανάμεσα στους οποίους βρίσκεται και ο αδερφός του Φρέντο.
“Don’t ever take sides against the family”
Αρκετά ενδιαφέρον σχετικά με τη δεύτερη ταινία, είναι πως ο Robert De Niro και ο Marlon Brando αποτελούν τους πρώτους ηθοποιούς μέχρι και σήμερα, που όχι μόνο διακρίθηκαν αλλά και βραβεύτηκαν για την ερμηνεία του ίδιου χαρακτήρα, Δον Βίττο Κορλεόνε. Φτάσαμε στον επίλογο της τριλογίας. Στα εξήντα του πλέον χρόνια, ο Μάικλ προς εξιλέωση των όσων ειδεχθών διέπραξε στη ζωή του, πραγματοποιεί πολλές φιλανθρωπικές δωρεές. Επίσης, εισάγονται και νέοι χαρακτήρες στην πλοκή, όπως τα δύο πλέον ενήλικα παιδιά του Μάικλ, ο Άντονι (Franc D’Ambrosio) που επιθυμεί να παρατήσει τις σπουδές του στη νομική και να ασχοληθεί με το τραγούδι, και η κόρη του Μαίρη (Sofia Coppola) στην οποία έχει μεγάλη αδυναμία, όπως επίσης και ο γιoς του αδερφού του Σόνυ, ο Βίνσετ (Andy Garcia) που ζητά να ενταχθεί στην επιχείρηση του Μάικλ.
“I swear, on the lives of my children: Give me a chance to redeem myself, and I will sin, no more”.
Το σκηνικό της ταινίας μεταφέρεται στην Ιταλία και συγκεκριμένα στο Βατικανό και στη Σικελία. Ο Βίνσετ αναπτύσσει ερωτική σχέση με τη Μαίρη και ο Μάικλ τον προειδοποιεί πως, αν θέλει να τον διαδεχθεί, θα πρέπει να διακόψει την οποιαδήποτε σχέση μαζί της. Τα πράγματα θα ακολουθήσουν μια πιο δραματική πορεία, καθώς μία απόπειρα δολοφονίας του Μάικλ θα οδηγήσει στη δολοφονία της κόρης του, γεγονός που θα τον συντρίψει ολοκληρωτικά.
Έπειτα από επιθυμία των δημιουργών της, η ταινία προτάθηκε να ονομαστεί “The Godfather: The Death of Michael Corleone”, όμως επειδή πρόδιδε το τέλος της δεν αποδόθηκε αυτός ο τίτλος. Βέβαια, με την κινηματογραφική επάνοδο της ταινίας το 2022, η ευχή του Coppola πραγματοποιήθηκε και πλέον η τρίτη ταινία τιτλοφορείται ως εξής: “The Godfather, Coda: The Death Of Michael Corleone”.
Ένα στοιχείο το οποίο τις ξεχωρίζει από όλες τις άλλες γκανγκστερικές ταινίες, είναι η ίδια η ιστορία. Δεν παρακολουθούμε μια οικογένεια που απλά παρανομεί, κακοποιεί τις γυναίκες υποτάσσοντάς τες στον κόσμο της πορνείας και των ναρκωτικών. Δεν αποτελεί η οικογένεια Κορλεόνε τους «κακούς» της ταινίας. Αντιθέτως, μαθαίνουμε όλες τις πτυχές τις ιστορίας, το πώς ανήλθε στην εξουσία ο Βίττο και πώς στη συνέχεια τον διαδέχθηκε και ο Μάικλ. Το πώς ο Βίττο, πέρα από μαφιόζος και πατριάρχης, είναι ένας πατέρας που αγαπά την οικογένειά του, καθώς επίσης και το ότι στην κορυφή του αξιακού τους συστήματος βρίσκεται μονάχα η αφοσίωση στην οικογένεια. Η αφοσίωση αυτή αποτελεί απαράβατο κανόνα και κάθε παρατυπία τιμωρείται μόνο με αίμα.
Οι εναλλαγές των σκηνών είναι πραγματικά καταπληκτικές, σε σημείο που να μην μπορεί κανείς να ξεχωρίσει κάποια, όπως η σκηνή που ο σκηνοθέτης βρίσκει κομμένο το κεφάλι του αλόγου του στο κρεβάτι του ως προειδοποίηση ή η σκηνή της βάπτισης του ανιψιού του Μάικλ, με τον παράλληλο «αποκεφαλισμό» των ηγετών των αντίπαλων οικογενειών ή ακόμη και η σκηνή στο τέλος της τρίτης ταινίας, που ο Μάικλ κρατά στα χέρια του το άψυχο σώμα της κόρης του και μαίνεται για τη δολοφονία της. Ο τρόπος που εναλλάσσονται οι σκηνές δημιουργεί μια ανατριχίλα. Όπως και η σκηνή που δολοφονείται στη λίμνη ο Φρέντο, ενώ ο Μάικλ παρακολουθεί από το παράθυρο του σπιτιού του, σκεπτόμενος μέχρι να σκοτεινιάσει η οθόνη.
Η σκηνοθετική μαεστρία, το ευφυές σενάριο, η μουσική και το υποκριτικό ταλέντο δημιουργούν ένα τόσο άρτιο και τέλειο, τολμώ να πω, αποτέλεσμα που κατατάσσουν την τριλογία αυτή στην καλύτερη όλων των εποχών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Behind the scenes of The Godfather (1972), youtube,com, διαθέσιμο εδώ.
- THE GODFATHER | 50th Anniversary Trailer | Paramount Movies, youtube,com, διαθέσιμο εδώ.
- Godfather: The Masterpiece That Almost Wasn’t, youtube,com, διαθέσιμο εδώ.
