Tης Ελίνας Συρρή,
Βρισκόμαστε στην μέση μιας ψηφιακής επανάστασης, στο μεταίχμιο του ψηφιακού και αναλογικού κόσμου. Οι ψηφιακές τεχνολογίες, που έχουν επικρατήσει, μεταμορφώνουν διαρκώς τις επιχειρήσεις, τη δημόσια διοίκηση, αλλά κυρίως τον τρόπο με τον οποίο εμείς οι άνθρωποι ζούμε και αλληλεπιδρούμε. Οι αναλογικές τεχνικές έχουν επισκιαστεί από τη ραγδαία ανάπτυξη και κυριαρχία του ψηφιακού. Η λέξη «ψηφιακό» έχει συνδυαστεί με την πρόοδο και την ανάπτυξη, ενώ το «αναλογικό» με κάτι παρωχημένο και νεκρό. Σε τι βαθμό ανταποκρίνονται, όμως, οι ισχυρισμοί αυτοί στην πραγματικότητα;
Ας ξεκινήσουμε ορίζοντας κάποιες σταθερές. Ο κόσμος γύρω μας είναι αναλογικός. Αυτό σημαίνει πως όλα τα ερεθίσματα που αντιλαμβανόμαστε, όπως ο ήχος μιας ομιλίας, είναι αναλογικά σήματα. Ακόμα και τα μάτια ενός ανθρώπου μπορούν να θεωρηθούν αναλογικοί αισθητήρες. Αναλογικό σήμα σημαίνει ότι η πληροφορία που μελετάμε είναι συνεχής στον χρόνο και αποτελείται και από συνεχείς τιμές. Αντιθέτως, το ψηφιακό είναι διακριτό, χωρισμένο σε τμήματα. Το συναντάμε γύρω μας διαρκώς, γιατί είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας μας.
Ο ψηφιακός κόσμος βρίσκεται πλέον στο προσκήνιο της ζωής μας. Παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε σε μια διαδικασία μετάβασης από τον αναλογικό στον ψηφιακό κόσμο, η κατεύθυνση που έχουμε πάρει είναι φανερή. Ωστόσο, υπάρχει μια μερίδα νέων ανθρώπων, η οποία πιστεύει στις αναλογικές τεχνικές, που αποζητά την ψηφιακή αποτοξίνωση και αναζητά συνεχώς τρόπους να απολαύσει τη ζωή διαφορετικά. Τα τελευταία χρόνια, λοιπόν, και λόγω της αυξημένης χρήσης της τεχνολογίας, έχει παρατηρηθεί μια αυξημένη χρήση προϊόντων και λειτουργιών, που ανήκουν εν μέρει στο παρελθόν. Η αναβίωση των δίσκων, των “instant” φωτογραφικών μηχανών, των εφημερίδων είναι μια ένδειξη της τάσης αυτής.
Οι αναλογικοί θησαυροί βρίσκονται παντού γύρω μας. Από την ιδιαίτερη φωτογραφία του “The Grand Budapest Hotel” του Wes Anderson ως τις cult πλέον ταινίες του Quentin Tarantino, το αναλογικό φιλμ συνεχίζει να διαμορφώνει την αισθητική του κινηματογράφου και όχι μόνο. Ακόμα και αν δεν είμαστε σκηνοθέτες, μπορούμε να αφεθούμε στην μαγεία της αναλογικής τέχνης μέσω των πράξεων και συνήθειών μας. Το γύρισμα σε φιλμ για παράδειγμα ωθεί πολλές φορές και σε μεγάλο βαθμό στην ανάγκη για εκτεταμένη προεργασία των σκηνών, καθώς δεν είναι δυνατή –λόγω κόστους και χρόνου εμφάνισης– η καταγραφή αμέτρητων σκηνών. Πώς μας επηρεάζει, όμως, η ιδιαίτερη και σημαντική θέση που φαίνεται να έχουν κατακτήσει οι αναλογικές τεχνικές στον κινηματογράφο;
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και οι ρυθμοί που αυτός επιτάσσει, καθιστούν απαραίτητη και αναγκαία τη χρήση ψηφιακών μέσων. Το βιοτικό επίπεδο της ζωής μας έχει βελτιωθεί σημαντικά από την αρχή της χρήσης αυτών. Το ζήτημα τίθεται όταν χανόμαστε μέσα σε αυτά τα εργαλεία, αντί να τα διαχειριζόμαστε σωστά. Πολλές φορές μπορεί να πασχίζουμε να τραβήξουμε την τέλεια φωτογραφία ενός ηλιοβασιλέματος και να καταλήξουμε να το έχουμε παρακολουθήσει μόνο μέσα από μια οθόνη, από ένα ψηφιακό σύστημα. Τα αναλογικά μέσα αποτελούν ένα είδους όριο, ένα φράγμα από την ασυδοσία που προσφέρει το ψηφιακό, το οποίο φαντάζει ανεξάντλητο. Στον κόσμο της υπερπληροφόρησης και των αμέτρητων δυνατοτήτων, είναι αρκετά σημαντικό να υπάρχουν τρόποι για να διατηρηθεί ο έλεγχος.
Οι δύο αυτοί κόσμοι, ο ψηφιακός και αναλογικός, είναι τόσο αντίθετοι όσο και αλληλένδετοι, καθώς σε ό,τι βαθμό και να ψηφιοποιηθεί η ζωή μας και όσο και να εξελιχθεί η τεχνολογία, πάντα θα είναι αναγκαίο το βήμα πίσω στον αναλογικό κόσμο για περαιτέρω επανεξέταση και μελέτη των πληροφοριών που δεχόμαστε. Οι αναλογικές διαδικασίες, οι οποίες εν γένει απαιτούν έντονη συναισθηματική επένδυση, θα είναι πάντα μέρος της ζωής του ανθρώπου, όσο και αν φαίνεται ότι οι άνθρωποι ενδίδουν σε αυτήν την ψηφιακή φρενίτιδα περισσότερο από ότι χρειάζεται.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Analog and digital, continuous and discrete, Springer Link, διαθέσιμο εδώ
- The digital building lives in an analog world, Memoori, διαθέσιμο εδώ
