Της Βιβής Καπογιαννάτου,
Το 2022 «κάνει ποδαρικό» με έντονες εξελίξεις στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας, οι οποίες προκαλούν αντιδράσεις σε όλη την Ευρώπη. Το τέλος της επταετούς θητείας (3/2/2015 έως 3/2/2022) του σημερινού Προέδρου της Δημοκρατίας, Sergio Mattarella, καθώς και οι επερχόμενες εκλογές στις 24 Ιανουαρίου συνιστούν βάση για αλλαγή στα πολιτικά δεδομένα της Ιταλίας.
Σημαντικό στοιχείο των εκλογών αυτών, όπως και κάθε εκλογικής διαδικασίας, είναι οι υποψήφιοι. Σε αυτές τις εκλογές, οι οποίες πρόκειται να διεξαχθούν σε λιγότερο από μία εβδομάδα, οι υποψηφιότητες είναι ακόμη ασαφείς, με δύο βασικά πολιτικά ονόματα να εμφανίζονται στο προσκήνιο. Αυτά είναι του Silvio Berlusconi και του Mario Draghi, δύο πολύ σημαντικές προσωπικότητες, οι οποίες έχουν καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την πολιτική ιστορία της Ιταλίας.
Αναλυτικότερα, από τη μία, η Κεντροδεξιά της Ιταλίας πρότεινε και επίσημα τον Silvio Berlusconi. Ο 85χρονος πρώην Πρωθυπουργός και ιδρυτής του πολιτικού κόμματος «Φόρτσα Ιταλία» έχει την στήριξη των κομμάτων «Λέγκα του βορρά» (Lega Nord), του Matteo Slavini και «Τα Αδέλφια της Ιταλίας» (Fratelli d’Italia), της Gorgia Meloni, με την ίδια να δηλώνει ξεκάθαρα την υποστήριξή της στον Berlusconi, χαρακτηρίζοντάς τον πατριώτη. Σε αντίθεση με την κεντροαριστερά, η οποία υποστηρίζει πως «είναι μια προσωπικότητα που διχάζει», ειδικότερα μετά την εμπλοκή του σε σκάνδαλα και δικαστικές υποθέσεις, προτείνοντας την εκλογή ενός Προέδρου, ο οποίος θα κατέχει τη γενικότερη αποδοχή από τους πολιτικούς της χώρας.
Ας μην ξεχνάμε πως το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας ,αν και έχει κατά κανόνα έναν συμβολικό χαρακτήρα, στην περίπτωση της Ιταλίας δεν είναι λίγες οι φορές που η συμβολή του είχε καθοριστικό ρόλο σε περιόδους πολιτικής κρίσης. Εξουσίες ακριβώς όπως ο διορισμός αρχηγού της κυβέρνησης ή η διάλυση της Βουλής δεν είναι μικρής σημασίας. Συνεπώς, η εκλογή ενός Προέδρου Δημοκρατίας θα πρέπει να βασίζεται σε αξίες, όπως είναι η γενικότερη αποδοχή του τόσο από τον λαό όσο και από τις υπάρχουσες πολιτικές δυνάμεις. Γι’ αυτό και αρκετοί αναλυτές δεν θεωρούν απίθανη μια υποχώρηση την τελευταία στιγμή από τον Berlusconi, με στόχο την εκλογή Προέδρου με μεγαλύτερη απήχηση.
Την ίδια στιγμή, από την άλλη πλευρά ο 74χρονος και νυν Πρωθυπουργός της Ιταλίας Mario Draghi, μετά από δηλώσεις του στην τελευταία συνέντευξη τύπου, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να διεκδικήσει το επόμενο –ίσως και τελευταίο του αξίωμα– ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο ίδιος, σε περίπτωση που προχωρήσει σε αυτήν την ενέργεια, θα έχει την στήριξη τόσο του Δημοκρατικού κόμματος όσο και του «Κινήματος των πέντε αστέρων». Την ερχόμενη εβδομάδα, ωστόσο, θα δηλωθεί και επίσημα η θέση της Ιταλικής Αριστεράς, μετά από συνάντηση των ηγεσιών της. Με λίγα λόγια, πρόκειται για μία μάχη μεταξύ της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς, ενώ υπαρκτά είναι και τα μικρότερα κόμματα, όπως το κόμμα «ζωντανή Ιταλία», η θέση των οποίων δεν έχει ξεκαθαριστεί, με τα ίδια να λειτουργούν ως ρυθμιστικοί παράγοντες στην έκβαση του αποτελέσματος .
Ο Draghi είναι μια σημαντική πολιτική προσωπικότητα τόσο για την Ιταλία όσο και για τις σχέσεις της Ευρώπης με την Ιταλία. Η πιθανή υποψηφιότητά του, ωστόσο, έχει προκαλέσει φόβο και ανασφάλεια σε Ρώμη και Βρυξέλλες. Η παρουσία του στον ρόλο του Πρωθυπουργού έχει συνδυαστεί με μία ανοδική πορεία για την Ιταλία, ενώ θεωρείται από πολλούς κατάλληλος να διαχειριστεί με συνέπεια και αποτελεσματικότητα τα χρήματα ύψους 200 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης-Ανασυγκρότησης μετά την περίοδο την πανδημίας. Η υποψηφιότητα και πιθανή εκλογή του θα αλλάξουν τα δεδομένα και το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν η κυβέρνηση θα συνεχίσει με τον υπάρχοντα συνασπισμό αντικαθιστώντας τον Draghi ή θα οδηγηθεί σε εκλογές την άνοιξη. Σε κάθε περίπτωση, η διατήρηση του υπάρχοντος συνασπισμού είναι αμφίβολη, σίγουρα όμως οι εκλογές θα έφερναν την Ιταλία πιο κοντά σε μία νέα πολιτική κρίση. Ένας ακόμη προβληματισμός που γεννάται από τα παραπάνω είναι εάν ο Draghi θα ρισκάρει να δεχθεί «πλήγμα» στην πολιτική του εικόνα, αφού μια νέα πολιτική κρίση πιθανώς θα συνδεόταν με το όνομά του.
Σημαντικός είναι, επίσης, ο παράγοντας της στήριξης της υποψηφιότητας του από την Ιταλική Αριστερά, ωστόσο και εκεί παρατηρείται διχασμός και αμφιβολία γι’ αυτήν την ενέργεια, με τα περισσότερα στελέχη, όπως ο επικεφαλής των σοσιαλδημοκρατικών, Enrico Letta, να υποστηρίζει την παραμονή του στο αξίωμα του Πρωθυπουργού έως το 2023. Η αδυναμία της Ιταλίας σε οικονομικό επίπεδο (Ευρωζώνη) θέτει την πολιτική της καίριας σημασίας για την επιβίωση και την ευημερία της Ε.Ε. τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τον οικονομολόγο Nouriel Roubini. Τέλος, μια πιθανή αποτυχία της οικονομικής ανάκαμψης της Ιταλίας μετά την πανδημία θα είχε σημαντικές συνέπειες σε όλη την Ευρώπη .
Με στόχο, μάλιστα, την πρόληψη μιας νέας πολιτικής κρίσης εξετάζονται παρασκηνιακά και ορισμένες εναλλακτικές λύσεις. Ανάμεσά τους είναι η παραμονή του Sergio Mattarella στο Κηρυνάλιο για μία ακόμη επταετία (αν και ο ίδιος έχει αντιταχθεί σε κάτι τέτοιο) καθώς και η πρόταση ενός νέου τρίτου προσώπου, όπως είναι η Υπουργός Δικαιοσύνης Marta Kartiaba, που θα είναι η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος στην Ιταλία και ο Επίτροπος της Ε.Ε. Paolo Gentiloni. Το μόνο σίγουρο είναι πως τίποτα ακόμη δεν έχει κριθεί επίσημα και πως το αποτέλεσμα των εκλογών αυτών θα έχει μεγάλη σημασία τόσο για το μέλλον της Ιταλίας όσο και για την ευημερία της Ευρώπης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ιταλία: H κεντροδεξιά στην «μάχη» για την εκλογή του νέου προέδρου της Δημοκρατίας, CNN.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ιταλία: Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι υποψήφιος της κεντροδεξιάς για την προεδρία της Δημοκρατίας, CNN.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μάριο Ντράγκι – Πρωθυπουργός ή πρόεδρος;, Το Βήμα, διαθέσιμο εδώ
- Έτοιμος ο Μπερλουσκόνι για τις προεδρικές στην Ιταλία, DW, διαθέσιμο εδώ
