Της Μαρίας Ζωγοπούλου,
«Ριάλιτι σόου», τα τηλεοπτικά προγράμματα που έχουν καθηλώσει χιλιάδες θεατές σε καθημερινή βάση μπροστά από μία οθόνη. Η συμμετοχή «αληθινών» προσώπων σε διάφορα παιχνίδια που προβάλει κάθε κανάλι της τηλεόρασης με πραγματικές αντιδράσεις και συναισθήματα. Με λίγα λόγια, στα ριάλιτι δεν υφίσταται κάποιο σενάριο που ακολουθούν οι συμμετέχοντες για τον τρόπο που αντιδρούν και συνυπάρχουν μεταξύ τους, δηλαδή ό,τι συμβαίνει είναι αληθινό. Άλλωστε, αυτό αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους λόγους για τη μεγάλη επιτυχία τους, καθώς στοχεύουν στο να αναδείξουν την πραγματική ταυτότητα των ανθρώπων που λαμβάνουν μέρος, χωρίς ουσιαστικά να είναι «στημένο».
Έχει κερδίσει σε μεγάλο βαθμό η κατηγορία των «reality» το ενδιαφέρον του τηλεοπτικού κοινού, με αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών τέτοιων προγραμμάτων με διάφορες θεματικές, σχεδιασμούς και κανόνες. Για παράδειγμα, υπάρχουν τα reality που εστιάζουν στην ανάδειξη ταλέντων δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο τραγούδι ή σε άλλους τομείς. Επίσης, είναι γνωστά τα reality με θέμα τη μαγειρική, την επιβίωση υπό αντίξοες συνθήκες, καθώς και τα άλλα που βασίζονται στην καθημερινή παρακολούθηση και καταγραφή της ζωής απλών ανθρώπων και διασήμων, οι οποίοι συγκατοικούν όλοι μαζί και βρίσκονται έγκλειστοι σε ένα μέρος.
Οι τηλεοπτικές εκπομπές που στηρίζονται σε αυτά τα πρότζεκτ συνήθως έχουν στόχο την έκθεση προσωπικών δεδομένων καθώς και προβλημάτων των απλών καθημερινών ανθρώπων, στα οποία πολύ συχνά συμμετέχουν ψυχολόγοι, δικηγόροι αλλά και το κοινό. Για το λόγο αυτό, τέτοιου είδους εκπομπές αντιμετωπίζουν κατηγορίες πως με αυτό τον τρόπο εξευτελίζουν την ανθρώπινη προσωπικότητα, καθώς η προβολή του πόνου που βιώνει ο εκάστοτε παίχτης εξυπηρετεί στη θεαματικότητα του καναλιού. Υπάρχει, όμως, και η άλλη πλευρά, στην οποία πολλοί θεατές υποστηρίζουν ότι η προβολή διάφορων θεμάτων στην τηλεόραση μπορούν να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη και να αξιοποιηθεί σωστά αυτή η ευκαιρία.
Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί γεγονός ότι τα reality αποκτούν μεγάλη επιτυχία και κάθε χρόνο μένουν σταθερά στην τηλεοπτική ζώνη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διάδοση των εκπομπών που προβάλλουν τη ζωή ανθρώπων οφείλεται συνήθως στην περιέργεια που έχει το κοινό για την προσωπική ζωή των άλλων ατόμων, με αποτέλεσμα πολλές φορές να επιθυμούν ίντριγκες και εντάσεις για να ικανοποιηθούν από την εκπομπή.
Ένας λόγος που οι άνθρωποι αρέσκονται σε αυτά τα ριάλιτι – και πολλές φορές εθίζονται – είναι γιατί μέσα από τα προβλήματα των άλλων ανθρώπων καταφέρνουν και δεν νιώθουν μόνοι για τις δικές τους δυσκολίες καθώς λειτουργεί σαν ένας παράγοντας που τους καθησυχάζει. Όσον αφορά εκπομπές που εστιάζουν στο χώρο της μόδας, τότε απευθύνονται συνήθως σε νεαρά άτομα, με ωραία εξωτερική εμφάνιση, καθώς κεντρίζει περισσότερο το ενδιαφέρον του νεανικού κοινού.
Σημαντικό πλεονέκτημα που εκμεταλλεύονται οι εκπομπές, είναι οι αντιδράσεις των παικτών κατά τη διάρκεια της προβολής του παιχνιδιού, οι οποίες δίνουν την αίσθηση στο κοινό ότι είναι αυθεντικές και αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα που βιώνουν. Ουσιαστικά, είναι η μεγαλύτερη διαφορά με τις σκηνοθετημένες σειρές που προβάλλονται στην τηλεόραση καθώς δημιουργεί στον τηλεθεατή την αίσθηση της άμεσης επαφής με αληθινές αλληλεπιδράσεις, σε αντίθεση με τους ρόλους που υποδύονται οι ηθοποιοί.
Επίσης, σημαντικό στοιχείο για την επιτυχία των ριάλιτι είναι η εύκολη ταύτιση που έχουν οι θεατές με τους παίκτες διότι πρόκειται για ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι ότι οι εκπομπές ψυχαγωγίας συνιστούν πηγή χαλάρωσης για πολλούς ανθρώπους και είναι ένας τρόπος να ξεφύγουν από την καθημερινότητα στο τέλος μίας δύσκολης ημέρας. Επιπλέον, σε πολλά ριάλιτι δίνεται η δυνατότητα στους τηλεθεατές να καθορίζουν το παιχνίδι με τις ψήφους που δίνουν σε κάθε παίχτη για την παραμονή ή την αποχώρησή τους, δίνοντας την αίσθηση ότι έχουν ενεργό ρόλο. Έτσι, γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρουσα η παρακολούθηση των ριάλιτι και προσελκύουν περισσότερο κόσμο. Φυσικά, αυτές οι εκπομπές έχουν βοηθήσει πολλά άτομα να καταφέρουν τους στόχους τους με τη βοήθεια της δημοσιότητας και να γίνουν γνωστοί τόσο ως περσόνες αλλά και ως καλλιτέχνες.
Επιπροσθέτως, τα ριάλιτι υπόσχονται γρήγορη αναγνωρισιμότητα χωρίς τον κόπο της επιτυχίας και πολλά νέα παιδιά θεωρούν πως είναι ο εύκολος τρόπος για να εξελιχθούν στον τομέα που επιθυμούν. Δυστυχώς, όμως, οι παίχτες των ριάλιτι κατακλύζονται από μία πρόσκαιρη δημοσιότητα, η οποία αργότερα εξαφανίζεται και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ψυχολογία τους.
Συμπερασματικά, αυτές οι εκπομπές αποτελούν μία μορφή διασκέδασης, χωρίς να προσφέρουν κανένα πνευματικό και ψυχικό ερέθισμα. Αντιθέτως, ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για την ψυχική υγεία των παικτών καθώς εκτίθεται η προσωπική τους ζωή στη δημοσιότητα. Απαιτεί μεγάλη προσοχή και σωστή αντιμετώπιση η συμμετοχή σε ένα τέτοιο πρόγραμμα για να μπορέσει τόσο ο συμμετέχοντας να το απολαύσει όσο και ο θεατής.
Τελικά, όμως, σκοπός είναι η υψηλή τηλεθέαση χωρίς όρια, μέτρα και σταθμά;
